جوان آنلاین: حجت الاسلام غلامرضا حيدري ابهري، نويسنده و محقق در حوزه تعليم و تربيت كودكان است. او تحصيلات دوره ابتدايي و راهنمايي خود را در تهران گذراند. به خاطر علاقه به علوم ديني، تحصيلات دوره دبيرستان را نيمه تمام رها كرد و به شهر قم رفت تا در حوزه علميه قم مشغول به تحصيل علوم ديني شود. وي سه سال در مركز فرهنگ و معارف قرآن به سؤالات كتبي دانش‌آموزان پاسخ مي‌داد و سه سال با دارالحديث همكاري كرده‌است. حيدري ابهري، از سال ۱۳۸۶ در نمايشگاه قرآن به سؤالات ديني كودكان و نوجوانان پاسخ مي‌دهد. وي 30 سال به نويسندگي براي كودكان مشغول است و سعي مي‌كند در قالب داستان‌هاي كودكانه مفاهيم ديني و قرآني را به آنها آموزش بدهد.
حوزه كودك چالش‌هاي خاص خود را دارد ولي در ايران به نظر مي‌رسد هنوز اهميت آن شناخته نشده و جدي گرفته نشده است. چي شد كه شما به عرصه نويسندگي وارد شديد؟
من از نوجواني چيزهايي مي‌نوشتم و در مدرسه علميه معصوميه نشريه طلبگي بود كه گاهي مطالبي را برايشان مي‌نوشتم كه وقتي از سوي بچه‌ها با استقبال مواجه شد همين من را تشويق به نوشتن كرد و در اين عرصه ماندگار شدم.
يعني سراغ ادبيات رفتيد؟
بله، ادبيات داخلي و خارجي كودك را بيشتر جدي گرفتم و دنبال كردم تا بتوانم با دنياي بچه‌ها ارتباط پيدا كنم. به نظر من بزرگ‌ترين دانشگاه در اين عرصه خود بچه‌ها هستند كه اميدوارم بتوانم با تمام محدوديت‌ها به فعاليت خود براي آنها ادامه بدهم.
الگوي شما در نويسندگي كيست؟
الگوي خاصي نداشتم، چون نويسندگي حالتي است كه هر كس شيوه خاص خودش را دارد. من خيلي با جنبه‌هاي ادبي كار نداشتم، چون استادان اين حوزه حضور دارند. من در پی ارائه مفاهيم ديني به زبان ساده بودم كه احساس خلأ مي‌كردم مخاطب نياز داشت امور ديني را براي بچه‌ها باز كنم و سعي كردم در اين فضا باشم.
خودتان را چقدر موفق مي‌دانيد؟
اين مسئله به شرايط بستگي دارد، چون امري نسبي است. به نظر خودم كاري را كه فكر مي‌كردم درست است، انجام دادم، چون اين آيه قرآن كه خدا مي‌فرمايد آنچه دلسوز مردم است در زمين مكث مي‌كند، ملكه ذهنم بود و هر كاري مي‌كردم مي‌خواستم به سود مردم و جامعه باشد. خيلي نگاهي به سودآوري نداشتم. مهم برايم مخاطبانم بوده است. استاد مطهري در جواني خيلي برايم درخشيد و آثار شهيد مطهري را مي‌خواندم و اثر عميقي روي من گذاشته بود. در نمايشگاه‌هاي قرآن نياز سنجي مي‌كردم.
با كدام نويسندگان كودك ارتباط داريد؟
اولين كارم را استاد رحماندوست چاپ كرد. وقتي مدير نشريه زلال بود خيلي من را تشويق كرد با اينكه ايشان با تجربه بود و من جواني مبتدي و تازه كار بودم، ولي با حوصله و خوش خلقي برخورد مي‌كرد من از تجربيات ايشان استفاده مي‌كردم. ايشان مربي خوبي بود و من در فضاي ادبي از ايشان بهره بردم.
