جوان آنلاین: راز اینکه استعمار با زبان فارسی مشکل داشته، این است که این زبان حامل فرهنگ است.
حجتالاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در اجلاس مدیران و مسئولان مراکز دانشگاهی و دپارتمانهای زبان فارسی ایران و دیگر کشورهای آسیایی با بیان اینکه وجود ویژگیهای کلامی و عرفانی در ادبیات فارسی، مسئولیت همه ما را نسبت به آن، سنگینتر میکند، گفت: باید در حفاظت از زبان فارسی، جدیتر قدم برداریم به ویژه با تأکیدی که مقام معظم رهبری به این موضوع دارند و بیان فرمودهاند که زبان فارسی باید همچون گذشته زبان علم جهان شود. بنابراین اگر مرجعیت علمی بدون زبان فارسی شکل بگیرد قطعاً ما در این عرصه عقب خواهیم بود.
وی با بیان اینکه رویارویی استعمار با زبان فارسی یک واقعیت غیرقابل انکار است، افزود: استعمارگران از قرن نوزدهم علیه زبان فارسی در شبهقاره و افغانستان و ترکیه و حتی ایران تلاشهایی را آغاز کرد. ابتدا خط را تغییر داد و خواست مردم و نسلهای جدید را از این میراث ارزشمند جدا کند. متأسفانه استعمار تا حدودی در برخی کشورها موفق شده است.
خسروپناه با طرح این سؤال که چرا استعمار با زبان فارسی مشکل داشته است و دارد، توضیح داد: رازش این است که زبان فارسی حامل فرهنگ است. حامل فرهنگ حکمی است. این فرهنگ حکمت بنیان، معنای دقیقی دارد که کمتر از آن سخن گفته شده است. تمام شعرای فارسی زبان، ادبیات فارسی را حکمت بنیان بیان کردهاند، حتی شاهنامه فردوسی که نظم حماسی دارد، حکمت بنیان است. پیامش خرد و حکمت و توحید است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه زبان فارسی، صاحب حکمتی است که با شریعت پیوند داشته، گفت: وقتی به اشعار حکمت بنیان ادبیات بزرگ زبان فارسی مراجعه میکنیم میبینیم همزمان، حکمت عملی و نظری در اشعارشان است. در عرفان ادبی ما هم عرفان نظری و عملی وجود دارد. مهمترین بحث حکمت نظری، سه مسئله است؛ ربط متغیر به متغیر که از آن به زمان تعبیر میشود و مقوله مهمی در فیزیک است. ربط متغیر به عالم ثابت که از آن به دهر یاد میکنند و دیگر ربط ثابت به ثابت که از آن به سرمد سخن میگویند. عرفا و ادبای ما دقیقاً به این حکمت نظری پرداختهاند.
وی در ادامه بیان کرد: حکمتهای عملی همچون عزتنفس، کرامت، بردباری، تواضع، عاقبتنگری، توکل، هوس ستیزی، شفقت، سادهزیستی و شجاعت در مجموعه ادبیات ما نهفته است.
خسروپناه با اشاره به اینکه پیوند حکمت و شریعت، گوهر آثار ادبای ما محسوب میشود، افزود: پس حکمت و شریعت را باید با هم دریابیم. برخی بهناحق ادبای ما را خردستیز مینامند، در حالی که آنها با خرد جزء بسندگی مخالف و با خرد کل همسو بودند، اما در جهان مدرن که حقیقتش انسانگرایی است، چیزی به نام عقل کل پیدا نمیکنیم. من معتقدم آنچه استعمار به دنبال فارسیزدایی بود رازش در فرهنگ حکمی است. حکمتی که عرفا و ادبا از قرآن گرفتهاند. اجلاس «گفتگوهای فرهنگی آسیایی، زبان فارسی میراث معنوی مشترک» در قالب «هفته گفتگوهای فرهنگی آسیایی» به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، چهاردهم و پانزدهم مهرماه به میزبانی شهر نیشابور برگزار میشود. همچنین هفته گفتگوهای آسیایی از ۱۳ تا ۱۶ مهرماه در نیشابور و مشهد برگزار میشود.