سرویس ایران‌شهر جوان آنلاین: کلانشهر تهران در گذشته دور مکان خوش آب و هوا و سبزی بود که باغ‌ها و درختان چنار و میوه‌های آن زبانزد عام و خاص بود، به گونه‌ای که از سوی شاهان در دوره‌های مختلف به عنوان پایتخت انتخاب شده است. حدود ۲۵۰ سال قدمت دارد و در حال حاضر با افزایش شهرنشینی و توسعه شهری از باغات و جوی‌های آب آن خبری نیست. ساخت‌وساز‌های ناهمگن در همه جای این شهر ۷۰۰ کیلومترمربعی دیده می‌شود. از کوهپایه گرفته تا دشت‌های جنوبی ساختوساز و کارخانجات و کارگاه‌ها آن را در برگرفته‌اند. احداث جاده‌ها، خودرو‌های زیادی را به شهر کشانده است. به گونه‌ای که این شهر به جای شهری انسان‌محور حالا به شهری خودرو‌محور تبدیل شده است. زیرساخت‌ها در این کلانشهر به کندی احداث می‌شود و به جای آن تخریب باغات و قنات‌ها سرعت بیشتری به خود گرفته است. دیگر به زور می‌توان در طول سال کوه‌های سر به فلک کشیده شمال و حتی قله دماوند را دید. به دلیل نبود برنامه‌ای جامع برای کلانشهر رشد آن بی‌قاعده صورت گرفته است و در تمامی جهات جغرافیایی این شهر توسعه یافته و به استان‌های همجوار نزدیک‌تر شده است.
در کنار افزایش ساختوساز و ساکن شدن جمعیت جدید، آلودگی‌های زیست‌محیطی شهری حرف اول را می‌زند. آلودگی هوا با ورود بی‌ضابطه خودرو‌های غیراستاندارد و فرسوده در حال افزایش است، به گونه‌ای که تقویم شهر را سیاه کرده است. روز‌های سالم و بدون آلودگی در طول سال به کمتر از انگشتان یک دست رسیده است. سایه سنگین آلودگی هوا سلامتی و جان شهروندان را در معرض خطر جدی قرار داده است. آلودگی هوا روی فضا‌های سبز و ساختمان‌ها تأثیر مخربی بر جای گذاشته است. نبود شبکه‌های فاضلاب شهری و تصفیه‌خانه، آب زلال جاری و آب‌های زیرزمینی را نیز آلوده کرده است. بعضاً آلودگی به فلزات سنگین و سایر عوامل بیماری‌زا در آب‌های حاشیه پایتخت از سوی مسئولان گزارش می‌شود. اراضی بایر و ذخیره شهری همچنان در حال تبدیل شدن به خانه‌های چندین طبقه است که شهر را شلوغ‌تر از گذشته می‌کند. وجود بافت‌های فرسوده شهری و ناپایدار و ساختوساز روی گسل‌ها، این شهر را آبستن حوادث کرده است که اگر خدای ناکرده زمین بلرزد فاجعه به بار می‌آید.
نابودی باغ‌های باقیمانده همچنان ادامه دارد. ارزش افزوده ساختوساز سبب شده است تا نه دولت و نه نهاد‌های نظامی و حتی مالکان باغ‌ها تمایلی به حفظ اندک باغات باقیمانده نداشته باشند. بعضاً برخی مصوبات شورای شهر و شورای عالی شهرسازی هم بر سرعت نابودی باغات افزوده است. باغات شهر تهران بی‌هویت باقی مانده‌اند و هر روز شاهد نابودی یک فضای باغی در این شهر هستیم و دستگاه‌های مسئول و اشخاص مسئول هم فقط برد رسانه‌ای آن انجام می‌دهند و باغات نابود می‌شود بی آنکه اقدامی برای حفظ آن صورت بگیرد.
ساخت و ساز‌های بی‌قاعده، آلودگی شهری و صوتی را نیز افزایش داده است. در جای‌جای شهر تهران این آلودگی قابل مشاهده و احساس است. سکوت در پایتخت معنای خود را از دست داده است. در بسیاری از مکان‌های شهری به دلیل نبود برنامه جامع، شب‌مردگی فضا‌های شهری را احاطه کرده است هر چند تلاش شده تا در برخی مناطق شب‌مردگی‌ها با اجرای برنامه‌های اجتماعی، فرهنگی و تفریحی زنده شود، اما در این شهر آرامش و آسایش گم شده است. دیگر نمی‌توان صدای آواز پرندگان را روی شاخه درختان سر به فلک کشیده شنید، چراکه شهرسازی و شهرنشینی ما پرندگان را فراری داده است.
حالا آلودگی جدیدی شهر و سلامت شهروندان را تهدید می‌کند. آلودگی بویی و بو‌های نامطبوع در برخی مناطق به دلیل توسعه نامتوازن شهری شهروندان را آزار می‌دهد. پوشاندن جوی‌های آب برای تردد خودرو‌ها در برخی مناطق و نبود تصفیه‌خانه در مراکز تولیدی و حتی راسته‌های مشاغل خوراکی این آلودگی بویی را افزایش داده است.
به دلیل موقعیت جغرافیایی شهر تهران و کوه‌های اطراف آن جابه‌جایی هوا در این شهر به کندی صورت می‌گیرد و آلودگی‌ها به سلامت و آسایش شهروندان صدمه می‌زند.
این کلانشهر در کنار زیبایی‌های آن در برخی موارد به منبعی برای تولید و حتی صادرات آلودگی تبدیل شده و از دور در هاله‌ای از سیاهی قرار گرفته است.
در همین چند روز اخیر بویی نامطبوع برخی مناطق شهری را در بر گرفت که بسیج امکانات دستگاه‌های متولی از شناسایی کانون اصلی و علت آن به دلیل گسترده بودن شهر تهران عاجز ماند. علامت سؤال در ذهن شهروندان و مسئولان شهری همچنان بی‌پاسخ مانده است. این آلودگی بویی نشان از آن دارد که شهر نیازمند مراقبت بیشتری نسبت به گذشته است که باید با مدیریت یکپارچه شهری آن را حفظ کرد. هر چند منشأ اولیه بوی نامطبوع را چاه فاضلاب پلاسکو تشخیص دادند.
متأسفانه حساسیت نسبت به آلودگی‌های شهری و زیست محیطی کاهش یافته‌است، به گونه‌ای که تا وضعیت قرمز نشود کسی و دستگاهی کاری انجام نمی‌دهد؛ باید بحران ایجاد شود تا مدیریت بحران برای پیشگیری و رفع معضل تشکیل شود.
