جوان آنلاین: امریکا در دوره ریاست جمهوری جو بایدن، رئیسجمهور دموکرات با توجه به وقوع جنگ اوکراین تلاش زیادی برای تداوم این جنگ و افزایش حضور نظامی در اروپا صورت داده است. اکنون واشینگتن برای تداوم سیاست سیطرهگرانه خود درصدد است اقدامات نظامی جدیدی را در اروپا با استقرار موشکهای کروز و بالستیک دارای قابلیت سلاح هستهای در آلمان و نیز در آسیا (در وهله نخست در فیلیپین) با استقرار سامانه موشکی تایفون صورت دهد.
امریکا به بهانه بازدارندگی در برابر روسیه، برای اولین بار پس از پایان جنگ سرد سلاحهای دوربرد در آلمان مستقر میکند. به این ترتیب، امریکاییها میخواهند برای اولین بار پس از پایان جنگ سرد سامانههای تسلیحاتی دوربرد مانند موشکهای کروز توماهاوک و در آینده سلاحهای فراصوت را در آلمان مستقر کنند. توماهاوکها میتوانند اهدافی را در برد بیش از ۲ هزار کیلومتر هدف قرار دهند. این موشکهای کروز ضمن پرواز در ارتفاع پایین، به خاک دشمن نفوذ و اهداف مهم را منهدم میکنند. این اهداف میتواند شامل پستهای فرماندهی یا پناهگاهها و سیستمهای راداری باشد. امریکا آخرین بار در دهه ۱۹۹۰ چنین سلاحهای دوربردی را در آلمان مستقر کرد. امریکا به خصوص با این بهانه این کار را انجام میدهد که مسکو در حال حاضر چنین سلاحهایی در کالینینگراد دارد که میتواند برای حمله به بخشهای بزرگی از اروپا استفاده شود. هدف از این استقرار رفع تردیدها در مورد آمادگی دفاعی ناتو است و نشان میدهد تهدید روسیه برای کشورهای اروپایی یک بار دیگر به طور قابل توجهی بزرگتر و بسیار فراتر از اوکراین دیده میشود. بر اساس بیانیه مشترک امریکا و آلمان که در حاشیه نشست سران ناتو در واشینگتن منتشر شد، موشکهای کروز «توماهاوک» و سایر تسلیحات دوربرد از سال ۲۰۲۶ در آلمان مستقر خواهند شد. این جابهجایی تسلیحات ابتدا «موقت» برنامهریزی شده و بعداً «دائمی» خواهد شد. در این بیانیه همچنین درباره استقرار موشکهای پدافند هوایی «اسام ۶» و سلاحهای فراصوت که هنوز در حال توسعه هستند و برد قابلتوجهی بیشتر از سامانههای زمینی کنونی در اروپا خواهند داشت، صحبت شده است. این استقرار برنامهریزیشده بیش از یک سال پس از انتخابات ریاست جمهوری امریکا در نوامبر آینده آغاز میشود، بنابراین اگر دونالد ترامپ جمهوریخواه در انتخابات پیروز شود، این تصمیم میتواند لغو شود. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع فدرال آلمان استقرار برنامهریزیشده تسلیحات دوربرد امریکا در آلمان را به عنوان الزامی برای آلمان عنوان کرده است که خود روی چنین سلاحهایی سرمایهگذاری کند.
هشدار جنگ سرد پوتین
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه بار دیگر به امریکا در مورد وقوع یک بحران موشکی همانند دوره جنگ سرد هشدار داد و گفت که اگر واشینگتن از سال۲۰۲۶ موشکهای دوربردش را در خاک آلمان مستقر کند، روسیه نیز اقدامات مشابهی را انجام خواهد داد. وی برنامههای واشینگتن را با تصمیم ناتو برای استقرار سامانه پرشینگ۲ در غرب اروپا در سال۱۹۷۹ مقایسه کرد.
هشدار پوتین در حالی ابراز شده است که ایالاتمتحده و آلمان اوایل جولای توافقی انجام دادند که به موجب آن واشینگتن اعلام کرد برای نشان دادن تعهدش به ناتو و دفاع از اروپا موشکهایش را در خاک آلمان مستقر خواهد کرد. امریکا اعلام کرده است قصد دارد سامانههای پدافند هوایی مجهز به موشک اسام ۶، موشکهای کروز توماهاوک و سلاحهای فراصوت را از سال۲۰۲۶ در آلمان مستقر کند.
پوتین در سخنرانی در جمع ملوانان روسیه، چین، الجزایر و هند در سن پترزبورگ هشدار داد که تحرکات نظامی در خاک آلمان میتواند، موجب ایجاد یک بحران موشکی همانند بحران جنگ سرد شود. به گفته پوتین، موشکهای امریکایی مورد نظر که در آینده ظرفیت مجهزشدن به کلاهک هستهای را هم دارند، این قابلیت را خواهند داشت که طی مدت ۱۰ دقیقه وارد خاک روسیه شوند و برای این کشور تهدیدآمیز باشند. رئیسجمهور روسیه عنوان کرد در صورت اقدام امریکا برای استقرار موشک در خاک آلمان، مسکو نیز اقدامات مشابهی را انجام خواهد داد. پوتین همچنین به این موضوع اشاره کرد که امریکا با استقرار سامانههای موشکی تایفون (قادر به حمل و شلیک موشکهای اسام ۶ و توماهاوک) خود در دانمارک و فیلیپین بر تنشها دامن میزند. پوتین بار دیگر هشدار داد که در صورت اقدامات تنشآمیز امریکا، مسکو روند تولید موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد خود را از سر خواهد گرفت.
