جوان آنلاین: شمال ایران، سال‌هاست درگیر زباله است. اوضاع آن‌قدر بحرانی شده است که از جنگل‌های هیرکانی گرفته تا آب‌های شهری در شمال ایران با زباله‌آلوده شده‌اند. راهکار‌های مختلفی برای زدودن این زباله‌ها و شیرابه‌های آنها که در زمین فرو رفته‌اند، ارائه شده است، ولی تا کنون هیچ‌کدام از این راهکار‌ها به نتیجه نرسیده است. حالا همه اینها به‌کنار، قرار است همایشی محیط‌زیستی با عنوان «فرزند ایران، قهرمان زمین» در شمال ایران برگزار شود. گویا قرار است این همایش‌ها، زباله‌ها را بزداید!
اواسط خرداد ۱۴۰۳ بود که در رسانه‌های محلی، با خبر برگزاری جشنواره «فرزند ایران، قهرمان زمین» توسط شهرداری لاهیجان با حضور سلاجقه ریاست وقت سازمان محیط زیست مواجه شدیم!
در متن خبر اصلی که در پورتال سازمان حفاظت از محیط زیست کشور منتشر شد، قید شده بود که این جشنواره با همکاری مسئولان شهرداری، شورا و انجمن‌های محیط زیستی شهرستان لاهیجان برگزار می‌شود. با کمی تحقیق و پرس و جو، مشخص شد هیچ‌کدام از انجمن‌ها یا فعالان محیط‌زیستی لاهیجان در این طرح حضور ندارند و صرفاً از نام آنها سوءاستفاده شده‌است.
در این مورد شهرداری مدعی شده که بیش از ۹هزار نفر از دانش‌آموزان شهر را در حوزه پسماند آموزش داده‌است. بررسی‌های میدانی نشان داد که این به اصطلاح آموزش‌های غیر مستمر، خروجی قابل ارزیابی نداشته و در این راستا فعالان محیط‌زیست، مراتب اعتراض خود را به صورت مکتوب به استانداری گیلان، اداره کل محیط‌زیست و اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان اعلام کردند. بررسی آمار‌های اعلامی از سوی شهرداری لاهیجان از مهر ۱۴۰۲ تا امروز، بیانگر این است که هیچ کاهش چشمگیری در حجم زباله شهری یا افزایش زباله تفکیک شده شاهد نبوده‌ایم.
تفکیک ناچیز
حتی شهرداری لاهیجان تا چندی پیش فاقد مکانیزم جمع‌آوری زباله تفکیک شده‌بود و اخیراً نیز میزان زباله تفکیک شده آن، بسیار ناچیزاست. یعنی عملاً خروجی این آموزش بی‌هدف، بازخورد ملموسی وجود ندارد، این موضوع باعث شد فعالان محیط‌زیست شهر حدود دو‌ماه پیش از نهاد‌های متولی درخواست کنند این موارد، مورد بررسی قرار گیرد.
در آستانه حضور ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در لاهیجان که به منظور حضور در اختتامیه این جشنواره صورت می‌گیرد، جمعی از فعالان محیط زیست لاهیجان بر آن شدند نظر خود را نسبت به این جشنواره و برگزاری آن ارائه کنند. گزارش «جوان» بر پایه این نظر‌ها نوشته شده‌است.
آن‌طور که از اظهارنظر‌های فعالان این عرصه برمی‌آید، از سال ۱۳۷۳ شهرداری لاهیجان با خرید زمینی در روستای توریستی تموشل و در وسط جنگل‌های بکر هیرکانی، این محل را تبدیل به محلی برای دپوی غیراصولی زباله‌های شهری و بعد‌ها روستایی کرده‌است. این موضوع در حالی است که از اواخر دهه ۸۰ مردم محلی، به خاطر آلودگی منطقه و بوی مشمئز‌کننده اعتراضاتی را شروع کردند.
محکومیت شهرداران
از اوایل دهه ۹۰، فعالان محیط‌زیست شهرستان و برخی از مردم محلی، در شکایاتی جداگانه شهرداران وقت را به دادگاه کشاندند که در دو فقره، این شکایات منجر به محکومیت شهرداران وقت شد.
بعد از این اتفاقات اداره حفاظت از محیط‌زیست شهرستان لاهیجان نیز با معرفی شهرداری لاهیجان به عنوان یک واحد آلاینده، پرونده شکایت این شهرداری را به دادگاه ارائه کرد.
