زهرا چيذري
مهم‌ترين انتقادات از طرح تحول سلامت حول يك محور مي‌گردد؛ هزينه‌هاي بالا و درمان‌محور بودن! به جز برخي پزشكان و چهره‌هاي مشهور اين طرح حتي در ميان اقتصاد‌دانان هم منتقد دارد. نمونه‌اش دكتر حسين راغفر، كارشناس اقتصاد سلامت كه معتقد است طرح تحول سلامت و ديگر سياست‌هاي نئوليبراليزه كردن اقتصاد كشور، جامعه را به سمت فروپاشي مي‌كشد.
این اظهارات در حالی است که مسعود پزشکیان نایب رئیس مجلس هم روز گذشته گفت دولت در طرح تحول سلامت ورشکست شده است.
نشانه‌هاي عقب‌نشيني و شكست طرح تحول سلامت همين امسال و بعد از انتخابات رياست جمهوري با افزايش فرانشيزهاي درماني و حذف پذيرش دارندگان بيمه سلامت در همه مراكز بهداشتي درماني به جز مراكز دانشگاهي كليد خورد. طرح تحول به شدت بيمار است. به گفته حسين راغفر، اقتصاددان و عضو هيئت علمي دانشگاه الزهرا(س) تضاد منافع گروه‌هاي مختلف و اجراي سياست‌هاي نئوليبراليستي در سلامت با افزايش بي‌سابقه هزينه‌هاي درمان همراه بوده و اين طرح مي‌رود تا پيامدهاي هولناكي براي جامعه داشته باشد.
«تعارض منافع» به نفع پزشكان
راغفر در انتقاد از طرح تحول به موضوع «تعارض منافع» اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: «تصويب تعرفه‌هاي بخش سلامت در شوراي عالي سلامت در حالي است كه رئيس اين شورا، وزير بهداشت است و وزير رفاه، رئيس سازمان تأمين اجتماعي، رئيس سازمان بيمه سلامت، رئيس سازمان خدمات درماني نيروهاي مسلح از جمله اعضاي ديگر اين شورا هستند. در واقع در شورايي كه همه پزشك هستند، تصميماتي در جهت منافع خودشان گرفته مي‌شود.»
راغفر تأكيد مي‌كند: «مطالعه‌اي نشان مي‌دهد هزينه‌هاي درمان سازمان تأمين اجتماعي در 3/5 سال اجراي اين طرح، دو برابر كل هزينه‌هاي 52 سال قبل سازمان تأمين اجتماعي شده است. سازمان تأمين اجتماعي هزار و 500 ميليارد تومان ذخيره درمان داشته كه در اين دوره همه اين منابع خرج شده است. اينقدر وام مي‌گيرند كه شاخص‌هاي سلامت بانكي بانك رفاه كارگران تا حدي آسيب مي‌بيند كه بانك مركزي به بانك رفاه اخطار مي‌دهد كه ديگر حق دادن وام نداريد. به گفته وي بهره وامي كه سازمان تأمين اجتماعي براي پرداخت نيازهاي روزمره گرفته است، روزانه 6 ميليارد تومان است. بخش بزرگي از اين عدم تعادل‌هاي عجيب و غريبي كه به‌وجود آمده، به دليل اجراي طرح تحول سلامت و افزايش هزينه‌هاي درمان و هزينه‌كرد منابع بيش از اندازه 9 بيست‌وهفتم بوده است.
راغفر با تأكيد دوباره بر اينكه نگران «تعارض منافع» در نظام سلامت كشور است، گفت: «نمي‌شود كسي وزير بهداشت يك كشور باشد و خودش همزمان بيمارستان خصوصي داشته باشد.» وي اضافه كرد: «امروز تعارض منافع در حجم گسترده‌اي به‌وجود آمده است كه خود شما بهتر مي‌دانيد. در هيچ دوره‌اي به اندازه اين دوره وزارت بهداشت، تعارض منافع جامعه پزشكي و منافع مردم گسترش پيدا نكرده بود.»
آمارهاي نادرست و تقلبي
راغفر با تشكيك نسبت به آمار و ارقام و نمودارهايي كه وزارت بهداشت در مثبت نشان دادن دستاوردهاي طرح تحول ارائه مي‌كند، مي‌افزايد: بسياري از كارمندان دولت حتي در سطح اعضاي هيئت علمي مشكلات سلامتي زيادي دارند و دچار فقر شده‌اند.
وي معتقد است: برخي از اين آمارها قلابي هستند، برخي واقعيت‌ها را منعكس نمي‌كنند و كيفيت بسياري از آنها نازل است. ضمن اينكه مهم است كه اينها با چه روشي به دست آمده و محاسبه شده‌اند. اين عضو هيئت علمي دانشگاه الزهرا (س) مي‌افزايد: نگراني اصلي اين است كه اگر اين پولي كه تا امروز از طرف دولت، صندوق‌هاي تأمين اجتماعي، صندوق‌هاي بازنشستگي و... تزريق شده، در آينده نباشد (كه نخواهد بود)، هزينه‌هاي درمان مردم آنچنان بالا خواهد رفت كه بسياري از مردم متوسط به بالا هم نمي‌توانند به پزشك مراجعه كنند. اين وضعيت فقط منجر به اندوخته شدن ثروت بزرگي از سوي گروهي مي‌شود كه هميشه معتمد مردم بوده‌اند.
