جوان آنلاین: یکی از مهمترین اقدامات هفت هفته ریاست جمهوری دونالد ترامپ تغییر کمپین کاهش هزینههاست که با محوریت ایلانماسک وزیر کارآمدی (DOGE) دولت او با هدف کاهش گسترده بودجه فدرال، نگرانیهای اقتصادی و گسترش تلاشها برای کوچکسازی دولت امریکا در حال انجام است. دولت امریکا در ششم فوریه به همه رؤسای ادارات و آژانسهای فدرال دستور داد لیستی از کارمندان کمکار خود را تهیه کنند و ترامپ در ۱۱ فوریه ۲۰۲۵ فرمان اجرایی را امضا کرد که به رؤسای ادارات و آژانسهای فدرال دستور میداد برای اجرای برنامههای کاهش در مقیاس بزرگ اقدام کنند. ترامپ همچنین در سخنرانی خود در کنگره گفت: «مردم من را انتخاب کردند تا کار را انجام دهم و دارم انجام میدهم.»
اخراج و لغو استخدام هزاران نفر از کارکنان وزارتخانهها و سازمانها مهمترین اقدامی است که به این منظور انجام شده است. افرادی که اخراج شدهاند در مشاغل مختلفی از مدیریت زمینهای فدرال گرفته تا مراقبت از کهنه سربازان قرار داشتهاند. این رویکرد اخراج همه ۵۰ ایالت امریکا را تحت تأثیر قرار داده و تقریباً همه وزارتخانههای امریکا از جمله وزارت کشور، انرژی، کشاورزی، امور خارجه، بهداشت و امور کهنه سربازان و افبیآی درگیر این اقدام هستند. بیش از ۷۵ هزار نفر از کارمندان دولت نیز بازخرید شدهاند. بسیاری از این افراد کارکنان آزمایشی بودند که در یکی دو سال اول کارشان هستند. ترامپ ضمن کاهش هزینههای آژانس توسعه بینالمللی ایالات متحده (USAID) و اداره حمایت مالی از مصرفکننده حتی اعلام کرد که میخواهد وزارت آموزش و پرورش را منحل کند و وجود این وزارتخانه را یک فریبکاری خواند که نتوانسته به درستی دانشآموزان امریکایی را آموزش دهد. برای این کار دو دلیل عمده کوچکسازی دولت و کاهش هزینههای فدرال مطرح شده است.
کوچکسازی دولت
اخراج کارکنان براساس طرح ایلان ماسک برای کوچککردن دولت امریکا اجرا میشود. ماسک این اقدام خود علیه بروکراسی امریکا را جنگ توصیف و اعلام کرده که اگر نرمافزار هوش مصنوعی با تمرکز DEI برنامهریزی شود در تئوری میتواند تصمیمهای شدیدی مانند حذف مردان از موقعیتهای قدرت بگیرد. او در اظهارات ویدئویی در اجلاس جهانی دولتها که ۱۱ تا ۱۳ فوریه ۲۰۲۵ در دبی برگزار شد، گفت که دولت ایالات متحده به جای اصلاح سازمانهای موجود به رویکرد رادیکالتری نیاز دارد: «ما باید کل آژانسها را حذف کنیم. اگر ما ریشههای مشکل را حذف نکنیم، رشد مجدد آن آسان است.» ماسک در ادامه روز ۲۱ فوریه یک ایمیل بهرهوری به همه کارمندان فدرال ارسال کرد و از آنها خواست کارهایی را که در هفته گذشته انجام دادهاند، خلاصه کنند. ترامپ نیز از این ایمیل ماسک به عنوان اقدام مبتکرانه استقبال و اعلام کرد که رعایت نکردن آن به معنای اخراج یا اخراج کارمندان است. این اقدام ماسک کارمندان دولتی را در مورد چگونگی پاسخ به این ایمیل دچار سرگردانی کرد. ماسک در ادامه در X تصویری از شخصیت کارتونی باب اسفنجی را منتشر کرد که در حال نگاهکردن به فهرست «هفته گذشته تمام شد» بود. او همچنین در گردهمایی سالانه جناح راست ایالات متحده یک اره برقی به دست گرفت تا به جمعیت نشان دهد که چگونه قصد دارد بروکراسی فدرال را از بین ببرد.
