جوان آنلاین: همانطور که تولد ما را خوشحال می‌کند، مرگ ناراحت‌مان خواهد کرد و چه بسا بیشتر، اما باید آمادگی هر چیزی را داشته باشیم. این آمادگی فقط مربوط به خانواده‌ها نمی‌شود؛ خانواده‌هایی که مرگ برای‌شان اتفاقی غیرمترقبه است و درست در لحظه‌ای که فکرش را نمی‌کنند، این حادثه برای‌شان رخ می‌دهد. این آمادگی به مسئولان و مدیران شهر نیز برمی‌گردد؛ مسئولانی که باید آرامستان جدید را تعیین کنند و اقدامات لازم را برای تأسیس آن انجام دهند. چنین کاری، زمینه‌سازی، زیرساخت و همچنین تفکر مدیریتی می‌خواهد تا به بهترین شکل ممکن انجام شود. به تازگی مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا اعلام کرده است ۲۰سال از موضوع آرامستان‌ها عقب هستیم و فقط تا پایان امسال فرصت و ظرفیت داریم، این در حالی است که باید برای فکر‌کردن جلوتر می‌بودیم و نه عقب‌تر! این مقام مسئول معتقد است در دوره‌های مختلف مدیریت شهری توفیقی در این زمینه حاصل نشده و امیدوار است بالاخره در دوره ششم مدیریت شهری، احداث آرامستان‌ها صورت گیرد.
هیچ کس فکرش را هم نمی‌کرد روزی دغدغه پایتخت‌نشینان احداث آرامستان جدید باشد؛ اینکه عزیزان‌شان پس از فوت قرار است در کدام نقطه از تهران دفن شوند چراکه هر چند وقت یک‌بار صحبت از انتخاب نقطه جدیدی از پایتخت به عنوان آرامستان جدید می‌شود و بدتر اینکه مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا نسبت به نبود فرصت کافی برای این کار هشدار می‌دهد.
تهران به ۶میلیون‌و۷۰۰هزار قبر برای ۵۰سال آینده نیاز دارد
محمدجواد تاجیک، مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا در دویست‌وپنجاه‌ویکمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران در جریان بررسی یک فوریت لایحه احداث آرامستان‌های جدید تهران با بیان اینکه احداث آرامستان‌های جدید از ماه‌ها پیش در شورا مورد بررسی قرار می‌گیرد، اظهار کرد: «ما ۲۰سال از موضوع آرامستان‌ها عقب هستیم و تا پایان امسال فرصت و ظرفیت داریم. اگر آرامستان جدید احداث نشود هر روز ۴۰نفر از اموات روی زمین خواهند ماند.»
او ادامه داد: «چهار نقطه در سطح شهر برای انتخاب آرامستان انتخاب و سعی شده است پراکندگی در سطح شهر لحاظ شود که احداث آرامستان توجیه‌پذیر باشد. درخواست ما این بود که به این اقدام سرعت داده شود. ۶میلیون‌و۷۰۰هزار قبر برای ۵۰سال آینده نیاز داریم.»
تاجیک با بیان اینکه اعضای شورا در راهنمایی و پیشبرد این موضوع نقش داشته‌اند، اظهار داشت: «در دوره‌های مختلف مدیریت شهری توفیقی حاصل نشد. امیدواریم در دوره ششم مدیریت شهری، احداث آرامستان‌ها صورت بگیرد و دغدغه مردم مرتفع شود. امید می‌رود بتوان در نیمه دوم امسال با اعتباری که پیش‌بینی شده است، احداث آرامستان‌های جدید محقق شود.»
در حالی که ظرفیت بهشت‌زهرا به عنوان بزرگ‌ترین آرامستان کشور رو به اتمام است، لزوم چاره‌اندیشی مدیریت شهری برای خانه ابدی شهروندان تهرانی بیش از پیش مورد توجه بوده و موضوع احداث آرامستان‌های جدید و مکان‌یابی آن‌ها مورد توجه قرار گرفته و تاکنون چندین بار از مکان‌های مختلفی نام برده شده است، اما هنوز مکان نهایی احداث آرامستان تهران در سال۱۴۰۳ اعلام نشده و ظاهراً احداث حداقل یک آرامستان برای سال جاری قطعی است.
با وجود اینکه مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا از نبود فرصت کافی برای احداث آرامستان جدید در تهران صحبت می‌کند و تسریع در تصمیم‌گیری برای آن را مهم می‌داند، اما حبیب کاشانی، خزانه‌دار شورای اسلامی در جلسه بررسی یک فوریت لایحه احداث آرامستان‌های جدید تهران گفت: «۲۰سال است برای این موضوع چاره‌اندیشی شده، اما در این دوره اتفاق خوبی افتاد. در گذشته زمین هم خریداری شد، اما به نتیجه نرسید و رقم هنگفتی برای شهرداری رقم خورد. تذکر بنده این است که نباید با عجله در این زمینه عمل کرد.»
او ادامه داد: «تقاضای ما این است که لایحه از فوریت خارج شود چراکه این موضوع شاخک دلالان را تیز خواهد کرد که زمین را گران‌تر به شهرداری بفروشند.»
