جوان آنلاین: عدم‌شفافیت درباره سازوکار صنعت بیمه، باعث آسیب‌رسانی به رشد و توسعه آن می‌شود، اما در کنار این‌ها ما در یک جامعه تورمی به سر می‌بریم که شهروندان را برای فکر کردن به آینده و دغدغه آینده داشتن در مضیقه قرار می‌دهد. افراد در یک اقتصاد تورمی بیشتر درگیر حل مشکلات روزمره‌اند تا آینده‌نگری و این عرصه را برای فکری که بخواهد آینده خود را هم بیمه کند، تنگ می‌کند، ضمن اینکه القای فساد در شرکت‌های بیمه‌ای مردم را نسبت به بیمه‌ها و مزایای خدمات بیمه‌ای به شدت بدبین کرده است. گفته می‌شود در این سال‌ها با کمرنگ‌شدن نظارت بیمه مرکزی بر عملکرد بیمه‌ها، شرکت‌های بیمه‌ای دچار فساد شده‌اند، به طوری که وزیر اقتصاد در خصوص بروز فساد در این صنعت هشدار می‌دهد و می‌گوید: نباید در مورد تخلف شرکت‌های بیمه مماشات شود، اگر یک مدیر عامل تخلف کرد، بیمه مرکزی می‌تواند وی را عزل کند. بیمه مرکزی با نظارت مؤثر جلوی فساد برخی شرکت‌های بیمه را بگیرد.
صنعت بیمه در ایران هنوز در مقایسه با اوضاع و احوال بیمه در سایر نقاط دنیا توسعه نیافته محسوب می‌شود. این عدم‌توسعه موجب می‌شود مردم و در واقع جامعه مخاطب صنعت بیمه نتوانند اطلاعات و آگاهی لازم را درباره اهمیت و لزوم بیمه‌ها دریابند. ضریب نفوذ بیمه در ایران نسبت به سایر کشور‌های جهان و به خصوص کشور‌های توسعه‌یافته پایین است. این عدد در ایران حدود ۳ درصد است، درحالی که در کشور‌های در حال توسعه، میانگین این ضریب ۵/۷ درصد و در کشور‌های توسعه‌یافته تا ۹ و ۱۱ درصد هم می‌رسد. حالا در این فضای ۳ درصدی، بیشتر سهم را هم بیمه‌های اجباری مانند بیمه شخص ثالث پر می‌کنند. هر ساله به صورت میانگین بین ۳۰ تا ۴۰درصد پرتفوی بیمه در کشور را بیمه شخص ثالث تأمین می‌کند. از طرف دیگر بیمه بدنه هم حدود میانگین ۱۰ درصد پرتفوی بیمه کشور را شامل می‌شود. این اعداد پیوند مستقیمی با وضعیت معیشتی مردم دارد. در جامعه تورمی ما که سبد خرید روزمره مردم هر روز کوچک‌تر می‌شود، مردم بیشتر از آنکه به آینده بیندیشند و برای آینده سرمایه‌گذاری کنند، درگیر ساماندهی زندگی روزمره هستند و احتمالاً درگیر فکر به آینده و احساس نیاز به داشتن خدمتی مانند بیمه بدنه نباشند.
فساد در شرکت‌های بیمه‌ای
وزیر اقتصاد در مراسم تکریم و معارفه رئیس کل بیمه مرکزی، باز هم از بروز فساد سخن گفت. وی هفته گذشته از فساد در صنعت بورس و روز گذشته نیز از فساد در شرکت‌های بیمه‌ای خبر داد. عبدالناصر همتی از دیرباز، علاقه خاصی به سخن گفتن در لفافه دارد. ادعای بروز فساد در سازمان‌ها، شرکت‌ها و حتی در بازار سرمایه موضوعی است که باید مصداقی و شفاف به آن پرداخته شود، والا صرف گفتن وجود فساد در بورس و در شرکت‌های بیمه‌ای مشکلی را حل نمی‌کند، جز اینکه مردم را به بازار سرمایه و حتی شرکت‌های بیمه‌ای بی‌اعتماد و بد بین کنیم، ثمره دیگری ندارد. وی در ابتدا به حادثه معدنچیان طبس اشاره می‌کند و می‌گوید: حادثه رخ داده برای معدنچیان در طبس فاجعه بدی بود. امروز زندگی کارگران تحت فشار است. ارزش‌افزوده اقتصادی کشور به واسطه کاسبان تحریم در حال خروج از کشور است و در این میان کارگران هیچ نفعی از این موضوع نمی‌برند و امیدوارم شرایط اقتصادی کشور به ویژه کارگران بهتر شود.
