جشنواره سي و دوم فيلم فجر در حالي به پايان رسيد كه داوريهاي بخش مسابقه آن درست شبيه فيلمهاي كارگردانان بزرگ سينما، ضعيف و سؤالبرانگيز بود. داوريهايي كه گويا
اخبار آن زودتر به بيرون درز كرده و عدم حضور كارگردانهاي ناراضي نشانهاي
از همين مسئله بود.
به گزارش «جوان»، مراسم اختتاميه سي و دومين جشنواره فيلم فجر، شامگاه 22 بهمن در سالن همايشهاي برج ميلاد تهران برگزار شد. در اين مراسم برگزيدگان جشنواره معرفي شدند و مهمترين جوايز سينماي ايران كه سيمرغهاي بلورين فيلم فجر هستند به فيلمهاي انتخاب شده از سوي هيئت داوران اهدا شد؛ سيمرغهاي بلورين بهترين فيلم، بهترين كارگرداني، بهترين بازيگر نقش اول مرد، بهترين بازيگر نقش اول زن، جايزه ويژه هيئت داوران و سيمرغ فيلمنامه.
اما نوع توزيع سيمرغها به گونهاي بود كه بسياري از حضار در سالن برج ميلاد و خيلي از كساني كه از طريق شبكه تلويزيوني نمايش يا احتمالاً راديو اين برنامه را پيگيري ميكردند، از نوع داوريها ابراز نارضايتي ميكردند. تشويقهاي پي در پي ابراهيم حاتميكيا در شبي كه اين كارگردان ترجيح داده بود به اختتاميه نيايد، حاوي پيامهايي براي داوران بود.
در شب اختتاميه جشنواره، كليپهاي تشكر از دولت تدبير و اميد و چهرههاي خندان سينماييها كه از آمدن دولت جديد خرسند بودند، حسابي دوز دولتي بودن جشنواره را بالا برده بود. اصرار بيمورد براي پخش كليپهاي دولت مچكريم باعث خستگي حضار شد، به طوري كه چند دقيقه پاياني مراسم در حالي به انجام رسيد كه حضار در حال ترك سالن بودند و در همهمه خروج آنها كسي به درستي صداي مجري و كساني را كه روي سن صحبت ميكردند، شنيد.
مجلس تجليل ميكند
جشنواره امسال منهاي حضور يكي، دو فيلم كه ميشد به راحتي و به دلايل فني و غير محتوايي عذر حضور آنها را در جشنواره خواست، نسبت به چند دوره قبلي از نظر فيلمهايي كه حاوي پيامهاي ضد خانواده بودند وضعيت بهتري داشت. شايد همين مسئله بود كه كميسيون فرهنگي مجلس تصميم گرفت از مسئولان جشنواره تجليل كند. نصرالله پژمانفر، سخنگوي كميسيون فرهنگي مجلس در اين باره ميگويد: امسال برگزاري جشنواره روند خوبي در مراحل اوليه، اجرايي و اختتاميه داشت. تأكيد ما هم بر داوري هيئت داوران است كه بسيار منسجم، قابل قبول و قابل دفاع بود.
وي ميافزايد: من هم به عنوان نماينده مجلس و مسئول كارگروه هنر در مجلس نسبت به اين روند اظهار رضايت خود را اعلام ميكنم و مطمئن هستيم كه تمامي تلاش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي عليالخصوص معاونت سينمايي جهت مناسب برگزار شدن جشنواره صورت گرفته و قابل دفاع است. تعاملات بسيار خوبي بين مجلس و دولت و خصوصاً حوزه سينما وجود دارد و مطمئن هستيم ميتوان در يك فضاي تعاملي مشكلات سينما را حل و فصل كرد و از اين ظرفيت بسيار بزرگ سينماي ايران نهايت بهرهبرداري را با تعامل داشته باشيم. نتايج داوريها نيز نشان ميدهد هم نگاه مردم و هم مسئولان به حوزه دفاع مقدس، پررنگ است و امروز انتظار داريم سينما در كنار رعايت ساختار مطلوب و استاندارد موضوع، به محتوا هم توجه بيشتري داشته باشد. پژمان فر ميگويد: ما به زودي در كميسيون فرهنگي مجلس از وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و مسئولان جشنواره دعوت خواهيم كرد و در نشستي كه با آنها خواهيم داشت، به طور رسمي از ايشان تجليل خواهيم كرد.