کاهش بودجه فدرال
یکی از دلایل اصلی این اقدام، تلاشهای دولت امریکا برای کاهش بودجه فدرال است. بخشی از این امر مربوط به رویکرد جمهوریخواهان است. اگر چه ایالات متحده تنها حدود یک درصد از بودجه فدرال را صرف کمکهای توسعه میکند، اما نظرسنجیها به طور مداوم نشان میدهند که امریکاییها به ویژه جمهوریخواهان، فکر میکنند واشینگتن برای کمکهای خارجی بیش از حد هزینه میکند. بخش دیگر مربوط به کسری بودجه دولت است. ترامپ در یک سخنرانی گفت که بدنه دولت فدرال امریکا بسیار حجیم شده و هزینههای زیادی نیز در خلال فعالیتهای دولتی هدررفته یا مورد کلاهبرداری قرار میگیرد. همچنین افزایش بدهی عمومی امریکا و عبور آن طی ماههای گذشته از مرز ۳۶تریلیون دلار به همراه کسری بودجه ۸/۱ تریلیون دلاری که دولت فدرال در سال ۲۰۲۴ م با آن روبهرو بود نیز در این تصمیم مؤثر بوده است. نکه قابل توجه این است که بسیاری از این کارمندان از ایالتهایی هستند که ترامپ در آنها برنده شد. برای مثال بیش از ۱۲۹ هزار شغل فدرال در تگزاس، بیش از ۹۴ هزار شغل در فلوریدا و بیش از ۷۹ هزار شغل نیز در جورجیا وجود دارد. به نظر میرسد که این اقدام با تبعاتی نیز برای دولت ترامپ همراه خواهد بود که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش اشتغال در امریکا
سیاست اخراج گسترده کارمندان دولتی ممکن است به یکی از بزرگترین طرحهای کاهش اشتغال در تاریخ ایالات متحده منجر شود. البته سیاست تعدیل در امریکا از سابقه طولانی برخوردار است. برای مثال در سال ۱۹۹۳ م شرکت فناوریایبیام حدود ۶۰ هزار نفر را اخراج کرد. همچنین در سال ۲۰۰۸ م نیز حدود ۲۵ هزار کارگر که برخی در خارج از ایالات متحده بودند با ورشکستگی بانک Lehman Brothers شغل خود را از دست دادند، اما روند اخیر کاهش اشتغال میتواند از هر دوی آنها پیشی بگیرد، چراکه پیشبینیها نشان میدهد تعداد کارکنان اخراجی میتواند به حدود ۳۰۰ هزار نفر نیز برسد.
دودستگی در ارکان قضایی
اخراج گسترده کارکنان در دستگاه قضایی امریکا دودستگی ایجاد کرده است. دادستانهای کل واشینگتن دیسی، مریلند و ۱۸ ایالت دیگر از دولت ترامپ به دلیل اخراج گسترده کارکنان فدرال شکایت کردند. استدلال معترضین این است که آژانسهای فدرال از طریق نامههای پایانکار به کارمندان آزمایشی به دروغ گفتهاند که به دلیل عملکردشان اخراج شدهاند. این اعتراض باعث شد تا در یک مرحله نزدیک به ۶ هزار کارگر اخراجی وزارت کشاورزی به کار خود بازگردند. در واقع این دادستانها نه به خود سیاست، بلکه به رویههای مناسب برای انجام آن اعتراض کردند، چراکه قانون فدرال آژانسها را ملزم میکند در صورت اخراج ۵۰ نفر یا بیشتر، ۶۰ روز قبل به ایالتها اطلاع دهند. در شکایت دادستانهای کل کشور آمده است که جابهجایی اقتصادی کارگران به راحتی میتواند آبشاری از بیثباتی را در سراسر اقتصاد منطقه ایجاد کند. از طرف دیگر یک قاضی منطقهای در بوستون در ششم فوریه ۲۰۲۵ مهلت پذیرش پیشنهاد خرید خدمت را موقتاً متوقف کرد تا به اتحادیههای کارگری فرصت اعتراض داده شود. فدراسیون کارمندان دولت امریکا و دو اتحادیه دیگر با استدلال فقدان مبنای قانونی اقدام دولت، علیه آن شکایت کردهاند. در عین حال همان قاضی در ۱۲ فوریه ضمن احیای پروژه خرید، اعتراض اتحادیههای کارمندان فدرال را فاقد اعتبار دانست.