شما نويسنده طلبه هستيد كه ملبس در جامعه تردد داريد، اين قضيه در حوزه نويسندگي مشكلي ايجاد نكرده است؟
نه. بايد يكسري شئون را رعايت كرد، به هر حال هر كاري مشكلات و محدوديت‌هاي خاص خودش را دارد. نبايد روحانيت را جدا كرد. هر شغلي محدوديت‌هايي دارد كه بايد رعايت كرد. روحاني و غيرروحاني ندارد.
چون فضاي نويسندگي عمدتاً سكولار است سؤال كردم.
نه، با چنين مشكلاتي مواجه نبودم. اتفاقاً گاهي برخي ناشران تصور مي‌كردند كه اينها علاقه‌اي به كار ديني ندارند. ولي برعكس ديدم فضاي كارهاي اين چنيني را نداشته‌اند والا انجام مي‌دادند. چون كار ديني سخت است در عين جذابيت و اثرگذاري بايد به گونه‌اي باشد كه تحريف نداشت و ملاحظاتي را در كار لازم مي‌دانم، عبارات ديني را ساده مي‌كنم ولي مراقب تحريف هم هستم.
از مشهورترين كتابهاي شما «خدايا اجازه» است كه از روي يكي از آثار مشهور مسيحيت مهندسي معكوس كرديد درست است؟
عيناً نه، ولي ايده گرفتم. من از مسيحيت خيلي مراجعه داشتم. هميشه هم گفته‌ام معتقدم ما چند منبع خوب براي الهام گرفتن داريم. كارهاي ديني آنها، كارهاي غير ديني آنها، كارهاي بومي خودمان، بچه‌ها و مربيان از همه اينها مي‌توانيم ايده بگيريم. كتاب «نام من قرآن است» مهندسي معكوس شده است. من در پياده كردن سؤالات و جواب‌ها خيلي الهام گرفتم. از مسيحيت ايده گرفتم البته با رعايت موازين بومي و اسلامي خودمان تا مشكلي ايجاد نشود.
بزرگ‌ترين مشكل حوزه كودك چيست؟
ما بايد اين حوزه مهم را به رسميت بشناسيم. همه دم از آسيب شناسي ديني مي‌زنند اما عملاً كاري انجام نشده است. توزيع نيروها درست نيست. موقع تقسيم منابع و نيرو دراين باره كاري نمي‌شود. حوزه كاري كودك و نوجوان متنوع شده ولي كار جدي انجام نشده است. مجموعه‌هاي بزرگ بودجه‌هاي سنگين دارند اما موقع تقسیم منابع كاري نمي‌كنند، شعارهاي خوب مي‌دهند اما حمايت عملي نمي‌كنند. من 150 كتاب نوشتم. فقط يك كتاب را حوزه حمايت كرد. متأسفانه كتاب كودك را جدي نمي‌گيرند. حضرت آقا در نمايشگاه قرآن وقت مي‌گذارند كتاب‌ها را مي‌بينند، حرف مي‌زنند، اين يك هزينه كردن است كه نشان از علاقه و حمايت ايشان است. سازمان‌ها و مجموعه‌هاي فرهنگي اين‌گونه نيستند ولي جامعه پاي كار است. تشويق مي‌كند و تبليغ مي‌كند، من هم همين مردم برايم مهم است.
كدام مقطع سني كار مي‌كنيد؟
چهارم تا هفتم، چون سن كمتر از اين خيلي سادگي و رواني مطالب نياز دارد. تا برايشان قابل فهم باشد بزرگ‌ترها هم سخت‌تر مي‌پذيرند اما اين سنين راحت‌تر هستم و مفاهيم را بهتر اتتقال مي‌دهم. البته يكي دو كار براي كوچك‌ترها دارم ولي زياد نيست.
