
در همان روزها و هفتههايي از سال 2015 كه حسن روحاني رئيسجمهور براي توافق هستهاي با 1+5 تعابيري مانند «پيروزي عظيم سياسي ملت» استفاده و تأكيد ميكرد برجام ابري است كه ميتواند «سرزمين ما را پرآب» كند، باراك اوباما رئيسجمهور امريكا درباره اغراقهاي او از منافع برجام براي ايران ابراز نگراني كرده است.
در شرايطي كه كمتر از دو هفته به انتخابات 29 ارديبهشت ماه باقي مانده، بحثها درباره تأثير برجام بر اين انتخابات در امريكا بالا گرفته است. در دولت امريكا، مقامهاي اين كشور به دستور ترامپ در حال بررسي مجدد توافق هستهاي با ايران هستند. «ريچارد بوانگان» مدير اجرايي دفتر ارتباط با رسانههاي تصويري در وزارت خارجه امريكا در سخناني گفته كه امريكا در حال بررسي جامع توافق هستهاي با ايران است.
همزمان «مكس فيشر» از سردبيران و خبرنگاران ارشد روزنامه امريكايي نيويورك تايمز نيز ديروز در صفحه توئيتر خود فاش كرد كه رئيسجمهور سابق امريكا در سال 2015 در يك گفت و گو به او گفته كه توقعات بيجايي كه روحاني از برجام براي مردم ايران ايجاد كرده ميتواند به مرگ توافق منجر شود. فيشر گفته است كه اين يكي از نگرانيهاي اوباما درباره توافق هستهاي با ايران بوده است. يك خبرنگار امريكايي ديگر نيز با اشاره به انتخابات رياست جمهوري ايران در اين زمينه مينويسد: روحاني برجام را به مثابه يك داروي سحر آميز فروخت درحاليكه ديگر تحريمهاي امريكا كه همچنان پابرجا هستند هرگز اجازه نميدهند اقتصاد ايران تقويت شود. آرش كرمي خبرنگار ايرانيالاصل سايت امريكايي المانيتور در اين خصوص نوشته است: « ايرانيها آرام آرام در حال پذيرفتن اين هستند كه قرار نيست توافق هستهاي باعث معجزه اقتصادي در آينده شود.» به گفته كرمي روحاني توافق هستهاي را به مثابه «قرصي معجزهآسا فروخت، در حالي كه تحريمهاي غيرهستهاي باقي مانده امريكا هرگز اجازه نخواهد داد اقتصاد ايران پيشرفت كند.»
2 هفته حساس براي ترامپ
مجله اكونوميست ديروز در گزارشي نوشت: زمان براي دونالد ترامپ جهت تصميمگيري درباره توافق هستهاي كه در سال ۲۰۱۵ به دست آمد، به پايان خود نزديك ميشود. پيش از فرارسيدن 17 ماه مه يعني حدود دوهفته ديگر، دونالد ترامپ بايد تصميم بگيرد كه آيا ميخواهد راهي را كه دولت اوباما در پيش گرفته بود ادامه دهد و همچنان تحريمهاي برقرار شده در ارتباط با برنامه هستهاي ايران را در حالت تعليق نگهدارد يا خير. به نوشته اكونوميست، اگر ترامپ دستور تمديد تعليق تحريمها را صادر نكند؛ تحريمهايي كه به حالت تعليق درآمدهاند بي درنگ از سر گرفته خواهند شد. در چنين حالتي، ديگر كشورهاي امضاكننده توافق هستهاي، امريكا را پيمانشكن به حساب خواهند آورد. اگر ايران به گونهاي آشكار توافق هستهاي را زير پا نگذارد، ديگر كشورهاي امضاكننده توافق، از امريكا پيروي نخواهند كرد. چنين حالتي بدترين وضعيت ممكن خواهد بود. اكونوميست مينويسد: از سخنان ترامپ چنين برمي آيد كه وي معتقد است مرگ توافق هستهاي فرا رسيده است.
آنچه را كه اوباما بزرگترين دستاورد سياست خارجي خود به شمار ميآورد، جانشين وي آن را يكي از بدترين توافقهايي توصيف ميكند كه تا كنون ديده است. در اين گزارش آمده است: با وجود اين، مسئله از آنچه به نظر ميرسد مبهم تر و پيچيده تر است. ركس تيلرسون، وزير امور خارجه امريكا، روز 18آوريل با ارسال نامهاي به كنگره اعلام كرد كه ايران مفاد توافق هستهاي را رعايت كرده است. جيمز ماتيس وزير دفاع امريكا نيز در سفر به تلآويو سرسختترين دشمن ايران، پايبندي اين كشور به توافق هستهاي را مورد تأييد قرار داد. پايبندي ايران به توافق هستهاي خبر خوشايندي است اما جاي بسي شگفتي است كه وزارت امور خارجه امريكا در وب سايت خود در مطلبي با عنوان «ايران همچنان به حمايت از تروريسم ادامه ميدهد»، پايبندي ايران به توافق هستهاي را از اهميت مياندازد. افزون بر اين، تيلرسون با ناقص توصيف كردن توافق هستهاي گفته است كه شوراي امنيت ملي پس از يك بررسي 90 روزه تصميم خواهد گرفت كه آيا به تعليق تحريمهاي برقرار شده عليه ايران ادامه دهيم يا خير. خود ترامپ هم گفته است ايران روح توافق هستهاي را نقض كرده است. از ترامپ سؤال شد آيا امريكا همچنان توافق را محترم خواهد شمرد يا خير. وي در پاسخ گفت اين احتمال وجود دارد كه ما اين توافق را محترم نشماريم.