جوان آنلاین: کلانشهر تهران با جمعیت ۱۵ میلیونی با مشکلات عدیدهای، چون ترافیک و هوای آلوده روبهرو است. روزانه بخش زیادی از این جمعیت از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده میکنند، اما کمبود اتوبوس و تاکسی به خصوص در ساعات پیک مسافر، آنها را به شدت کلافه کرده است. قرار بود با ورود چند هزار ونتاکسیجدید به پایتخت، هم بخشی از بار ترافیکی و هم معضل آلودگی هوا کم شود، اما این وعده همچنان در حد حرف باقی مانده و به مرحله اجرا نرسیده است. بدتر اینکه ۶۳۰ ونی که توسط شهرداری تهران رونمایی شده بود نیز به دست رانندگان نرسید. سیدجعفر تشکری هاشمی در این رابطه به «جوان» میگوید: «باید این ونها به رانندگان تاکسی شهر واگذار شود، آن وقت روزانه برای بالغ بر ۵۰ هزار مسافر در شبکه تاکسیرانی، ظرفیت جدید ایجاد خواهد شد.» حل مشکلات پیچیده تهران در حمل و نقل عمومی نیازمند حرکت همه جانبه است. به رغم کارهای خوب صورت گرفته در برخی از بخشها نظیر واردات اتوبوس، حوزههای دیگر نظیر ون تاکسیها دچار کم کاری است.
وعده سه ماهه برای رسیدن چند هزار ونتاکسی به دست رانندگان، انگار قرار نیست عملیاتی شود. بعد از یکسال حتی یک ون هم به دست تاکسیداران نرسیده است. در حالی که ونهای زیادی در حال خاک خوردن در پارکینگ است و تعدادی هم که توزیع شده به دست شرکت خصوصی رسیده، کسی چه میداند، شاید این نحوه توزیع سود بیشتری داشته باشد! در هر صورت رانندههای ونتاکسی هنوز با مشکلات دست و پنجه نرم میکنند و چشمانتظار محقق شدن وعدههایی هستند که قرار است سر خرمن دستشان را بگیرد!
وعدههای بیعمل روی اعصاب رانندگان
کافی است مدیران شهری به سطح شهر سری بزنند و حال و احوال دارندگان ونتاکسیرا از خودشان بپرسند. آنوقت بدون شک به وضعیت تلخی که برای این قشر، رقم خورده پی خواهند برد.
بیش از ۹۸ درصد ونتاکسیها فرسوده هستند، موضوعی که دارندگان این خودروها به خوبی از آن اطلاع دارند. چراکه هر چند وقت یکبار باید به تعمیرگاه بروند و بخش زیادی از درآمدشان را خرج تعمیرات این ون فرسوده کنند، اما چاره چیست؟ مگر به جز شنیدن وعدههای خوش آب و رنگ سازمان تاکسیرانی شهرداری تهران و دل خوش کردن به آن چاره دیگری هم دارند؟
یکی از این رانندگان ونتاکسی در رابطه با وعدههای بیعمل سازمان تاکسیرانی به «جوان» میگوید: «حدود یکسال است که میگویند ونتاکسیهای جدید را تحویل میدهند و ما چشم انتظار اطلاعرسانی از سوی سازمان تاکسیرانی ماندیم، اما دیدیم که ونتاکسیهای جدید در دست شرکتهای خصوصی افتاده است! این چه معنایی جز این دارد که در این مدت، ما را سر دواندهاند؟ تا به حال چند بار تجمع کردیم، بلکه مسئولان و تصمیمگیران در این خصوص صدایمان را بشنوند، یکبار به ما گفتند باید تشکل قانونی داشته باشید و تعاونی تشکیل بدهیم، خب ما هم این کار را کردیم، با این حال، اما هنوز یک ون هم تحویل ندادهاند!»
او در پاسخ به این سؤال که بعد از پیگیریهایشان، سازمان تاکسیرانی چه پاسخی به آنها داده است، میگوید: «هیچ! فقط بهانههای مختلف آوردند.» این راننده ون تاکسی با گلایه از عدم نظارت بر تحویل و خرید و فروش ونتاکسیهای جدید اظهار میدارد: «اگر ونتاکسی جدید در شهر وجود دارد که باید به دارندگان ونتاکسی قدیمی تحویل دهند و نه اشخاص دیگر، اگر هم ونتاکسی جدیدی وجود ندارد، پس چطور وعدهاش را میدهند، بدتر اینکه ما در اپلیکیشنهای خرید و فروش کالا، ونهای زرد رنگ جدید را میبینیم که آزادانه خرید و فروش میشوند، این چه شرکت یا شرکتهایی است که به راحتی ونتاکسی جدید گرفته و اقدام به خرید و فروش میکند؟»
یکی دیگر از رانندگان تاکسی نیز به همکاریهای سازمان تاکسیرانی اشاره میکند و میگوید: «سازمان تاکسیرانی به ظاهر با ما همکاری دارد، اما متأسفانه مسئولان بالادستی همکاری نمیکنند. در صورتی که اگر این همکاری شکل میگرفت، خیلی راحتتر میتوانیم این موضوع را حل و فصل کنیم.» او ادامه میدهد: «متأسفانه پس از خلف وعده مدیران شهری برای تحویل ونتاکسیهای نو، تعداد زیادی از رانندگان نتوانستند طاقت بیاورند و به سراغ شغل کارگری رفتند. این تغییر شغل، هم به راننده و خانوادهاش آسیب میزند و هم به بار ترافیک شهر میافزاید.»
