زهرا چیذری
وقتي وزارت علوم به عنوان يكي از كليدي‌ترين وزارتخانه‌هاي كشور با سرپرست اداره مي‌شود و وزارتخانه‌اي كه با آينده كشور و سرنوشت چندين ميليون جوان سر و كار دارد دستمايه سهم‌خواهي‌هاي سياسي شده است، آشفتگي در نتايج كنكور امسال و حاشيه‌هايي كه به تجمعات اعتراض‌آميز در برابر سازمان سنجش منتهي شده چندان دور از انتظار نيست. اگر به ميان اين تجمعات برويد، متوجه مي‌شويد كنكوري‌هايي كه يك سال از عمرشان را پاي قبولي در دانشگاه گذاشته‌اند با نتايج غيرقابل قبولي مواجه شده‌اند. در برابر اين اما مشاور عالي سازمان سنجش اين اعتراضات را طبيعي مي‌داند و معتقد است اعتراض داوطلبان كنكور با ديدن كارنامه برطرف مي‌شود. به گفته توكلي درصد زيادي از ظرفيت‌ها خالي است و داوطلبان به تكميل ظرفيت اميدوار باشند. خالي ماندن ظرفيت‌ها به‌رغم وجود رتبه‌هايي كه مي‌توانند اين ظرفيت‌ها را پركنند، حكايت از ضعفي جدي در ساختار پذيرش دانشجو دارد. سابقه هم نشان داده مهر كه شروع شود و دانشجويان دانشگاه‌هاي خودشان را بشناسند، سازمان سنجش اعتراضات را به ندرت به سرانجام مي‌رساند و از پذيرفتن كاستي‌هاي احتمالي‌اش طفره خواهد رفت، چون ديگر آب‌ها از آسياب مي‌افتد. ناديده گرفته شدن حق عده‌اي از داوطلبان و بازي با زندگي آنها هم چندان سازمان سنجش را قانع نمي‌كند كه از تصميم اوليه خود بازگردد.
كنكور ورودي دانشگاه‌ها بي‌ترديد يكي از جدي‌ترين رقابت‌هاي زندگي اغلب ماست و همين مسئله حساسيت اين آزمون را بيشتر مي‌كند، اما امسال كنكور و انتخاب رشته در دانشگاه‌ها در حالي انجام شد كه درست مانند چهار سال پيش در چنين روزهايي وزارت علوم با سرپرست اداره مي‌شود و همين مسئله هم چالش‌هاي حوزه آموزش عالي را جدي‌تر از قبل مطرح مي‌كند و تجمع اعتراض‌آميز كنكوري‌ها بعد از اعلام نتايج كنكور و غيرقابل قبول دانستن اين نتايج از سوي اين تجمع‌كنندگان يكي از مصاديق چالش‌هايي است كه رها شدن وزارت علوم در سهم‌خواهي‌هاي سياسي را به نمايش مي‌گذارد.
نتايج عجيب و غريب كنكور 96
ماجراي اعتراض به نتايج كنكور حكايت تازه‌اي نيست و همه ساله با اعتراض‌هايي از اين دست مواجه هستيم، امسال ابعاد اين اعتراض جدي‌تر از گذشته است. اين مسئله در حوزه سهميه‌هاي خانواده شهدا و جانبازان بيش از همه خودنمايي مي‌كند. اگر به ميان تجمع‌كنندگان برويد با حكايت‌هاي جالبي مواجه خواهيد شد. يكي از معترضان مي‌گويد: من متقاضي گروه آزمايشي هنر بودم كه در آزمون رتبه 283 را كسب كردم و رتبه زيرگروهم 195 شد و در زمان انتخاب رشته تمام رشته‌هاي مربوط را انتخاب كردم، اما هيچ رشته‌اي قبول نشدم در صورتي كه آنهايي كه رتبه 500 آوردند نيز قبول شدند، ولي من با اين رتبه قبول نشدم. يكي ديگر از معترضان هم مي‌گويد با رتبه 2 هزار و 700 در گروه رياضي در هيچ رشته‌اي در گروه رياضي و فني در دانشگاه سراسري قبول نشده در صورتي كه رتبه‌هاي پايين‌تر قبول شدند. جوان ديگري كه رتبه‌اش هزار و 300 شده مي‌گويد با وجود آنكه در انتخاب رشته همه دانشگاه‌هاي ايران را انتخاب كرده بودم هيچ‌جا قبول نشدم.
يكي ديگر از معترضان هم كه از خانواده جانبازان است درباره اعتراضش اينچنين توضيح مي‌دهد: سهميه‌اي به خانواده‌ها با جانبازي مختصر نداده‌اند در واقع رتبه 3هزار با سهميه ۸۵۰ اعلام شده و الان فيزيوتراپي شيراز قبول شده! يعني تأثيري نداشته است.
