دکتر سيدرضا ميرطاهر
با شدت گرفتن رويارويي سياسي روسيه و امريكا، ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه روز يک‌شنبه از اخراج 755 ديپلمات امريكايي بعد از تصويب تحريم‌هاي جديد امريكا عليه مسکو خبر داد و اعلام کرد به نظر نمي‌رسد به زودي تغييرات مثبتي در روابط بين دو کشور ايجاد شود. به گفته رئيس‌جمهور روسيه، بعد از تصميم روز جمعه وزارت امور خارجه روسيه مبني بر کاهش کارکنان سفارت و کنسولگري‌هاي امريكا در روسيه به 455 نفر از اول سپتامبر، 755 ديپلمات امريكايي بايد خاک اين کشور را ترک کنند.
وزارت امور خارجه روسيه اعلام کرد اين کاهش با هدف رساندن کارکنان نمايندگي‌هاي ديپلماتيک امريكا به سطح کارکنان نمايندگي‌هاي روسيه در امريكا صورت مي‌گيرد. کنگره امريكا هفته گذشته تحريم‌هاي جديدي را عليه روسيه بيشتر به اتهام مداخله مسکو در انتخابات رياست جمهوري اين کشور تصويب کرد. اين مصوبه که با اعتراض روسيه و انتقاد اتحاديه اروپا مواجه شده، به دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري امريكا ارائه شد که مي‌تواند آن را امضا يا رد کند. با اين همه کاخ سفيد اعلام کرد ترامپ اين مصوبه را امضا خواهد کرد و شکل قانون به خود خواهد گرفت. برخلاف تصور اوليه روس‌ها درباره بهبود محسوس روابط واشنگتن و مسکو با روي کارآمدن ترامپ، اما اکنون روند اوضاع به گونه‌اي کاملاً برخلاف آن پيش مي‌رود.
روس‌ها اميدوار بودند با ورود ترامپ به کاخ سفيد، فضاي جديدي در روابط واشنگتن و مسکو پديد آيد، اما وارد آمدن اتهامات جدي به ترامپ و تيم وي در زمينه مداخله روسيه به نفع وي در انتخابات رياست جمهوري 2016 امريكا و نيز روابط پنهاني برخي از مقامات تيم ترامپ با سفير روسيه، باعث افزايش اتهامات عليه روسيه و ترامپ شده و حتي اقدام کنگره براي اعمال تحريم‌هاي جديد عليه روسيه، نوعي انتقام دموکرات‌ها از مسکو تلقي شده است. در واقع دموکرات‌ها طرفدار تحريم روسيه هستند به‌دليل اينکه معتقدند روسيه در انتخابات امريكا دخالت کرده و به نفع ترامپ وارد رقابت انتخاباتي شده است.
جمهوريخواهان هم براي اينکه بتوانند نظر دموکرات‌ها را به تحريم عليه ايران جلب کنند، تحريم‌هاي روسيه را در اين تحريم‌ها گنجاندند. در مقابل ترامپ بارها تحقيقات درباره ارتباط احتمالي بين ستاد انتخاباتي‌اش با روسيه را اخبار جعلي خوانده و دموکرات‌ها را متهم به اين خبر‌سازي‌ها کرده است. به نظر مي‌رسد اقدام جديد کنگره امريكا راه را بر هرگونه بهبود روابط روسيه و امريكا ببندد. در واقع اکنون شاهد تقابل آشکار بين ساختار حاکميتي در امريكا که تبلور آن کنگره است با دولت ترامپ در زمينه نحوه برخورد با روسيه هستيم. در حالي که ترامپ خواهان بهبود روبط با روسيه و حتي همکاري با آن درباره برخي مسائل بين‌المللي مانند بحران سوريه است، اما اقدام کنگره در گسترش تحريم‌ها عليه روسيه راه را براي هرگونه گشايشي در اين زمينه بسته است، ضمن اينکه اکنون شرکاي اروپايي واشنگتن نيز به‌شدت نگران تبعات تحريم‌هاي جديد امريكا عليه روسيه بر پروژه‌هاي مشترک اروپا با روسيه مانند خط لوله گازي نورداستريم - 2 هستند.
با توجه به اعمال تحريم‌هاي جديد و نيز تداوم اختلافات و شکاف‌ها در مواضع مسکو و واشنگتن در قبال بسياري از مسائل بين‌المللي به ويژه بحران سوريه و اوکراين و نيز تداوم رويکرد خصمانه کنگره امريكا که آشکارا خواهان تشديد مواضع واشنگتن عليه مسکو است، اميدي به بهبود وضعيت کنوني و آغاز برهه‌اي جديد در روابط دوجانبه روسيه و امريكا وجود ندارد، بلکه برخلاف آن مي‌توان پيش‌بيني کرد که روسيه در واکنش به بسته تحريمي جديد امريكا که بر بخش‌هاي مختلف اقتصاد روسيه به ويژه بخش انرژي تأثيري بسيار منفي خواهد گذاشت، اقدامات جدي اتخاذ کند. به ويژه اينکه براي روس‌ها درآمدهاي نفتي و گازي از اهميت زيادي برخوردار است و بسته تحريمي جديد کنگره امريكا نيز دقيقاً همين بخش را مدنظر قرار داده است. هدف امريكايي‌ها افزايش معنادار فشارها عليه روسيه با هدف تنبيه آن به دليل دخالت در روند انتخابات رياست جمهوري امريكا که خط قرمز محسوب مي‌شود و نيز تغيير سياست‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي روسيه است. با اين حال تجربه گذشته نشان مي‌دهد روس‌ها نه فقط در مقابل اين فشارها مقاومت کرده‌اند بلکه به اتخاذ اقدامات متقابل پرداخته‌اند.