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه نیز در سخنانی در شهر کوالالامپور درباره استقرار سلاحهای هستهای امریکا در آسیا و گفت: استقرار تسلیحات هستهای امریکا در جنوب شرقی آسیا خطرات امنیتی منطقه را افزایش میدهد. لاوروف گفت: امریکا مدتهاست سلاحهای هستهای خود را در اختیار کشورهای عضو ناتو تحت عنوان «مأموریتهای هستهای مشترک» قرار میدهد و امکان استفاده از این سلاحها را در اختیار آنها قرار میدهد که این روند به تازگی وارد کشورهای آسیایی شده است. وی گفت: «اگر این تجربه مهیج و نسبتاً پرخطر به آسیایجنوبشرقی آورده شود، فکر میکنم هیچکس از آن سود نخواهد برد و خطرات امنیتی افزایش خواهد یافت.» وزیر خارجه روسیه به پروژه ساخت زیردریاییهای هستهای با مشارکت امریکا، انگلیس و استرالیا در چارچوب آکواس اشاره کرد و افزود: نظامیسازی آسیا و اقیانوسیه در دستور کار امریکاییها قرار دارد.
دلایل
طرحهای تحریکآمیز و جنگافروزانه اخیر امریکا در زمینه استقرار موشکهای دارای قابلیت مجهزشدن به کلاهکهای هستهای در اروپا و آسیا در راستای طرحهای این سردمدار ناتو برای مهار و مقابله با قدرت نظامی روسیه و چین در اروپا و آسیا صورت گرفته است. «لوید آستین» وزیر دفاع امریکا اواخر اکتبر ۲۰۲۲ در جریان رونمایی از «استراتژی دفاع ملی امریکا» در پنتاگون گفت که به رغم حمله روسیه به اوکراین، چین همچنان بزرگترین تهدید علیه ایالاتمتحده است. پنتاگون در این سند استراتژیک، چین را مهمترین و سیستماتیکترین چالش برای امریکا دانست، اما گفت که روسیه تهدیدی حاد است که منافع واشینگتن در داخل و خارج از کشور را هدف گرفته است. در این سند روسیه مسبب خطرات جدی و مستمر در زمینههای مهم معرفی و به تهدیدهای هستهای آن علیه امریکا و شرکای آن، تهدید موشکهای کروز دوربرد، عملیات سایبری و اطلاعاتی، حملات ضدفضایی، تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی، جنگ زیردریایی و کارزارهای گسترده علیه دموکراسیها در نظر گرفته شده است: «تهدیدی که مسکو ایجاد کرده است هم به تازگی با تهاجم بیشتر و بیدلیل روسیه به اوکراین پررنگتر شده است. وزارت دفاع از بازدارندگی قوی تجاوز روسیه علیه منافع ملی حیاتی ما، از جمله متحدانمان حمایت خواهد کرد.» در این سند همچنین خاطرنشان شده است چین و روسیه با وجود منافع متفاوت و وجود بیاعتمادی تاریخی در حال نزدیکترشدن به یکدیگر هستند. همچنین در استراتژی جدید دفاع ملی امریکا آمده که چین در تلاش است منطقه ایندوپاسیفیک و نظام بینالمللی را مطابق منافع و ترجیحات اقتدارگرایانه خود تغییر دهد. در متن این استراتژی آنچه فعالیتهای خصمانه چین نسبت به تایوان خوانده شده، بیثباتکننده و چالشی برای صلح در منطقه توصیف شده است.
به نظر میرسد امریکا که از افزایش مدام قدرت و نفوذ منطقهای و بینالمللی چین و روسیه نگران است، تمام تلاش خود را برای ارائه چهرهای تهدیدآفرین از این دو قدرت شرقی و اوراسیایی صورت داده است که میتوان آن را به طور خلاصه چینهراسی و روسیههراسی نامید. واشینگتن نگران است چین به همراه روسیه، نظم بینالمللی لیبرال را که جهان غرب مبدع و حامی بقای آن است به چالش بکشد و اقتدار چند قرنی غرب بر نظام بینالمللی را خدشهدار سازد، البته سران روسیه و چین بارها بر لزوم تغییر نظام جهانی از وضعیت کنونی به سوی نظام چندقطبی مبتنی بر نقش پررنگ سازمان ملل تأکید کردهاند.
در حالی که از دیدگاه امریکا که همواره رویکرد یکجانبهگرایی را در عرصه جهانی دنبال کرده و به دنبال منافع و اهداف خود به قیمت زیر پا نهادن منافع دیگر کشورهاست، این امر قابل قبول نبوده است، بنابراین تلاش میکند بازیگران جدید جهانی، یعنی چین و روسیه را تا آنجا که توان دارد محدود و تضعیف کند. این کار درباره چین با جنگ تجاری و نیز ایجاد ائتلافهای مختلف در عرصه آسیا- اقیانوس آرام برای دربرگیری این کشور و در مورد روسیه با تلاش برای تضعیف هر چه بیشتر توانمندی آن با تداوم جنگ اوکراین و تضعیف توانمندی نظامی و اقتصادی آن در حال انجام است، هر چند بررسی روندهای جهانی نشانگر افزایش ملموس توان قدرتهای شرقی و اوراسیایی و افول فزاینده امریکاست. اکنون واشینگتن با تلاش برای استقرار موشکهای دارای قابلیت کلاهک هستهای در اروپا و آسیا به زعم خود درصدد است توازن نظامی در این دو قاره را به نفع خود تغییر دهد. با این حال هشدار صریح رئیسجمهور روسیه درباره واکنش جدی مسکو به طرحهای امریکا در این زمینه و یادآوری وقوع دوباره بحرانهایی مانند بحران موشکی در دوره جنگ سرد نشان میدهد مسکو عزم جزم دارد به هر نحو ممکن با اقدامات جنگافروزانه ایالاتمتحده مقابله کند.