تسویه حساب سیاسی
برخی از تحلیلها از رنگ و بوی سیاسی این اقدام ترامپ حکایت دارد. از جمله توماس گیفت استاد علوم سیاسی دانشگاه یوسیال معتقد است که تعدیل کارکنان گمانهزنیها درباره تلافی سیاسی کاخسفید را افزایش داده است. استفان میلر از نزدیکان اصلی و یکی از مشاوران تأثیرگذار ترامپ ادعا کرد ۹۸ درصد از کارگران آژانس توسعه بینالمللی ایالات متحده از طرفداران کامالا هریس یا یکی دیگر از نامزدهای چپ بودهاند. دولت همچنین دهها مقام افبیآی و آژانس امنیت سایبری و امنیت زیرساخت را که مسئول تحقیق درباره تلاشها برای مداخله خارجی در انتخابات امریکا بودند را اخراج کرده است. حتی پنتاگون نیز در مورد کاهش هزینهها تحت فشار قرار گرفته است. پیت هگزت وزیر دفاع امریکا اعلام کرد که تلاش خواهند کرد تا هزینههای نظامی را در پنج سال آینده حدود ۸ درصد کاهش دهد.
سیاست خارجی انزواطلب
کاهش شدید هزینههای برخی از مؤسسههای مؤثر در سیاست خارجی امریکا از جمله آژانس توسعه بینالمللی و بنیاد ملی دموکراسی، حکایت از بازگشت انزواگرایی جدید در سیاست خارجی امریکا دارد. این رویکرد در دوره قبلی نیز با تأکید ترامپ بر اولویتهای اقتصادی و حمایتگرایی در دستور کار سیاست خارجی امریکا بود. ماسک با این سؤال که دو مؤسسه مذکور واقعاً چقدر به دموکراسی دست پیدا کردهاند، در واقع به این موضوع اشاره کرد که امریکا در دوره ترامپ کمتر به دخالت در امور سایر کشورها علاقه نشان خواهد داد.
افزایش انتقادها علیه ماسک
یکی از تبعات اصلی این رویکرد تغییر نظر افکار عمومی نسبت به ماسک در امتداد خطوط حزبی است. براساس نظرسنجی اخیر YouGov حدود ۴۲ درصد از امریکاییها دیدگاه مثبت و ۵۲ درصد دیدگاه نامطلوبی نسبت به ماسک دارند. تعداد امریکاییهایی که ماسک را مثبت ارزیابی میکنند به ویژه در بین دموکراتها در چند هفته گذشته کاهش یافته است. جدا از انتقاداتی که از سوی نهادهای مختلف داخل امریکا مطرح شد، حتی در خود وزارت کارآمدی که ماسک وزیر آن است در ماه فوریه حدود ۲۱ کارمند استعفا دادند و اعلام کردند که از مهارتهای حرفهای خود برای برچیدن خدمات عمومی مهم استفاده نخواهند کرد. این اقدام ترامپ نگرانی برخی قانونگذاران جمهوریخواه را نیز برانگیخته و آنها از نگرش تند ماسک نسبت به کارمندان قدیمی دولتی انتقاد کردهاند. انتقاد دیگر علیه ماسک این است که وزارت کارآمدی یک اداره دولتی رسمی نیست و هیچ نظارت رسمی نیز روی افرادی که در این مجموعه کار میکنند، وجود ندارد. به نظر میرسد این انتقادات باعث میشود تا تصویر ماسک بیش از آنکه به عنوان نماد کارآمدی مطرح باشد، به نمادی از غرور دوران ترامپ تبدیل شود.