جوان آنلاین: رسانه خبری «اسکای‌نیوز» به تازگی در گزارشی درباره مشکلات تأمین انرژی و افزایش تعرفه انرژی در قاره اروپا از کاهش بی‌سابقه مصرف گاز در این قاره خبر داد.
مستند به گزارش «اسکای‌نیوز» مصرف گاز در اروپا پس از تهاجم روسیه به اوکراین به شکلی بی‌سابقه کاهش یافته است، بدون اینکه از منابع دیگر جبران شود. در اینجا یک سؤال مطرح است و آن اینکه تأمین گاز غیرروسی به اروپا (از جمله انگلیس) از زمان آغاز مناقشات روسیه و اوکراین تا چه حد افزایش یافته است؟
اهمیت این سؤال از آنجا مطرح می‌شود که بدانیم پیش از این، گاز روسیه که بیشتر از طریق خطوط لوله و تا حدی کمتر به صورت گاز طبیعی مایع به اروپا صادر می‌شد، بیش از یک‌سوم نیاز گاز این قاره را تأمین می‌کرد، این یعنی اگر اروپا می‌خواست به وابستگی به گاز روسیه پایان دهد یا باید منابع جایگزین پیدا می‌کرد یا باید روش‌های نوینی برای صرفه‌جویی در مصرف گاز را در پیش می‌گرفت. این گزارش می‌افزاید، هرچند ممکن است در دهه‌های آینده فناوری‌های جدید بتوانند به کاهش وابستگی اروپا به گاز طبیعی کمک کنند، اما در حال حاضر چنین فناوری‌هایی در دسترس نیست. در حقیقت برای دهه‌ها، اروپا به ویژه آلمان و تا حدی ایتالیا و دیگر کشور‌های اروپای شرقی مدل‌های اقتصادی خود را بر اساس تولید ماشین‌آلات پیشرفته و کارخانه‌هایی که با گاز ارزان روسیه کار می‌کردند، بنا نهاده بودند و اکنون پرسش این است که در شرایطی که صادرات گاز از روسیه به اروپا به شدت کاهش یافته است، شرایط چگونه پیش می‌رود؟
تصور عمومی این است که اروپا توانسته است منابع جایگزین گاز را از سایر نقاط تأمین کند. به عنوان مثال، گاز بیشتری از طریق خط لوله از جمهوری‌آذربایجان وارد شده و گاز طبیعی مایع بیشتری به صورت LNG از قطر و به ویژه ایالات متحده وارد شده است.
اسکای‌نیوز در این گزارش تأکید کرده است، این تصور در حالی مطرح است که داده‌های واقعی نشان می‌دهد میزان گاز غیرروسی وارد شده به اروپا در سال۲۰۲۴ تنها ۵/۰ درصد بیشتر از میانگین سال‌های ۲۰۱۷- ۲۰۲۱ بوده است. این افزایش ناچیز در حالی است که واردات گاز روسیه در همین بازه ۳۷درصد کاهش یافته است؛ واقعیتی که اثبات می‌کند اروپایی‌ها در چند سال گذشته به کاهش بی‌سابقه مصرف گاز روی آورده‌اند.
مستند به این گزارش بخشی از انرژی ازدست رفته اروپا از طریق منابع تجدیدپذیر جبران شده و بخش مهم‌تر آن نیز به واسطه اتخاذ سیاست‌های صرفه‌جویی با ابزار‌های مختلف مانند افزایش تعرفه در حال کنترل است.
برای مثال، انگلیس در سال گذشته رکورد تولید برق از باد و سایر منابع سبز را ثبت کرد، اما این منابع محدودیت دارند.
انرژی تجدیدپذیر نمی‌تواند خانه‌هایی را که از دیگ‌های بخار گازی استفاده می‌کنند گرم و نمی‌تواند گرمای مورد نیاز فرایند‌های صنعتی را تأمین کند. بر این اساس کمبود انرژی گاز در اروپا تأثیر قابل‌توجهی بر صنایع داشته است و به عنوان نمونه تولید مواد شیمیایی در انگلیس بیش از یک‌سوم و تولید صنعتی انرژی‌بر در آلمان نیز از زمان جنگ روسیه و اوکراین ۲۰درصد کاهش یافته است. اگرچه تا پایان سال گذشته، تنها دو مسیر از چهار مسیر اصلی انتقال گاز روسیه به اروپا فعال باقی مانده بود، ولی به تازگی و با بسته شدن مسیر انتقال گاز روسیه از خاک اوکراین میزان صادرات گاز روسیه به اروپا بازهم کمتر شده است.