گفتنی است یک فوریت لایحه احداث آرامستان‌های جدید تهران با حداکثر آرای مخالف تصویب نشد.
از احداث آرامستان بهشت‌زهرا تا ۳ طبقه‌شدن قبر‌ها
نخستین تلاش‌ها برای طراحی، اجرا و احداث آرامستانی به نام بهشت‌زهرا با هدف پایان دادن به مسئله تعدد آرامگاه‌ها در سطح شهر تهران، در سال۱۳۴۵ انجام شد. بر همین اساس قطعه زمینی در مسیر تهران- قم به مساحت ۳۱۴هکتار به این امر اختصاص یافت و فعالیت‌های عمرانی و فضای سبز در این محل شروع شد. نهایتاً بهشت‌زهرادر سال۱۳۴۹ آماده شد، ولی ابتدا به علت وجود گورستان‌های متعدد فعال در محله‌های تهران با عدم‌اقبال عمومی جهت دفن اموات مواجه و سرانجام با دفن نخستین متوفی رسماً مورد بهره‌برداری قرار گرفت. به جز بهشت‌زهرا ۱۰آرامستان دیگر در تهران وجود دارد که برخی هنوز فعال، برخی غیرفعال و برخی نیز امروز کمتر آثاری از آن‌ها باقی مانده است.
با توجه به دغدغه شهروندان تهرانی برای خانه آخرت، در سال۱۳۴۹ بهشت‌زهرا در شهرستان ری در جنوب تهران احداث شد. پس از مدتی این آرامستان به بزرگ‌ترین آرامستان کشور تبدیل شد. در حقیقت بهشت‌زهرا ابتدا ۳۱۴هکتار وسعت داشت که در سال۱۳۷۶ با توجه به اینکه ظرفیت این آرامستان برای تدفین اموات مسلمین رو به اتمام بود، بخش شمالی به مساحت ۱۱۰هکتار و در سال۱۳۸۷ بخش شرقی به مساحت ۱۶۰هکتار خریداری و به آن اضافه شد که تاکنون بیش از یک‌میلیون‌و۶۰۰هزار نفر در این آرامستان دفن شده‌اند.
اما چندی است که موضوع اتمام ظرفیت بهشت‌زهرا و لزوم استفاده از راهکار دیگری برای تدفین اموات مسلمین در دستور کار مدیریت شهری تهران قرار گرفته که در این میان احداث سه یا هفت آرامستان جدید و حتی فعال‌کردن دوباره برخی آرامستان‌های قدیمی تهران مطرح شده است.
طی این مدت، چندین بار چاره‌اندیشی‌هایی در راستای افزایش ظرفیت درونی بهشت‌زهرا از جمله توسعه آن و سه طبقه شدن قبور صورت گرفت، به شکلی که در سال۱۳۸۹ طرح قبور سه‌طبقه در دو بخش کیفی به انجام رسید که یکی از این اقدامات افزایش قبور از یک یا دو طبقه به سه طبقه بود. بر همین اساس قبوری که ۳۰سال از تاریخ دفن آن‌ها در بهشت‌زهرا گذشته بود سه‌طبقه شدند که این اقدام به منظور توسعه بهشت‌زهرا انجام شد.
شهروندان نگرانند
فروردین ماه امسال بود که حسین نظری، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری تهران درباره احداث آرامستان جدید در تهران گفت: «برای چهار نقطه با هدف ایجاد آرامستان در حال رایزنی هستیم، در حال حاضر برای یک نقطه جهت احداث آرامستان مذاکره کرده‌ایم و طرف مقابل گفته زمین را برای احداث آرامستان در اختیار قرار می‌دهد. برای سه نقطه دیگر هم برای احداث آرامستان مذاکره کرده، اما به نتیجه نرسیده‌ایم. تاکنون هیچ نقطه‌ای به عنوان آرامستان جدید مشخص نشده است، البته مذاکراتی با برخی نهاد‌ها از جمله بنیاد مستضعفان در خصوص تأمین زمینی در شمال غرب تهران انجام شده، اما تمام این موارد در حد مذاکره است.»
مذاکرات زیادی انجام شده و مدیران شهری نیز نسبت به تأسیس آرامستان جدید با رسانه‌ها گفتگو کرده‌اند. در این میان شهروندان نگران جانمایی آرامستان جدید هستند و نمی‌دانند قرار است در سال‌های آینده خود یا خانواده‌شان را پس از مرگ، در کدام نقطه از تهران به خاک بسپارند؛ موضوعی تلخ که ابهامات موجود در آن تلخ‌ترش نیز کرده است، به همین دلیل نیاز است هر چه سریع‌تر درباره این مسئله تصمیم‌گیری شود تا علاوه بر رفع دغدغه پایتخت‌نشینان بحران برزمین‌ماندن روزانه ۴۰ نفر از اموات در بهشت‌زهرا رخ ندهد؛ هشداری که مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا بر آن تأکید کرده است و باید توجه کافی به آن شود.