بغض پرستويي
در حالي كه مديران سينمايي به خاطر برگزاري جشنواره فجر به يكديگر تبريك ميگويند و مجلس نيز قرار است مراسم تجليل از آنها را برگزار كند، اتفاقاتي نيز در فجر رخ داد كه باعث رنجش عدهاي از اهالي سينما شد. پرويز پرستويي يكي از كساني است كه از اين فجر گلهمند است. پرستويي كه با سه فيلم سال پركاري در جشنواره پشت سر گذاشت، در يادداشتي اين گونه نوشت:
«امروز، روز آخر بود. . . خدا را شكر كه تمام شد... خدا را شكر كه آسمان، زمينگيرمان كرد و در محاصره برف مانديم و نتوانستيم بياييم و نيامديم... با خودم ميانديشم كه اگر من هم در آن سالن و سالنهاي كذايي بودم و عكسالعملها را ميديدم و ميشنيدم، چه ميكردم؟! چه ميتوانستم بكنم؟! پاسخي كه جز «هيچ» نميتوانم به خودم بدهم، خدا را شكر ميكنم كه نبودم. . . . به خدا كه اين گونه برخورد در شأن و شئون فرهنگي ما نيست. . . به خدا كه مردم، آدمهاي عادي، آنهايي كه به عشقشان كار ميكنيم و دغدغهشان را داريم، خيلي راحتتر و بيبغضتر فيلمهايمان را تماشا ميكنند. . . به خدا كه اين حب و بغضها قشنگ نيستند. . . . چرا ما نميتوانيم مثل تمام جشنوارههاي تمام دنيا، فيلم ببينيم و ارزيابي و انتقاد سازنده و اساسيمان را بكنيم و بگذاريم كه سينمايمان ارتقا پيدا كند و در سراشيبي تمسخر و «تو افتضاح بودي» و «من بهترم» و. . . نيفتيم؟! به خدا كه ما، لااقل خودمان، نبايد با خودمان چنين رفتاري بكنيم. . . آخر فكر نميكنيد كه مردم چه ميگويند؟ مخاطبينمان را ميگويم... هميشه گفتهام و ميگويم كه اين 10 روز، نوروز سينماست و ما هر سال در اين روزهاي سرد بهمن، با مهر به يكديگر و با عشق به مردم داغ ميشويم و براي يك سال آينده، گرما ذخيره ميكنيم. . . همهمان در كنار هم... ولي دريغا از امسال... دوستان و همكاران، به نظرتان بد نشد كه پيشكسوتها را حرمت ننهاديد و نقد و استهزا را اشتباه گرفتيد و به جاي تفكر و تلاش بر رفع مشكلات خودتان و خودمان، انگشت بر ايراد ديگران فشرديد و در اين راه، حتي از مردود شمردن نظر داوران نيز دريغ نورزيديد؟!... به نظرتان كارتان بد نبود؟ ناجور نشد؟! مردم چه گفتند؟ چه ميگويند؟... بگذريم كه گذشت... كاش ميشد دردهايي كه در سه فيلم حاضر در جشنواره، در سكوت و نگاه فرو خوردم، بيرون بريزم... چه خوب شد كه من آن جا نبودم...»
حق بود يا مصلحت؟
جوايز فجر امسال، بر حق بودند يا بر اساس مصلحت توزيع شدند؟ اين سؤال به دليل اين مطرح ميشود كه داوران دوست نداشتند كارگرداني را كه از روند انتخاب فيلمها انتقاد كرده بود، به عنوان بهترين كارگردان انتخاب كنند. اما كليت جوايز در مقايسه با فيلمها خبر از اتفاق ديگري نيز ميداد و آن هم حجم بالايي از فيلمها است كه حضورشان در جشنواره هيچ سودي براي سينما نداشتند. «تسنيم» در اين باره مينويسد: توزيع جوايز جشنواره هر سال حرف و حديثهاي فراواني به همراه دارد. امسال هم به نوعي جوايز تقسيم شد تا نه سيخ بسوزد و نه كباب ! از قبل هم پيشبيني ميشد كه «رستاخيز» و «چ» جوايز را درو كنند. به هر روي داوري فيلمها هميشه با واكنشهاي بيروني اهالي سينما و جماعت منتقد همراه است اما در نگاه واقعبينانه جز تعدادي از فيلمها كه هر دو وجه سرگرمكنندگي و هنري سينما را مَدنظر داشتند به جرئت ميتوان اذعان كرد 80 درصد فيلمهاي حاضر در جشنواره در گيشه سينما با شكست مواجه خواهند شد.
جشنواره فيلم فجر و درسهايي براي آينده
در مراسم اختتاميه، رئيس سازمان سينمايي از رضاداد خواست تا براي دوره بعدي جشنواره نيز دبيري جشنواره را بر عهده بگيرد. با آنكه رضا داد قبول اين مسئوليت را به تأييد خانوادهاش منوط كرد اما شواهد نشان ميدهد كه مديريت فجر حداقل براي يك سال آينده هيچ تغييري نخواهد داشت. از همين رو ميتوان انتظار داشت مديريت اين جشنواره كه مهمترين رخداد سينمايي كشور است از اتفاقهاي امسال براي برگزاري دوره آينده درس بگيرند.
وقتي ميتوان يك فيلم را از جشنواره بيرون گذاشت و جلوي اتفاقات زيادي را گرفت، چرا اهمال صورت گرفت؟ زماني كه همه «چ» را صدا ميزدند، چرا جشنواره دست به ابراهيم كشي زد و درويش نوازي نمود؟ تعداد زياد فيلمهاي اكران شده در جشنواره واقعاً چقدر لازم بود؟ چرا تا روزهاي پاياني جشنواره هنوز امكان اضافه شدن فيلمهاي جديد وجود داشت؟ و چندين سؤال ديگر كه پاسخ سؤال هر كدام ميتواند براي سال آينده درس عبرتي باشند.