وزیر اقتصاد می‌گوید: علت اینکه ضریب نفوذ بیمه در کشور ما حدود ۲درصد است، این است که سهم بیمه زندگی از بیمه اندک است. در دنیا ۴۰درصد سهم بیمه مربوط به بیمه زندگی است، در ایران بین ۱۱ تا ۱۴درصد است، علت آن هم تورم و کاهش ارزش پول ملی است. باید در پروژه‌های اقتصادی سرمایه‌گذاری کنید. به گفته وی با بیمه‌های عمر و پس‌انداز، ضریب نفوذ بیمه ۲تا۳درصد افزایش می‌یابد و باید بیمه عمر با پروژه اقتصادی بازدهی خوبی داشته باشد. همتی در مورد سهم بیمه اتکایی اجباری دولت در شرکت‌های بیمه می‌گوید: این سهم از ۲۵ تا ۳۰درصد به ۱۰ تا ۱۵درصد کاهش یافته است. دغدغه اصلی بیمه مرکزی باید نظارت باشد و جایی که امکان دارد سهم بیمه اتکایی را به شرکت‌ها واگذار کند. وزیر اقتصاد خطاب به شرکت‌های بیمه می‌افزاید: به جای رقابت سالم در ارائه خدمات، نرخ‌شکنی نکنید. خبر‌هایی در مورد فساد می‌شنوم، این‌ها شایسته نیست، باید بیمه مرکزی نظارت و از تخلفات جلوگیری کند، در امور شرکت‌های بیمه دخالت نکنید، نظارت‌ها آنلاین باشد. فقط موارد خاص را از نزدیک نظارت کنید.
نظارت بیمه مرکزی ضعیف است
وی با تأکید بر وظیفه نظارتی بیمه مرکزی می‌گوید: امروز نظارت در بیمه مرکزی ضعیف است. در سال‌های اخیر انتظار می‌رفت حوزه نظارتی بیمه مرکزی تقویت شود، اما آنچه از شواهد پیداست این است که امروز وضعیت نظارتی بیمه مرکزی مطلوب نیست. وزیر اقتصاد اظهار می‌دارد: دغدغه اصلی بیمه مرکزی باید نظارت باشد و در این راستا نباید هیچ مماشاتی نسبت به تخلفات صورت بگیرد. بیمه مرکزی در امور بیمه‌ها نباید دخالت کند، با این حال باید بر عملکرد آن‌ها نظارت داشته باشد، در همه جای دنیا نظارت بیمه‌های مرکزی به صورت آنلاین و به‌روز صورت می‌گیرد.
لزوم اصلاح در معیار‌های توانگری
همتی همچنین به موضوع معیار‌های توانگری در صنعت بیمه اشاره می‌کند و می‌گوید: امروز نیازمند اصلاح در معیار‌های توانگری در حوزه بیمه هستیم و صنعت بیمه کشور باید به استاندارد‌های جهانی و به‌روز نزدیک شود.
وی در رابطه با بهره‌وری و توانگری شرکت‌های بیمه‌ای می‌افزاید: ۲۰سال پیش من به همکاران خود گفتم که بیمه ایران باید خصوصی شود که با مخالفت‌های بسیاری همراه بود. ما نباید رقابت را با نرخ‌شکنی ادامه دهیم. در آن زمان سهم بیمه ایران از صنعت بیمه کشور ۵۰درصد بود، اما امروز به ۱۸درصد رسیده است. وزیر امور اقتصادی و دارایی تأکید می‌کند: امروز نباید تعداد شرکت‌های بیمه‌ای بیش از این افزایش یابد. اینکه هر روز تعداد شرکت‌های بیمه‌ای زیاد می‌شود، موضوع مطلوب و خوشایندی نیست و حتی پیشنهاد می‌کنم برخی از شرکت‌های بیمه‌ای با یکدیگر ادغام شوند. امروز شرایط به گونه‌ای پیش رفته است که برخی با تأسیس یک شرکت بیمه‌ای و بورسی‌کردن آن قصد کسب سود دارند و از وظایف اصلی حرفه بیمه دور شده‌اند. از رئیس جدید بیمه مرکزی انتظار داریم به مسائل بیمه به صورت فنی و تخصصی نگاه کند.
کارشناس بیمه: محیط دستگاه‌ها باید اصلاح شود
سیدمجید بختیاری، کارشناس صنعت بیمه در گفتگو با «جوان» در خصوص اظهارات اخیر وزیر اقتصاد و بروز فساد در بیمه‌ها می‌گوید: بنگاه‌های مالی به دلیل ماهیت وجودی‌شان همواره نیاز به مراقبت دارند، از این رو به دور از هیجان و با عقلانیت کامل باید نهاد‌های بالاسری بر این بنگاه‌های مالی نظارت کنند. در این میان شرکت‌های بیمه‌ای نیز مستثنی نیستند و نیازمند نظارت هستند.
وی می‌افزاید: در کنار نظارت، باید محیط دستگاه‌ها اصلاح شود تا زمینه بروز فساد متوقف شود. در واقع محیط و فرایند سیستم مالی با برنامه‌های اصلاحی و تغییرات ساختاری راه را برای بروز فساد باید ببندد، ضمن اینکه گماردن مدیران سالم و متخصص در این شرکت‌ها بسیار اهمیت دارد. برای مسدودشدن راه فساد در بنگاه‌های مالی به ویژه بیمه‌ها باید مکانیسم‌ها و فرایند‌های بخشنامه‌ها و ضابطه‌ها اصلاح شود و نظارت دائمی به تنهایی کارساز نیست و خروجی خوبی نخواهد داشت.
