جوان آنلاین: مالیات ما کجا مصرف می‌شود؟ این یکی از سؤالات مرسوم افکار عمومی است که غالباً به واسطه لکنت دولت‌ها در اعلام صحیح و دقیق اقدامات‌شان، پاسخی به آن داده نمی‌شود. اصلاح نظام مالیاتی در راستای شفافیت در زمینه مصارف و اطلاع داشتن مردم از نحوه هزینه‌کرد مالیات یکی از همین اقدامات است که معمولاً راهکاری برای آن وجود نداشت. حال طرح «نشان‌دار کردن مالیات» توانسته است مردم را مستقیماً در فرایند‌های نظام مالیاتی مشارکت دهد و معادل ۱۲هزار میلیارد تومان عملکرد داشته باشد، به طوری که نشان می‌دهد از محل همین مالیات مردم تا کنون بیش از هزار و ۹۱۵ طرح زیرساختی کشور تأمین مالی و از این بین تعداد ۳هزار و ۳۲۳ پروژه به طور کامل تأمین اعتبار شده است.
مالیات‌ستانی مقتضیات خاص خودش را دارد. از یک طرف دولت حق دارد به مالیات‌گیری بپردازد و منابع مالی لازم را جهت اداره کشور تأمین کند و از طرف دیگر، مردم نیز حق دارند بدانند مالیات پرداختی‌شان کجا هزینه می‌شود. کشور‌های پیشرفته با درآمد‌های مالیاتی اداره می‌شوند و مالیات نقش اساسی در پیشبرد امور در این کشور‌ها برعهده دارد. تاکنون ما به مالیات به عنوان یک منبع درآمدی جدی نگاه نکرده‌ایم. به این معنا که دولت مالیات‌ستانی حقه از همگان را مدنظر نداشته و فرار مالیاتی به وفور در کشور رخ داده است.
طی سال‌های اخیر اصلاحاتی در نظام مالیاتی کشور رخ داده و به سمت هوشمند و عادلانه‌سازی روند‌ها حرکت کرده‌ایم. به ویژه دریافت مالیات حقه از همگان در دستور کار قرار گرفت. از آنجایی‌که ابتدای راه هستیم، نیاز است اقداماتی در راستای بهبود فرهنگ مالیاتی کشور رخ دهد. سازمان امور مالیاتی در راستای مردمی‌سازی نظام مالیاتی کشور به اجرای طرح نشان‌دار کردن مالیات از سوی مؤدیان مبادرت کرده است. بر این اساس، مؤدیان مالیاتی می‌توانند محل هزینه‌کرد مالیات پرداختی‌شان را مشخص کنند.
نشان‌دار کردن مالیات از سوی مؤدیان به نظارت مردمی بر پروژه‌ها می‌انجامد
فتح‌الله توسلی، نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به این موضوع که از ابتدای مرداد ماه امسال سازمان امور مالیاتی کشور طرحی را با عنوان نشان‌دار کردن مالیات از سوی مؤدیان به اجرا گذاشت به «جوان» می‌گوید: «بر اساس طرح مورد بحث، مؤدیان مشخص می‌کنند که یک درصد از درآمد‌های مالیاتی کشور در کدام پروژه و استان به کار بیفتد. برآورد‌ها نشان می‌دهد تا الان حدود ۱۲ همت از محل این یک درصد درآمد مالیاتی کشور به دست آمده است که برای تأمین اعتبار هزارو ۹۱۵ پروژه به کار گرفته
شده است.»
وی ادامه می‌دهد: «بر اساس آمار‌هایی که سازمان امور مالیاتی در خصوص تخصیص درآمد‌های مالیاتی به پروژه‌ها منتشر کرده، اقدام بسیار مهمی انجام شده است. در حال حاضر بر اساس آیین‌نامه اجرایی طرح، یک درصد از درآمد مالیاتی کشور می‌تواند از سوی مؤدیان به پروژه‌های موردنظر تخصیص داده شود. در صورتی که این سقف افزایش پیدا کند، اتفاق بهتری می‌افتد.»
این نماینده مجلس خاطرنشان می‌کند: «شاید این طور است که سازمان امور مالیاتی طرح را به صورت آزمایشی به اجرا گذاشته و به همین دلیل این سقف را در نظر گرفته است، اما به هر حال، نشان‌دار کردن مالیات از سوی مؤدیان اقدام مثبتی ارزیابی می‌شود و نتایج خوبی برایمان دارد.»
توسلی می‌گوید: «مالیات بخش مهمی از اقتصاد کشور‌ها را تشکیل می‌دهد و جزو مهم‌ترین منابع درآمدی و بودجه‌ای کشورهاست. در کشور ما نیز طی سال‌های اخیر بر اثر پیگیری‌های دولت و مجلس توانستیم به مقابله با فرار مالیاتی بپردازیم و افزایش درآمد‌های مالیاتی دولت را رقم بزنیم. تلاش بر این بوده که از طریق کنترل فرار مالیاتی، مالیات‌ها را به اقتصاد ملی برگردانیم و از آن‌ها به نفع مردم و پیشبرد پروژه‌های مختلف استفاده کنیم. سؤال اساسی که همیشه در ذهن مردم وجود داشته و دارد، این است که مالیات‌ها کجا هزینه می‌شوند.»