همه چيز آرام است
در برابر تجمع اعتراض‌آميز اين داوطلبان به نتايج آزمون سراسري 96 رئيس اين سازمان با تأكيد بر اينكه بسياري از ابهامات داوطلبان پس از انتشار كارنامه علمي نتايج رفع خواهد شد، مي‌گويد: داوطلبان از 28 شهريور تا 20 مهر ماه فرصت دارند درخواست‌ها و اعتراض‌هاي خود را به نتايج كنكور 96 از طريق سايت اينترنتي سازمان سنجش اعلام كنند. از نگاه دكتر خدايي اعتراض به آزمون از سوي دانشجويان امري كاملاً عادي است. مسلماً آزمون سراسري كه مهم‌ترين آزمون در كشور است، هميشه اعلام نتايج آن همراه با يكسري اعتراضات مواجه مي‌شود كه بخشي از اعتراضات داوطلبان در ارتباط با قبول نشدن آنها در آزمون و همچنين رضايت نداشتن از رتبه كسب شده بود.
كاهش 5 درصدي ظرفيت تجربي
آنطور كه رئيس سازمان سنجش مي‌گويد بيشترين اعتراضات در كنكور 96 مربوط به گروه آزمايشي تجربي بوده است. وي درباره چرايي نتايج نامطلوب در اين گروه آزمايشي تصريح مي‌كند: داوطلبان گروه آزمايشي علوم تجربي به ظرفيت‌هاي ثابت اين گروه‌هاي آزمايشي و از طرف ديگر داوطلبان اعتراض داشتند، با توجه به قانون ششم توسعه و افزايش ظرفيت 5 درصدي كه از امسال اجرايي شده، 5 درصد از ظرفيت آزاد پذيرش در علوم تجربي كاهش يافت كه به اين موضوع اعتراض داشتند. حسين توكلي، مشاور عالي سازمان سنجش آموزش هم درباره اين اعتراض‌هاي منجر به تجمع اينگونه توضيح مي‌دهد: در سال جاري 750 هزار ظرفيت پذيرش داشتيم كه بيش از 500 هزار نفر انتخاب رشته كردند و اگر همه اين افراد هم قبول مي‌شدند باز ظرفيت خالي وجود داشت، اما بايد توجه كرد كه حدود 62 درصد داوطلبان در گروه علوم تجربي شركت مي‌كنند در حالي كه ظرفيت گروه تجربي حدود 150 هزار نفر است و بيشترين معترضان در اين گروه آزمايشي قرار دارند. رئيس سازمان سنجش معتقد است با انتشار كارنامه نهايي بسياري از معترضان پاسخ خود را مي‌گيرند. خدايي با تأكيد بر اينكه كارنامه علمي داوطلبان كنكور سراسري سه‌شنبه 28 شهريور از طريق سايت سازمان سنجش منتشر مي‌شود، مي‌افزايد: داوطلبان مي‌توانند تا 20 مهر پس از مشاهده كارنامه علمي خود درخواست‌ها و اعتراضات خود را از طريق سيستم اينترنتي سازمان سنجش ارسال كنند. بنا به تأكيد وي نتايج اعتراضات و درخواست‌هاي داوطلبان به نتايج آزمون سراسري يك هفته پس از پايان مهلت ارسال اعتراضات به اطلاع داوطلبان خواهد رسيد.
لزوم بازنگري در شيوه پذيرش
آنطور كه توكلي هم مي‌گويد درصد زيادي از ظرفيت‌ها خالي است و تعدادي از داوطلبان مي‌توانند اميدوار باشند در مرحله تكميل ظرفيت پذيرش شوند. خالي ماندن برخي رشته‌ها و ظرفيت‌ها كه بنا به تعبير مشاور سازمان سنجش كم هم نيستند، خود گوياي ضعف ساختار پذيرش دانشجوست؛ ضعفي كه موجب مي‌شود بازار انتخاب رشته از سوي مؤسسات كنكور داغ شود و در نهايت هم برخي افراد با رتبه‌هاي خوب و سطح علمي مناسب از راهيابي به دانشگاه‌ها و رشته‌هاي خوب جا بمانند. اين مسئله هم اين استعدادها را دچار خسران و هم آموزش عالي را از جذب دانشجويي مستعد محروم مي‌كند. اعتراضات به نتايج كنكور كه امسال به تجمع و درگيري مقابل سازمان سنجش هم منجر شده است، لزوم پاسخگويي فوري اين سازمان را بيش از پيش مي‌كند. البته كه آقاي خدايي گفته است داوطلبان فرصت اعتراض دارند، اما به ندرت پيش آمده كه سازمان سنجش زير‌بار اعتراضات برود و كاستي‌ها را جبران كند، آن هم وقتي مهر شروع شده و دانشجويان دانشگاه‌هاي خود را شناخته‌اند و آب‌ها از آسياب افتاده است.