ون تاکسی، تنها سرمایهام است
مشکلات دارندگان ونتاکسیها یکی دو تا نیست، میگویند بیشتر از آنکه این ونها برایشان درآمد داشتهباشد، خرج روی دستشان گذاشته. از یک سو، کمبود قطعات و از سوی دیگر استهلاک و مصرف سوخت بالا از مهمترین مشکلات آنهاست. البته خدا نکند اگر یکی از این ونتاکسیها دچار نقص فنی شود، آن وقت نه تنها خرج روی دست راننده میگذارد، بلکه چند روزی باید در تعمیرگاه بماند و این یعنی صاحب ون تاکسی باید در آن چند روز، قید درآمد را بزند! اما چرا با چنین شرایطی، رانندگان ونتاکسی، همچنان این خودرو را نگه داشتهاند و با زور آن را به این طرف و آن طرف میکشانند؟ یکی از رانندگان ون تاکسی در این رابطه میگوید: «۷۰ ساله هستم و ۲۰ سالی میشود که راننده تاکسی بودم. هیچ کجا به من کار نمیدهند. تنها کاری که میتوانم انجام دهم مسافرکشی با این خودروی فرسوده و قدیمی است که برایم مانده، خودرویی که با زور راه میرود و هزینههای تعمیرش به شدت گران تمام میشود.» او ادامه میدهد: «همین چند روز پیش بود که در خودرو منتظر مسافر ماندهبودم که دود از زیر صندلی راننده بلند شد. دنبال ایراد آن گشتم که دیدم سیمکشی خودرو ایراد پیدا کرده که اگر آن لحظه آنجا نبودم، ممکن بود خودرو آتش بگیرد و تنها سرمایهای که دارم، از بین برود. این ونها به قدری قدیمی است که خود به خود ایراد پیدا میکند و مدام باید پول خرجشان کنیم.» این راننده به وعده شهرداری برای نوسازی ونها اشاره میکند و میگوید: «دو سال تمام است که میگویند قرار است ونهای نو بدهند، اما هیچ خبری نشده. به گمانم آنها متوجه نیستند که با چه قشری از جامعه طرفند!»
همچنین یکی دیگر از رانندگان درباره آنچه بر او گذشته اینگونه توضیح میدهد: «بارها گفتند وام نوسازی به ما میدهند، اما اقدامی نکردند. هر سال یک وعده دادند، اما عمل نکردند. هیچ کار مثبتی برای تاکسیداران انجام نمیشود، خودروهایمان فرسوده شده، اما خدماتی به ما داده نمیشود. دلمان خون است از دست سازمان تاکسیرانی! آنقدر وعدههای بیعمل مدیران شهری دیدیم که دیگر از آنها قطع امید کردهایم. ما شرمنده زن و بچههایمان شدیم، چراکه خرجمان از دخلمان بیشتر است.» او به موضوع رونمایی از تاکسیهای برقی در شهر نیز اشاره میکند و اظهار میدارد: «تاکسی برقی با قیمت یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان به چه کار ما میآید؟! میگوییم با تسهیلات به ما ون بدهید که میگویند ون ندارند!»
کرایه به ریال، تعمیر خودرو به دلار!
قطعات ونتاکسیهای قدیمی در بازار پیدا نمیشود و هر چه هست از قطعات دست دوم است که از روی ونتاکسیهای اسقاطی برداشته شده است! این قطعات با اینکه دست دوم هستند، اما باز هم گرانند! در چنین شرایطی سازمان تاکسیرانی هیچ کمکی به رانندگان نمیکند. موضوعی که یکی از رانندگان تاکسی به آن اشاره میکند و میگوید: «ونهای دلیکا و نارون، وارداتی هستند، دیگر بدنه این خودرو پوسیده و قطعاتش هم مدام خراب میشود. متأسفانه قطعات ونها به راحتی پیدا نمیشود و اگر هم باشد از قطعات ونهایی است که در سنوات گذشته اسقاط شده و از رده خارج شدهاند.» او ادامه میدهد: «رانندههای ونتاکسی باید با ریال مسافرکشی کنند، اما با دلار این خودرو را تعمیر کنند، این انصاف نیست.»