این نماینده مجلس می‌افزاید: «قبلاً شفافیت لازم در زمینه محل هزینه‌کرد مالیات‌ها وجود نداشت و همواره این ابهام در ذهن مؤدیان مالیاتی وجود داشت که درآمد‌های مالیاتی کشور کجا هزینه می‌شود. اقدام وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی مبنی بر نشان‌دار کردن مالیات از سوی مؤدیان کمک بزرگی به شفاف‌سازی محل هزینه‌کرد مالیات‌ها می‌کند.»
توسلی تأکید می‌کند: «طرح نشان‌دار کردن مالیات از سوی مؤدیان در ارتباط با پروژه‌های تملک سرمایه‌ای انجام می‌شود. بر اساس آیین‌نامه اجرایی مصوب شده، سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور مالیاتی موظف شده‌اند یک درصد از تمامی درآمد‌های مالیاتی را به پروژه‌های تملک سرمایه‌ای اختصاص دهند.»
وی ادامه می‌دهد: «طبق آیین‌نامه اجرایی مصوب شده، سازمان برنامه و بودجه موظف است تا ۱۵ اردیبهشت هر سال فهرست طرح‌های هر استان را به میزان سقف اعتباراتی که سازمان امور مالیاتی ارسال کرده است، اعلام کند. سازمان امور مالیاتی نیز از محل مالیات‌ها برایشان تأمین اعتبار در نظر می‌گیرد. گزارش‌ها نشان می‌دهد مؤدیان مالیاتی، کارشناسان و مردم از طرح نشان‌دار کردن مالیات از سوی مؤدیان استقبال کرده‌اند. از نظر بنده نیز این طرح برایمان مزیت دارد و به لحاظ افزایش شفافیت در محل هزینه‌کرد مالیات‌ها
به نفع ماست.»
توسلی خاطرنشان می‌کند: «نشان‌دار کردن مالیات توسط مؤدیان امکان نظارت مردمی بر پروژه‌ها را فراهم می‌کند. به طور مثال، مؤدیان می‌توانند میزان پیشرفت فیزیکی پروژه‌هایی را که انتخاب کرده‌اند مالیاتشان در آن محل هزینه شود، تحت نظر داشته باشند. دستگاه‌های دولتی ملزم هستند به نظارت مردمی پاسخ دهند. ما در مجلس نیز از جایگاه نظارتی خود این مسائل را دنبال می‌کنیم.»
تأثیر طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها بر افزایش اعتماد و کاهش نارضایتی‌های مالیاتی
امید نصیبی، نماینده مجلس شورای اسلامی درباره طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها که از سوی سازمان امور مالیاتی ارائه شده است به «جوان» می‌گوید: «این طرح که به مؤدیان مالیاتی مشمول تبصره ماده ۱۰۰ اجازه می‌دهد تا مشخص کنند مالیاتشان در چه محل‌هایی و برای چه پروژه‌هایی هزینه شود، می‌تواند نقش مؤثری در بهبود شفافیت هزینه‌کرد مالیاتی و کاهش نارضایتی مردم داشته باشد. هم‌اکنون بخشی از مالیات ارزش افزوده به شهرستان‌ها اختصاص می‌یابد و اینکه مردم بدانند مالیاتشان در جهت بهبود شرایط خودشان استفاده می‌شود، قطعاً موجب افزایش مشارکت آن‌ها و دلگرمی بیشتر خواهد شد.»
نصیبی با اشاره به اهمیت نظارت و رعایت عدالت در توزیع منابع مالیاتی می‌افزاید: «نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که یک نظارت یکسان در سطح کشور برقرار باشد و سلایق شخصی مدیران بر توزیع منابع مالیاتی تأثیر نگذارد. به عنوان مثال، ممکن است منطقه‌ای که از نظر شاخص‌های محرومیت در اولویت است، مورد توجه قرار گیرد، اما منطقه مشابهی با همان شاخص‌ها کمتر مورد توجه باشد. در صورتی که توزیع عادلانه مالیات صورت نگیرد، مشکلات موجود میان مردم و اداره مالیات، مانند نارضایتی کسبه، صنایع و مشاغل کوچک، همچنان باقی خواهد ماند.»
وی ادامه می‌دهد: «این شفافیت به مردم کمک می‌کند تا آثار مثبت مالیاتشان را به وضوح ببینند و بدانند که درآمد‌های مالیاتی صرف پروژه‌های مرتبط با خودشان می‌شود. در نتیجه، نگرانی‌هایی که قبلاً در مورد محل خرج مالیات وجود داشت، از بین می‌رود و مشارکت عمومی در پرداخت مالیات افزایش می‌یابد. همچنین با اجرای طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها، مردم شفاف‌تر می‌بینند که درآمد‌های مالیاتی چگونه و کجا مصرف می‌شوند و این امر نارضایتی‌های پیشین را نیز تا حد زیادی کاهش خواهد داد.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی تأکید می‌کند: «این طرح می‌تواند به یکی از پایه‌های شفاف‌سازی و توزیع عادلانه منابع مالیاتی تبدیل شود و اعتماد مردم به سیستم مالیاتی کشور را بازسازی کند. ما در مجلس پیگیر این موضوع هستیم و امیدواریم با ادامه نظارت‌ها و در نظر گرفتن منافع تمامی مناطق کشور، این طرح به درستی اجرایی شود.»
