جوان آنلاین: برای حل معضل ناترازی بنزین، بحران عبور و مرور تک‌سرنشینی و مصرف بالای شخصی افراد در کنار مسئله قاچاق سوخت، راه‌حل کلیدی حل همزمان سه معضل فوق در کنار اعطای عادلانه یارانه انرژی و ایجاد صرفه اقتصادی برای مسئله بهینه مصرف‌کردن بنزین، اجرای طرح بنزین به نفر و مدل جدید سهمیه‌بندی بنزین است، با توجه به اینکه رئیس دولت چهاردهم آقای پزشکیان نیز به رویکرد بنزین به نفر معتقد است، باید برای حل ناترازی ۸ میلیارد دلاری بنزین و مسائل پیرامونی مرتبط با قیمت بنزین سرکوب‌شده، طی سال اول دولت چهاردهم، اجرای بنزین به نفر را کلید بزند.
دنیای معاصر مقتضیات خاص خودش را دارد. با گسترش خودروها، بنزین به عنوان یک کالای استراتژیک مطرح شده است. وابستگی جوامع امروز به این کالای مهم و حیاتی بر کسی پوشیده نیست. بنزین در کشور ما با قیمت یارانه‌ای و بسیار پایین در اختیار مردم قرار می‌گیرد. هدف از این کار این است که دولت کمکی به مردم کرده باشد.
فلسفه اعطای یارانه این است که از اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه حمایت شود، اما در توزیع یارانه بنزین این اصل لحاظ نمی‌شود، زیرا در شرایط فعلی، اغنیا و افراد متمکن از یارانه بنزین بیشتری سود می‌برند و خانوار‌های ضعیف و کسانی که خودرو ندارند، از این یارانه بی‌بهره هستند.
علاوه بر ناعادلانه‌بودن توزیع یارانه بنزین، شاهد هستیم بر اثر قیمت‌های سرکوب‌شده، مشکلاتی همچون قاچاق بنزین، افزایش روزافزون تقاضا و مسائل دیگر بروز کرده است. با توجه به تمامی آنچه در بالا گفته شد، نیاز است دولت چهاردهم چاره‌اندیشی عاجل و دقیقی در خصوص موضوع بنزین داشته باشد. اختصاص سهمیه بنزین به نفر در شرایط فعلی که امکان واقعی‌سازی قیمت بنزین وجود ندارد، راهکار مناسبی به نظر می‌رسد.
بسیاری از کارشناسان بر این عقیده‌اند دیگر امکان ادامه شرایط فعلی وجود ندارد و دولت ناگزیر است به سمت اعمال سیاست‌های اصلاحی مانند اختصاص سهمیه بنزین به نفر برود.
مصرف نامتوازن بنزین در شرایط اقتصادی کنونی ایران چالش مهمی را به همراه دارد و مصرف غیرضروری شخصی، قاچاق سوخت و توزیع ناعادلانه یارانه انرژی از اصلی‌ترین موضوعات آن است. این گزارش به این مشکلات می‌پردازد و راه‌حل بالقوه را پیشنهاد می‌کند که مبتنی بر اجرای سیستم سهمیه‌بندی بنزین برای هر نفر است. متأسفانه به غیر از مسئله تولید خودرو‌های بی‌کیفیت که در حال حاضر شاهد آن هستیم، مسئله دیگر مصرف شخصی و بسیار زیاد خودروها برای کار‌های غیرضرور و به شکل عبور و مرور تک‌سرنشینی است.
اگر در طول روز در ترافیکی حضور داشته باشید، بیش از ۷۵ درصد از خودرو‌های اطراف شما خودرو‌های تک‌سرنشین هستند که نه به دلیل اینکه خودروها بی‌کیفیت هستند بلکه به دلیل قیمت بسیار پایین بنزین و عدم‌صرفه اقتصادی برای مصرف بهینه بنزین هر روزه در ترافیک به عبور و مرور می‌پردازند و حجم بالایی از مصرف بنزین به دلیل مصارف شخصی افراد و برای عبور‌ومرور به محل کار است، این در حالی است که اگر سیگنال صحیح قیمتی برای خودروها وجود داشت، به سمت مصرف بهینه‌تر خودرو و بنزین حرکت می‌کردیم و حتی شاهد حجم بالای پدیده تک‌سرنشینی نبودیم.
علاوه بر مسئله تک‌سرنشینی، به دلیل حجم بالای خودرو‌های درون‌شهری برای مصارف شهری، شاهد ترافیک بالایی نیز در سطح شهر‌ها هستیم که مصرف بنزین را بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد بسته به حجم ترافیک مسیر عبوری افزایش می‌دهد، یعنی علاوه بر ایجاد ترافیک و اتلاف وقت شهروندان، شاهد رشد چشمگیر مصرف بنزین نیز هستیم.
این رویکرد سبب شده است مصرف غیربهینه شخصی خودرو‌های فردی به حدی زیاد باشد که نیاز به اصلاح این رویکرد باشیم. در کنار این موضوع مسئله قاچاق نیز وجود دارد که حجمی بین ۱۰ میلیون تا ۵۰ میلیون لیتر تخمین قاچاق سوخت روزانه در کشور است که به دلیل اختلاف قیمت وحشتناک بین بنزین با نرخ آزاد در ایران و بنزین با قیمت واقعی در کشور‌های منطقه وجود دارد که همه این حجم بالای قاچاق، مستقیماً در ناترازی بنزین نیز متأثر است.