در این گزارش اشاره شده است که اگرچه میزان گاز از دست رفته ۴درصد از کل تأمین اروپا در سال۲۰۲۴ را تشکیل می‌دهد، اما این کاهش، فشار بیشتری بر بازار وارد خواهد کرد.
در این میان ذخایر گاز اروپا نیز که به عنوان یک سپر امنیتی عمل می‌کند، به سرعت در حال کاهش است. این وضعیت احتمالاً اروپا را مجبور خواهد کرد در تابستان برای پر کردن ذخایر خود قیمت‌های بالاتری را بپردازد. در بخش پایانی این گزارش اشاره شده است که هرچند انگلیس به طور مستقیم از روسیه گاز دریافت نمی‌کند، اما به بازار اروپا متصل است و هرگونه کمبود در آنجا بر قیمت‌های انگلستان تأثیر می‌گذارد.
بر همین اساس قیمت عمده‌فروشی گاز در انگلیس اکنون به بالاترین سطح خود از بهار۲۰۲۳ رسیده است و نکته مهم‌تر اینکه احتمال افزایش قبض‌ها در آینده نزدیک همچنان وجود دارد.
مستند به این گزارش، اروپایی‌ها در فصل سرد سال جاری کاهش شدید واردات گاز از روسیه را از طریق روش‌هایی مانند کاهش تولیدات صنعتی، تمرکز روی انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش تعرفه برق مشترکان مدیریت کرده و برای بهبود شرایط در سال‌های آینده به تحولات سیاسی و روابط قدرت‌های جهانی چشم دوخته‌اند. علاوه بر کشور‌های اروپایی برخی دیگر از کشور‌ها همانند عراق نیز برنامه‌هایی برای جبران کمبود گاز دارند که استفاده از الگوی آنها برای ایران نیز در جبران کمبود گاز و تحقق رشد اقتصادی مؤثر است.
وزیر نفت عراق به تازگی اعلام کرد وزارتخانه متبوعش برنامه‌های بلندپروازانه‌ای را در زمینه گاز و سایر فرآورده‌های نفتی اجرا کرده است که در چارچوب تولید پالایشگاه‌ها قرار دارند و توجه ویژه‌ای به موضوع گاز شده، زیرا این سوخت برای راه‌اندازی نیروگاه‌های برق ضروری است. حیان عبدالغنی افزود: وزارت نفت برنامه‌ای را برای سال‌های آینده تدوین کرده است که شامل فعالیت‌های مهمی برای بهره‌برداری و افزایش میزان گاز تولیدی خواهد شد.
وی گفت: عراق در حال حاضر گاز را از ایران کشور همسایه خود وارد می‌کند که هزینه زیادی برای دولت دارد و همیشگی نیز نیست. وزیر نفت عراق گفت: شرکت گاز بصره که یک شرکت مشترک بین گاز جنوب، شرکت شِل و شرکت میتسوبیشی است، دو کارخانه «ان‌جی‌ال» شماره یک و ۲ را ساخته است که همزمان با تکمیل کارخانه شماره یک، ۷۰ میلیون فوت مکعب گاز به شبکه ملی اضافه شده است.
وی افزود: کارخانه شماره ۲ نیز در مراحل پیشرفتهای قرار دارد و انتظار می‌رود در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ تکمیل و از این رهگذر مقدار بیشتری گاز به شبکه ملی اضافه شود. با بهره‌برداری از این دو کارخانه، بیش از ۱۴۰ میلیون فوت‌مکعب گاز به شبکه ملی تزریق و افزون بر آن از تولید مایعات گازی حاصل از این فرایند نیز استفاده خواهد شد.