اختلاف طبقاتي بي‌سابقه پزشكان با جامعه
اين استاد اقتصاد با بيان اينكه در هيچ دوره‌اي اختلاف طبقاتي پزشكان با جامعه تا اين اندازه نبوده است، تصريح مي‌كند: «بعد از طرح تحول سلامت عده‌اي از پزشكان از طريق خدمات درماني موفق شده‌اند به درآمدهاي افسانه‌اي دست پيدا كنند و فاصله طبقاتي اين گروه روز‌به‌روز با جامعه بيشتر مي‌شود. از سوي ديگر اين مسائل باعث شده بين گروه‌هاي مختلف نظام سلامت مثل پزشكان، پرستاران و بهياران هم اختلاف طبقاتي عجيبي به‌وجود بيايد و حتي در بين رشته‌هاي مختلف پزشكي هم اين اختلاف درآمدها مشكل‌ساز شده است. راغفر با انتقاد نسبت به نئوليبرال‌ها تصريح مي‌كند: سلامت كالا نيست؛ شخصي كه فقير است و سوء‌تغذيه دارد اتفاقاً بيشتر در معرض بيماري است و بيمار مي‌شود، اما تقاضاي مؤثري براي درمان ندارد، چون نمي‌تواند پولش را بپردازد. وي با ارتباط دادن بين مسائل اقتصادي جامعه با اعتراضات اخير مي‌افزايد: بخشي از اعتراضات اجتماعي كه چندي پيش صورت گرفت، به دليل همين كمبودها بود و قطعاً يكي از كمبودها مربوط به سلامت است. همه ما حس مي‌كنيم كه هزينه‌هاي درمان وحشتناك افزايش پيدا كرده است.
فروپاشي با نئوليبراليزه شدن اقتصاد
استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا(س) با انتقاد از درمان محوري طرح تحول مي‌افزايد: اقتصاد سلامت در كشور ما به سمت واگذاري بيمارستان‌ها به بخش خصوصي و اجازه سرمايه‌گذاري خارجي در بخش سلامت پيش مي‌رود. اين موضوع را در جهت‌گيري‌هاي عمومي اقتصاد كشور هم مي‌توان ديد. يعني روند نئوليبراليزه شدن اقتصاد كشور به زودي پيامدهاي هولناكي براي جامعه خواهد داشت. گروه‌هايي هم هستند كه با دريافت خدمات اوليه زندگي مشكل دارند و توجه نكردن به آنها، زمينه‌هاي فروپاشي جامعه را فراهم مي‌كند. همچنين منابعي وارد حوزه سلامت كشور ما شد كه به درستي تخصيص داده نشد و دركنار عدم كارايي، باعث تضاد منافع گروه‌هاي مختلف شده است. از نگاه وي بقاي طرح تحول سلامت به شدت جاي ترديد دارد و درصورتي كه دولت نتواند به تزريق منابع ادامه دهد، با توجه به اينكه اين طرح با افزايش تعرفه‌ها و برنامه‌هاي ديگر باعث گران شدن هزينه‌هاي درمان در كشور ما شده است، پيامدهاي هولناكي براي جامعه خواهد داشت.
حرکت خلاف قانون دولت در طرح تحول
مسعود پزشکیان با اشاره به حرکت های خلاف قانون دولت روحانی در اجرای طرح تحول نظام سلامت گفت: گرفتار شدن دولت در این طرح از حرکت های خلاف قانون و عدم برنامه ریزی دقیق نشئت می گیرد به طوری که الان دولت در طرح تحول نظام سلامت ورشکسته شده است.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی یادآور شد: در فرانسه اکنون تخت های بیمارستانی را جمع می کنند و در دانمارک زایمان را در خانه ها انجام می دهند اما برعکس در ایران، ما بیمارستان ها را گسترش می دهیم در حالی که این امر جز هزینه تراشی منفعت دیگری ندارد، کشورهای توسعه یافته خدمات درمانی را به خانه‌ها منتقل می کنند ما نیز تخت‌های بیمارستان‌ها را افزایش می‌دهیم. وی با ذکر اینکه یکی از مشکلات اصلی ما در طرح پزشک خانواده بالا بودن توقع ها و عدم رعایت نوبت در سیستم ارجاع است، گفت: هر اندازه که با مردم با صداقت صحبت کنیم یقیناً آنها بهتر می توانند مسئولان را درک کنند و لازمه آن ابتدا قبول اشتباهات و سپس جبران اشتباهاتی است که مرتکب شده ایم. در حالی که هر قدر اشتباهات را پوشش دهیم باز از چشمان مردم پنهان نمی ماند.
خیلی دردناک و تاسف بار است که همه ی دولتهای ما بدون استثنا درعین اینکه شعار ایجاد عدالت و حمایت از اقشار اسیب پذیر را تکرار میکنند , هرکدام به نحوی از انحاء کلاهای بس بزرگ و گشاد بر سر تامین اجتماعی و اموال و ذخیره ها و دارائیهای ان گذاشته اند ! مگر نه اینکه این دارائیها حاصل دسترنج و تلاشهای شبانه روزی ضعیف ترین و اسیب پذیرترین اقشار جامعه است !؟ حتی اگر بودجه های دولتی و بیت المال هم بود حق نداشتند با ان چنین کنند که سالهاست کرده و میکنند ! 