این راننده تاکسی از نبود حمایت سازمان تاکسیرانی نیز گلایه میکند و میگوید:صدها کارمند با حقوقهای آنچنانی در شهرداری هستند که از مزایای خوبی برخوردار میشوند، اما شهرداری و سازمان تاکسیرانی، راننده تاکسی را از خود نمیداند، نه بیمه، نه عیدی و نه هیچ تسهیلاتی برایمان در نظر نمیگیرند. در چنین شرایطی قرار ما با آنها مثل قرار شترمرغ است، یعنی هم باید بپریم و هم باید بار ببریم!»
وعده نوسازی ونتاکسیها در فراموشی
آنطور که مسئولان میگویند بیش از ۶هزارو۵۰۰ دستگاه ونتاکسی در سطح شهر فعال است که حدوداً صددرصد آنها فرسودهشدهاند. قرار بود ۷تا ۸هزار ون به شبکه تهران وارد شود به همین منظور توافقی با خودروسازان و پس از آن میان شهرداری تهران و وزیر صمت امضا شد. وزارت صمت به شهرداری اعلام کردهبود که در فاز اول ۱۵هزار ون را در قالب پلتفرمهای جدید تأمین میکند که حداقل ۷هزار ون را در سال جاری به شبکه شهری تهران اضافه کند؛ موضوعی که علیرضا زاکانی شهردار تهران نیز در چهارمین نشست خبری خود در تیرماه سال گذشته، با محوریت حمل و نقل عمومی به آن اشاره کرد و گفت طبق تفاهمی که با وزارت صمت و خودروسازان امضا کردیم، قرار شد تا شهریورماه ۱۴۰۲، ۲ هزار تا ۱۰ هزار ون را تحویل بدهند. به گفته او، ۹۸درصد ونتاکسیها فرسودهاند و این یعنی هر چه سریعتر باید نوسازی ونتاکسیها اتفاق بیفتد، اما متأسفانه با وجود اینکه یکسال از این وعده میگذرد هنوز خبری از اضافه شدن چند هزار ون نو به تهران نیست.
پیگیری شورای شهر
ونتاکسیهای قدیمی در شهر میچرخند و اقدام مناسبی در جهت نوسازی آنها انجام نمیشود. در این رابطه، سیدجعفر تشکریهاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران به «جوان» میگوید: «اولین بار در اوایل سال ۱۳۸۶ تاکسیهای ون در حجم زیادی وارد ناوگان تاکسیرانی تهران شدند از آن زمان تاکنون قریب به ۱۷ سال میگذرد. اواخر سال ۱۴۰۱ در دولت شهید رئیسی، تأمین ۵ هزار دستگاه ون برای شهرداریهای کشور در نظر گرفته شد. براساس این تصمیم سهم شهرداری تهران ۶۳۰ دستگاه بود که دولت ۷۰ درصد مبلغ آن را تسهیلات بدون سود ششساله و ۳۰ درصد دیگر را به عنوان آورده رانندگان تاکسی در نظر گرفت. نحوه واگذاری به رانندگان و اولویت آن را هم در دستورالعمل وزارت کشور مشخص کردند. گرچه بهرغم پرداخت قدرالسهم ریالی توسط شهرداری، تنها ۲۵۲ دستگاه از سوی دولت تحویل داده شد، متأسفانه شهرداری تهران بدون اسقاط معادل آن از ونهای فرسوده، با اجرای طرحی موصوف به شاتل تاکسی بهرهبرداری از تعدادی از این ونها را به یکی از شرکتهای خصوصی حوزه IT واگذار و مابقی ونها را به یکی از شرکتهای غیرفعال شهرداری تحویل و خواست بهرهبرداری از آن را به شرکت دیگری محول کند.»
او ادامه میدهد: «شواهد نشان میدهد که بخشی از این ونها در طول دوسال گذشته در پارکینگ شهرداری متوقف و عملاً مردم شهر از این امکان محروم شدند. گزارش مفصل این تخلفات را در صحن علنی شورا ارائه کردم و تا حصول نتیجه موضوع را پیگیری خواهم کرد، اما آنچه محرز است اینکه باید این ونها به رانندگان تاکسی شهر واگذار شود. اگر این مهم اتفاق افتد روزانه بالغ بر ۵۰ هزار مسافر در شبکه تاکسیرانی، ظرفیت جدید ایجاد خواهد شد.»
یکی از دلایل طرح تعویض خودروهای فرسوده به ویژه ونها و تاکسیها، داشتن هوای پاک است و از سوی دیگر با وجود خودروهای تعویض شده چهره شهر نیز زیباتر میشود، اما این مهم در میان وعدههای اجرایی نشده به فراموشی سپرده شده است. بدون شک نوسازی ونهای تاکسی میتواند نقش مهمی در انگیزهبخشی به رانندگان ونتاکسیهای قدیمی و همچنین کاهش الودگی هوا ایفا کند.