وضعیت تولید برق در کشور اصلاً خوب نیست و اخبار و گزارش‌ها حکایت از قطع طولانی مدت برق در شهرستان‌ها و روستاها دارد. با اینکه همگان واقفند تابستان سختی در راه است و با این وضع بارش‌ها و کمبود آب باید ناترازی برق را هم به آن اضافه کنیم، اما هنوز مسئولان سعی نکرده‌اند از یک راهکار یا اقدام عملی در جهت رفع این معضل صحبت کنند. هر چه هست فقط توصیه و هشدار و درخواست برای کم کردن میزان مصرف‌هاست. از صرفه جویی در مصرف آب و برق گرفته تا دو درجه کمتر و لامپ اضافی خاموش و....
حدود هفت سال از تصویب سند چشم‌انداز صنعت برق کشور می‌گذرد، اما وعده‌های کاهش هزینه‌ها، رفع بحران زیرساخت‌ها، بهبود وضعیت زیست محیطی و رضایت مشترکین، عملاً محقق نشده است. امروز مشخص شده که خاموشی‌های گسترده و آلودگی هوا ناشی از استفاده از مازوت، سهم مردم از این سند چشم‌انداز است. درست است که مردم باید تحت هر شرایطی در مصرف هر چیزی صرفه‌جویی کنند، اما خوب است حداقل مسئولان امر هم پاسخگو باشند که طی دهه‌های اخیر چه اقداماتی در جهت تولید برف و حفظ منابع آبی و مدیریت انرژی داشته‌اند. کمبود آب شاید در شهر‌ها خیلی به چشم نخورد و به معنی چند ساعت قطع آب باشد، اما همین مسئله در روستاها به منزله خشک شدن مزارع و به چالش کشیده شدن امرار معاش ساکنان این مناطق است. کمبود آب، یعنی تلف‌شدن دام و طیور، یعنی به خطر افتادن امنیت غذایی کشور. موضوعی که مسئولان به خوبی آن را درک کرده و می‌توانند در سمینار‌ها و همایش‌ها ساعت‌ها در موردش حرف بزنند و دیگر هیچ! در بخش برق هم در کمال تاسف ناترازی تولید و مصرف، به معضلی مزمن تبدیل شده که در سال‌های اخیر شدت یافته است. در تابستان ۱۴۰۳ اعلام شده بود این ناترازی به بیش از ۱۵ هزار مگاوات رسیده است. در آن روز‌ها تعطیلی ارادات و سازمان‌ها موجب اختلال در زندگی روزمره مردم و خسارت‌های سنگین به صنایع شد. کارشناسان، کاهش ۵/۱ درصدی رشد اقتصادی صنایع در تابستان را ناشی از همین کمبود برق می‌دانند. حالا می‌گویند ناترازی برق به ۲۱ هزار مگاوات افزایش یافته است. آمار‌ها نشان می‌دهد که میزان خاموشی صنایع از نیم تراوات ساعت در دولت قبل به ۵/۳ تراوات ساعت در حال حاضر رسیده است و در این شرایط نمی‌توان به ساخت نیروگاه‌های پرهزینه‌ای چشم دوخت و تا به ثمرنشستن‌شان بین سه تا پنج سال زمان نیاز است. ناگفته نماند که در حال حاضر۱۷۳ نیروگاه‌های تجدیدپذیر در حال بهره برداری در کشور وجود دارد که در استان‌های کشور پراکنده شده‌اند؛ بیشترین سهم ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور با ۴۳ درصد به نیروگاه‌های خورشیدی و ۳۱ درصد به نیروگاه‌های بادی اختصاص دارد. چند هفته قبل صندوق توسعه ملی قراردادی با وزارت نیرو بست تا از محل منابع صندوق، ۵ میلیارد دلار برای ناترازی انرژی‌های تجدیدپذیر در اختیار دولت قرار دهد. در این قرارداد عنوان شده موضوع واردات تجهیزات این نیروگاه‌ها برعهده وزارت نیروست و تنها کشوری که می‌تواند تأمین کند باشد، چین است. بعد از آن اعلام شد، سرمایه‌گذارانی که مجوز آنها تأیید شده است، می‌توانند از طریق بانک عامل، برای دریافت این اعتبار اقدام کنند. البته دریافت اقساط این تسهیلات از سوی صندوق، به صورت ارز یا ریال معادل ارز خواهد بود.
چند هفته پیش بود که شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی آذربایجان شرقی با حضور مسئولان استانی و صندوق توسعه ملی برگزار و مطرح شد که ۸۰۰ میلیون دلار منابع صندوق توسعه ملی برای ساخت نیروگاه خورشیدی در استان تخصیص یابد. بر اساس اساسنامه صندوق توسعه ملی، ۸۰ درصد درامد این صندوق باید برای بخش خصوصی صرف شود و بر همین اساس، ارتباطات خارجی سالم در بخش اقتصادی به عنوان اهرم اقتصادی باید به کمک بیاید. ساخت هر ۱۰ مگاوات نیازمند ۴ میلیون دلار پول است و اگر واقعاً بودجه‌ای برای تأمین انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص یافته باید از همین امروز بخش خصوصی حمایت شود تا در کمترین زمان ممکن کار‌ها به نتیجه برسد.
آنطور که می‌گویند، مراحل تأیید سرمایه گذاری برای ساخت نیروگاه خورشیدی از طریق سامانه ساتبا انجام می‌گیرد، هر نیروگاه ۱۰ مگاواتی سالانه ۶۰۰ میلیارد ریال درآمد خالص دارد و با توجه به شرایط کشور، باید این نیروگاه‌ها در جایی ساخته شوند که در سریع‌ترین زمان و راه ممکن به شبکه برق وصل شوند. به هر حال تابستان رفت و زمستان هم به روز‌های آخرش نزدیک شده و در یک چشم برهم‌زدنی بهار و تابستان از راه می‌رسند و امروز باید برای رفع چالش‌های آن دوران فکری کرد.
