سرویس ایران جوان آنلاین: طرح اولیه پژوهشکده انار فردوس در سال ۸۵ و به دنبال سفر اول دولت نهم به استان خراسان رضوی مطرح شد؛ پروژه‌ای که تا پیشرفت فیزیکی ۸۰ درصدی را طی کرد با تصمیم مسئولان در سال ۹۲ از دانشگاه فردوسی مشهد جدا و طی صورتجلسه‌ای به دانشگاه بیرجند تحویل شد. حالا از آن زمان شش سال می‌گذرد و هنوز درصدی به پیشرفت فیزیکی این طرح مهم افزوده نشده است. پروژه‌ای که می‌توانست جلوی میلیارد‌ها تومان ضرر سالانه باغداران انار شهرستان فردوس را بگیرد، در حال حاضر متوقف مانده است.
شهرستان فردوس با داشتن ۲ هزار و ۱۵۰ هکتار باغ انار و تولید سالانه بیش از ۳۰ هزار تن از این محصول، سومین قطب تولید انار کشور به حساب می‌آید و به همین دلیل سال ۸۵ در سفر اول دولت نهم به استان خراسان رضوی مجوز پژوهشکده انار برای فردوس از طرف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صادر شد و دانشگاه فردوسی مشهد احداث ساختمان این پژوهشکده را تا مرحله ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی ادامه داد. این طرح ادامه یافت تا اینکه پس از تقسیم استان و الحاق فردوس به خراسان جنوبی، پژوهشکده انار فردوس در سال ۹۲ از دانشگاه فردوسی مشهد منتزع و طی صورتجلسه‌ای به دانشگاه بیرجند تحویل شد. این ساختمان که تکمیل آن سال ۹۲ کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز داشت از همان زمان رها و در حال حاضر به یک ساختمان متروکه تبدیل شده است. حال سؤال این است چرا یک پروژه ضروری که باغداران شهرستان فردوس بر اثر نبود چنین پژوهشکده‌ای سالانه میلیارد‌ها ریال از سرمازدگی، دانه سفیدی و کرم گلوگاه انار خسارت می‌بینند باید اینگونه رها شود و نیمه‌تمام باقی بماند؟
طرحی که روی زمین مانده است!
«سال ۸۵ دانشگاه فردوسی مشهد در زمینی به وسعت ۵ هکتار با زیربنای ۶۰۰ متر مربع و با هزینه‌کرد بیش از ۱۵ میلیارد ریال این پژوهشکده را تا مرحله ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی پیش برد تا اینکه سال ۹۲ با مصوبه هیئت امنای دانشگاه‌های شمال شرق کشور پژوهشکده انار همراه با همه امکانات از دانشگاه فردوسی مشهد منتزع و به دانشگاه بیرجند واگذار شد و از آن زمان هیچ اقدام عمرانی در این پژوهشکده انجام نشده است.» این را رئیس دانشکده فنی و مهندسی فردوس می‌گوید و اضافه می‌کند: «با توجه به تغییرات در مدیریت دانشگاه بیرجند در بازدید جمعی از مسئولان از پژوهشکده انار فردوس نماینده مردم شهرستان در مجلس و فرماندار فردوس از وضعیت ساختمان اظهار بی‌اطلاعی کردند و معتقد بودند که این وضعیت را متصور نبوده‌اند بنابراین قول پیگیری موضوع را دادند.» مهدی اخگری وضعیت موجود ساختمان پژوهشکده انار فردوس را اسفبار توصیف می‌کند و ادامه می‌دهد: «بر اثر مرور زمان و رها شدن پروژه، خسارت زیادی به نمای داخلی و بیرونی ساختمان وارد شده است و نیاز است که این پروژه مهم هرچه سریع‌تر تکمیل و راه‌اندازی شود.»، اما با وجود پیگیری‌های خبرنگار روزنامه «جوان» رئیس دانشگاه بیرجند حاضر به گفت‌وگو و پاسخگویی درخصوص این پروژه مهم نشد، اما یک مقام آگاه که خواست نامش فاش نشود در گفت‌وگو با «جوان» می‌گوید: «شاید قبل از این تکمیل ساختمان پژوهشکده انار فردوس یک میلیارد تومان هزینه نیاز داشت، اما در حال حاضر بسیار بیشتر از این مبلغ نیاز به هزینه‌کرد دارد.» وی اضافه می‌کند: «این ساختمان با ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی به صورت نیمه‌تمام رها شده است، اما پروژه‌های پژوهشی به صورت خودجوش در حال انجام است.» به گفته این مقام آگاه اگرچه برای حصارکشی دور ساختمان این پژوهشکده موافقت فرمانداری فردوس نیز دریافت شده است، اما متأسفانه به پای عمل که می‌رسد مسئولان شهرستان فردوس پا پس می‌کشند.» وی بیان می‌کند: «پژوهشکده انار فردوس ردیف اعتباری مستقلی ندارد و باید با کمک‌های مردمی و بودجه استان به مرحله بهره‌برداری برسد.»
کاهش تولید ۵۰ درصدی انار فردوس
گفتنی است به عقیده مسئولان ابتدا باید مشکلات این پژوهشکده توسط دانشگاه فردوسی مشهد رفع و بعد به دانشگاه بیرجند سپرده می‌شد، اما متأسفانه طی یک مصوبه به دانشگاه بیرجند سپرده شد و حتی چند سال بعد از واگذاری ساخت این پژوهشکده در حال رکود بود. همان مقام آگاه که نخواست نامش در گزارش فاش شود، حل مشکل باغداران انار فردوس را در گرو انجام پژوهش می‌داند و تأکید می‌کند: «برای انجام پژوهش درخصوص انار بودجه نیاز است و مشکلات باغداران انار فردوس با داشتن ساختمان شیک برای پژوهشکده مرتفع نخواهد شد.» وی می‌گوید: «تاکنون باید ۹ طرح پژوهشی در این پژوهشکده انجام و برای اجرا در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب می‌شد که این طرح‌ها تاکنون انجام نشده است.» مدیر جهاد کشاورزی فردوس نیز با بیان اینکه در سال جاری ۲ هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی شهرستان فردوس زیر کشت انار بوده است می‌گوید: «در حال حاضر ۵ هزار بهره‌بردار انار در این شهرستان فعالیت دارند.» علیرضا مهمیز می‌افزاید: «در سال جاری تولید انار نسبت به شرایط نرمال ۵۰ درصد کاهش داشته است.» وی سرمازدگی‌های سال گذشته را مقصر و باعث کاهش تولید انار در این شهرستان می‌داند و بیان می‌کند: «آفت کرم گلوگاه ۱۰ درصد به انارستان شهرستان خسارت وارد کرده است.» مهمیز همچنین راه‌اندازی پژوهشکده انار در فردوس را نیازی ضروری می‌داند و می‌گوید: «پژوهشکده انار باید در ارتباط با توسعه و اصلاح نژاد گونه‌های مختلف انار، ارتقای نحوه صادرات، بررسی ارقام مختلف انار و رفع مشکل محدودیت آب گام‌های اساسی بردارد.» به عقیده وی بخش تحقیقات به‌تن‌هایی پاسخگوی مشکلات نیست و تنها پژوهشکده انار می‌تواند با استفاده از هیئت علمی دغدغه باغداران را در ارتباط با کم‌آبی، شناسایی ارقام انار سازگار با منطقه و موانع صادرات مرتفع کند.