چرا در موضوع حجاب و عفاف اين قدر كم محتوا داريم؟
حجاب مراقبت جنسي است كه براي بچه‌ها هنر درك و فهمش سخت است. خيلي از من درخواست كار شده است، اما به نظرم نمي‌توان يك نفر وارد اين عرصه شود و بهتر است گروهي از كارشناسان و متخصصان اين حوزه جمع شوند تا كار كنند، افرادي كه دلسوزي‌هاي ديني تربيتي دارند همكاري كنند.
با خانم كلرژوبرت هم ارتباط داريد؟
ايشان هم طلبه نويسنده هستند اما به عنوان بزرگ‌تر با تجربه‌تر هستند كه از تجاربشان استفاده مي‌كنم. من را تشويق مي‌كنند و از آثارشان درس مي‌گيرم.
آثار شما ترجمه هم شده است؟
بله كتاب « محمد مثل گل بود» انتشارات فدك ترجمه شده و با اقبال خوبي هم مواجه بوده است. كتاب «هفت پيامك از پيامبر» هم بين لبناني‌ها ترجمه شده و دوست داشتند.
چرا شما بيشتر با انتشارات جمال كار مي‌كنيد؟
آقاي سبحاني نسب ساختارشكني‌هاي من را درك مي‌كرد و مي‌داند نيت من آموزش مطالب ديني براي بچه در قالب داستان است و مراقب تحريف هستم. درحالي كه ساير انتشارات نوآوري‌هاي من را قبول نمي‌كردند و مي‌گفتند كار ديني مناسب نيست و ارتباط برقرار نمي‌كنند و گاهي مي‌گفتند از همان كارهايي كه براي انتشارات جمال مي‌دهيد براي ما هم بياوريد. مي‌گفتم اينها هم از همان است. نويسنده‌اي كه بخواهد متفاوت كار كند اذيت مي‌شود. كار براي بچه‌ها بايد به گونه‌اي باشد كه با آن ارتباط برقرار كنند. وقتي ساختارشكني و ابداع در اين عرصه داريم خوب است تا به زباني ساده و روان بنويسيم و سليقه به خرج بدهيم.
جالب‌ترين خاطره‌اي كه داريد.
يك بار دختري هشت ساله همراه پدرش در نمايشگاه قرآن من را ديد و با خوشحالي سراغ من آمد. پدرش گفت همه كتابهاي شما را خوانده است، دختر بچه من را در آغوش گرفت و با هيجان در حالي كه تاجي بر سر داشت درباره كتاب‌ها مي‌گفت. خيلي خوشحال شدم اشك از چشمانم جاري شد. همين‌ها برايم بهترين دستمزد است.
توصيه شما براي كساني كه مي‌خواهند وارد عرصه نويسندگي كودك بشوند، چيست؟
اگر براي كار كودك 30 سال آمادگي دارند و خسته نمي‌شوند آستين همت بالا بزنند اما اگر مي‌خواهند مدتي در اين كار باشند بهتر است وقت خودشان و بچه‌ها را هدر ندهند و سراغ كار ديگري بروند، چون بايد اين كار را جدي نگاه كرد. گاه و بیگاه نمي‌شود كار كودك كرد، بچه‌ها مهم‌تر از اين هستند كه براي تست زني و كسب تجربه برايشان كار كرد. نكته ديگر اينكه در كار كتاب كودك نبايد سايه اقتصاد سنگين شود. بايد به اين كار عشق داشت.
اگر قرار بود لقبي به شما بدهند، چه چيز را دوست داشتيد؟
من لقبي مثل عمو و بابا را نمي‌خواهم. نويسنده كودك در واقع كودك نويسنده است، ما همان بچه‌هاي قديم هستيم كه مي‌خواهيم با همان زبان كودكان انها را با اهل بيت آشنا كنيم.
كدام نويسنده خارجي را مي‌پسنديد؟
كتابهاي دكتر زوس را دوست دارم، چون نگاه عميق و جذابي به موضوعات براي كودكان دارد كه در قالب طنز ارائه مي‌دهد.