برای حل معضل ناترازی بنزین، بحران عبور و مرور تک‌سرنشینی و مصرف بالای شخصی افراد در کنار مسئله قاچاق سوخت، راه‌حل کلیدی حل همزمان سه معضل فوق در کنار اعطای عادلانه یارانه انرژی و ایجاد صرفه اقتصادی برای مسئله بهینه مصرف‌کردن بنزین، اجرای طرح بنزین به نفر و مدل جدید سهمیه‌بندی بنزین است، با توجه به اینکه رئیس دولت چهاردهم آقای پزشکیان نیز به رویکرد بنزین به نفر معتقد است، باید برای حل ناترازی ۸ میلیارد دلاری بنزین و مسائل پیرامونی مرتبط با قیمت بنزین سرکوب‌شده، طی سال اول دولت چهاردهم، اجرای بنزین به نفر را کلید بزند. همچنین برای صنعت حمل‌ونقل نیز مبتنی بر پیمایش باید سوخت CNG و سهمیه پیمایشی مبتنی بر سوخت جایگزین بنزین، یعنی گاز طبیعی فشرده‌شده بدهیم و همه خودرو‌های فعال در صنعت حمل‌ونقل به سمت دوگانه‌سوزشدن حرکت کنند.
اجرای بنزین به نفر با برنامه‌ریزی کارشناسی جهت حل معضل ناترازی و کنترل مصرف بنزین
محمدحسن دیده‌ور، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در گفتگو با «جوان» در خصوص مزیت‌های روش تخصیص سهمیه بنزین به نفر و لزوم اجرای آن از سوی دولت چهاردهم تصریح کرد: بنده همیشه به این موضوع معتقد هستم که ما الان در حال ارائه بالاترین سوبسید در جهان هستیم، اما آن را به صورت ناعادلانه توزیع می‌کنیم. هر کسی که امکانات بیشتری دارد، از یارانه بیشتری بهره می‌برد. کسانی که امکاناتی ندارند و اتفاقاً جزو اقشار ضعیف جامعه هستند، از یارانه کمتری استفاده می‌کنند و کسانی که خودرو ندارند، از این سوبسید بی‌بهره هستند.
وی ادامه داد: شرایطی که در بالا توضیح داده شد، نمونه بارز بی‌عدالتی در توزیع یارانه‌هاست، البته این بی‌عدالتی فقط در بخش بنزین مطرح نیست. در حوزه‌های مختلف در کشور شاهد این توزیع ناعادلانه سوبسید‌ها هستیم، حتی در تسهیلات بانکی نیز می‌توانید این بی‌عدالتی را مشاهده کنید. طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر و کدملی می‌تواند گام مؤثری در راستای عادلانه‌کردن توزیع یارانه بنزین باشد.
عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در خصوص اثرگذاری روش تخصیص سهمیه بنزین به نفر بر کنترل مصرف خاطرنشان کرد: واقعیت این است که ما ارزان‌ترین بنزین را در سطح دنیا داریم و آن را با پایین‌ترین قیمت در کل دنیا به مردم عرضه می‌کنیم، حتی کشور‌هایی مانند قطر، کویت و عربستان که به منابع عظیم نفتی دسترسی دارند، بنزین را با این قیمت پایین عرضه نمی‌کنند. دیده‌ور گفت: ما باید به سمتی برویم که بنزین را با قیمت واقعی و جهانی در اختیار مردم قرار دهیم، البته باید در نظر داشته باشیم که به موازات واقعی‌شدن قیمتها، باید قدرت خرید مردم نیز بالاتر برود و درآمدشان افزایش پیدا کند. دولت باید شرایطی را فراهم کند که رونق اقتصادی اتفاق بیفتد و سطح درآمد افراد افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: وقتی قیمت‌بنزین تا این حد پایین است، افراد کنترل جدی روی میزان مصرف بنزین ندارند و تقاضا به صورت روزافزون افزایش پیدا می‌کند. اقداماتی مانند اختصاص سهمیه بنزین به نفر می‌تواند در کنترل مصرف اثرگذار باشد، زیرا افراد می‌دانند که به صورت نامحدود به بنزین یارانه‌ای دسترسی ندارند و مصرف بنزین یارانه‌ای مبتنی بر رعایت الگوی بهینه مصرف و تعداد اعضای خانواده است و به ثروتمندبودن یا تعداد ماشین دیگر ربطی ندارد.
عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: نیاز است آقای پزشکیان از نظرات کارشناسان بخش خصوصی در زمینه اجرای بنزین به نفر به خوبی بهره ببرد و طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر را با کار کارشناسی جدی و دقیق به اجرا دربیاورد.
دیده‌ور گفت: با توجه به مشکلاتی که در حال حاضر در حوزه بنزین و به خصوص ناترازی با آن مواجه هستیم، اعم از قاچاق بنزین، افزایش روزافزون تقاضا و وابستگی به واردات، مجبوریم به سمت اعمال روش‌هایی برای کنترل مصرف و توزیع عادلانه یارانه بنزین برویم و نیاز است طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر با نظارت و برنامه‌ریزی دقیق و قوی انجام شود.
قیمتها باید آزاد شود بدون سوبسید دستمزدها تعدیل می شود اصلا کار بازار همین است قبلا اختراع شده کافی است استفاده کنیم نیاز به قانون و ابتکار و هیاهو ندارد حتی نان و آب و برق 