شهرداری لاهیجان با ایجاد کوهی از زباله همچنان و به‌طور مستمر در منطقه تموشل در حال آلوده کردن محیط زیست است و تا امروز، هرگز موفق به جمع‌آوری و تصفیه شیرابه‌های حاصل از این دپوی زباله نشده‌است. این شیرابه‌ها
بعضاً وارد انهار و کانال‌های آبیاری مزارع و بالطبع وارد مزارع کشاورزی می‌شود، به نحوی که در دو فصل اخیر از سوی اداره کل محیط زیست گیلان، واحد مذکور در لیست واحد‌های آلاینده قرار گرفته‌است.
سال ۹۷ و در پی اعتراضات فعالان محیط‌زیست و از محل سفر رئیس‌جمهور وقت، بودجه‌ای برای ساماندهی جایگاه زباله تموشل تخصیص یافت. حتی با دریافت این بودجه شهرداری لاهیجان تاکنون موفق به ساماندهی شیرآبه زباله‌ها نشده‌است. به همین دلیل در دی‌ماه سال ۱۴۰۲ شهردار لاهیجان به دلیل تخلفات زیست‌محیطی در این حوزه به دادگاه معرفی شد که پرونده مذکور در دست بررسی است.
بحرانی‌ترین مسئله محیط‌زیستی خطه سرسبز شمال
مسئله سایت زباله تموشل، به عنوان بحرانی‌ترین موضوع محیط‌زیستی شهر لاهیجان بازگو شد، که به دلیل مدیریت ناکارآمد شهرداران لاهیجان تا به امروز، به این موقعیت رسیده‌است، چراکه این شهر به عنوان یک شهر توریستی به‌طور مداوم دچار بحران جمع‌آوری زباله و آلودگی انتشار آن در محدوده شهری نیز هست.
شهرداری لاهیجان امروز در بدیهی‌ترین وظایف خود نقصان‌هایی دارد؛ از سایت زباله تموشل، تا سطل‌های کثیف و متعفن داخل شهر که البته به یمن حضور ریاست سازمان محیط‌زیست در روز‌های اخیر بعضاً تمیز و غالباً جمع‌آوری شدند! تا مسیر حمل زباله از شهر به تموشل که با عبور خودرو‌های حمل زباله، گویی هانسل و گرتل از لاهیجان تا تموشل را علامت‌گذاری کرده‌اند تا رودخانه وسط شهر که نقش کانال فاضلاب روباز و محلی برای ریختن زباله و نخاله شده‌است، به نحوی که عمده فاضلاب شهر لاهیجان در شهری که محوریت اقتصاد آن کشاورزی است، وارد رودخانه و انهار کشاورزی می‌شود.
در این راستا نیز برای آب و فاضلاب لاهیجان به دلیل آلودگی انهار کشاورزی، پرونده‌ای تشکیل شده و در حال بررسی است.
اوضاع بحرانی صید و شکار
در شرایطی که محیط‌زیست لاهیجان شرایط بسیارنامطلوبی دارد، مثلاً در حاشیه تالاب حاجی‌آباد شهرداری اقدام به کشت گونه مهاجم پائولونیا کرده یا در سالیان اخیر بسیاری از آب‌بندان‌های لاهیجان مورد تعرض و تجاوز قرار گرفته، در موضوع صید و شکار یکی از بدترین مناطق کشور است.
طی دو سال گذشته در بیشتر ایام تصفیه‌خانه شهرک صنعتی لاهیجان هم دارای کارایی لازم نبوده‌است. با این اوصاف چگونه و به چه دلیل مدیران کشوری تصمیم گرفته‌اند جشنواره «فرزند ایران، قهرمان زمین» را در شهری برگزار کنند که در حوزه محیط‌زیست شرایط بسیار نامطلوبی دارد و در بعضی روستا‌ها سطل‌های زباله جمع‌آوری شده و بعضاً پسماند به حال خود رها می‌شود؟!
شهرداری لاهیجان حتی در حوزه پسماند در دو ماه اخیر در بخش جمع‌آوری پسماند اخطاریه‌های متعددی از محیط‌زیست دریافت کرده‌است. لندفیل زباله کماکان آلاینده و شیرابه آن به محیط وارد می‌گردد و فاضلاب شهر را فراگرفته‌است.
به نظر می‌رسد مسئولان شهری بنا را بر آن گذاشته‌اند تا به‌رغم تمام ضعف‌ها و اهمال‌های مشهود، با برگزاری این جشنواره و نمایش توانمندی‌های غیرواقعی و آمارسازی‌های مضحک، وجهه‌ای کاذب از خود به جامعه ارائه کنند.ای کاش خانم شینا انصاری، رئیس سازمان محیط‌زیست اقلاً به شعار انتخاباتی رئیس‌جمهور توجه می‌کرد و نظر کارشناسان مستقل را در مورد شرایط موجود جویا می‌شد. ما چگونه به فرزندانمان بگوییم قهرمان زمینی باشند که ساماندهی پسماندش در بدترین شرایط ممکن قرار دارد؟!
