جوان آنلاین: برنامه پرمخاطب حسینیه معلی با به عرصه و نمایش کشاندن سبک‌های عزاداری اقوام و مردم شهر‌ها و روستا‌های مختلف کشورمان ضمن آوردن مجالس عزای امام حسین علیه‌السلام به منازل مخاطبان، زمینه‌ای برای احیا و بازآفرینی برخی مراسمات مذهبی و عزاداری غریب و مهجور مانده کشورمان ایجاد کرده است. این برنامه با نزدیک کردن تلویزیون به رسالت و وظیفه اصلی‌اش که همان دانشگاه شدن است موفق شده شمه‌ای از این مسئله را عملیاتی کند.
از ابتدای ماه محرم به رسم سال‌های اخیر برنامه پربیننده «حسینیه معلی» با گروه‌های جدید و مداحی‌های متفاوت از طریق آنتن شبکه ۳ میهمان منازل مخاطبان داخلی و خارجی شده است. سازندگان این برنامه که در ۱۳ قسمت طراحی شده، معتقدند که مأموریت اصلی «حسینیه معلی» مثل تمام حسینیه‌ها روضه‌خوانی و برپایی مجلس عزای اهل‌بیت (ع) است.
فصل متفاوت ششم
در فصل ششم برنامه معلی، محمدرضا طاهری در کنار حجت‌الاسلام مصطفی کرمی، سیدرضا نریمانی و نزار قطری هم که از فصل گذشته در «حسینیه معلی» ماندگار شدند، در سری جدید این برنامه حضور دارد. البته مهدی رسولی هم بعد از یک فصل غیبت دوباره به جمع پنج نفره ذاکران و کارشناسان این برنامه برگشته است. نکته جالب این است که پخش «حسینیه معلی» در کشور‌های لبنان، پاکستان، ترکیه و برخی دیگر همزمان با پخش در ایران اتفاق می‌افتد و به درخواست خود این کشورها، برنامه ترجمه و بنا بر اعلام سازندگان این برنامه با استقبال خوبی هم مواجه شده است. عزاداری چشمگیر اقوام و قومیت‌های مختلف سرزمین رنگارنگ‌مان در این برنامه ضمن معرفی سبک و سیاق عزاداری شهر‌ها و روستا‌های مختلف، زمینه احیا و حیات مجدد به برخی از رسوم و مراسمات مهجور و مغفول مانده را فراهم کرده است. با آمدن هر کدام از گروه‌های مختلف و اجرای مراسم آیینی عزاداری مخصوص به جغرافیا و قومیت خودشان، مخاطب بی‌اختیار آن‌ها را با هم قیاس می‌کند و با دیدن هر کدام با خودش می‌گوید این از آن بهتر و پرشورتر بود و این قیاس تکراری شهد مکرر مراسم عزای امام حسین علیه‌السلام است که در کام مخاطبان ریخته می‌شود.
به لطف روی آنتن رفتن این برنامه، مخاطبانی که به هر دلیلی توان رفتن به مراسم عزاداری و روضه را ندارند، زمینه‌ای برایشان فراهم می‌شود که از خیل عشاق دلسوخته امام حسین علیه‌السلام عقب نمانند و از حظ این محافل بی‌بهره نباشند. به عقیده بسیاری از کارشناسان و منتقدین، برنامه حسینیه معلی توانسته مفهوم برنامه‌های مذهبی را از یک ساختار متصلب و تکراری به یک قالب منعطف، متنوع و جذاب تبدیل کند و شاید همین مسئله است که آن را در کانون توجه بسیاری از مخاطبان سخت‌پسند تلویزیون قرار داده است. معلی موفق شده رکورد پربیننده‌ترین برنامه مذهبی و معرفتی در صداوسیما را به نام خودش سند بزند و جایگاه خوبی را برای خود در میان بینندگان دست و پا کند.
عبور از فرم تکراری
برنامه «حسینیه معلی» به عنوان یک رویداد جدید رسانه‌ای در آیین‌های دینی، تبدیل به بستری برای به نمایش گذاشتن ابعاد جذاب و کمتر دیده شده منش، آداب و رسوم مؤمنان و اقوام مختلف در ایام حزن و شادی اهل بیت علیهم‌السلام شده است. حسینیه معلی با ارائه الگویی جدید برای عزاداری‌ها و شادی اهل بیت عصمت و طهارت در قامت بخش مکمل این عرصه که همان وجه رسانه‌ای و پیوست نشر حداکثری آن است، ظاهر می‌شود که خلأ چنین الگو‌هایی در فضای فرهنگی و رسانه‌ای کشور احساس می‌شد.
خلق این برنامه آنجایی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که یادآوری کنیم برنامه‌های دینی و مذهبی تلویزیون در تمامی سال‌های پس از انقلاب در برنامه‌های گفت‌وگومحور محدود بوده و مخاطبان در این سال‌ها تقریباً شاهد هیچ خلاقیت فرمی قابل توجهی از سوی برنامه‌سازان معرفتی تلویزیون نبوده‌اند. «حسینیه معلی» با بهره‌گیری از فضای دوستانه بین مجری و میهمانان برنامه توانسته وجوهی از نمایش فضای غیررسمی و صمیمانه مؤمنان را درهم آمیزد و این اتفاق با حضور مداحانی که پیش از این همواره پشت تریبون‌های رسمی هیئت‌ها دیده و شنیده شده بودند، جذابیت بیشتری یافته است.
یکی از این مداحان نزار قطری است که وقتی نوحه نوستالژیک ۱۷ سال پیش او با حضور دسته عزاداران بوشهری که شور و حال عجیبی به برنامه داده‌اند، مجددا بازخوانی می‌شود، مورد توجه بسیاری از مخاطبان و حتی رسانه‌ها قرار می‌گیرد. این نشان‌دهنده تأثیرگذاری تلویزیون در این زمینه است که می‌تواند با رشد و ارتقای ساخت چنین برنامه‌ها و برداشتن گام‌های جدی در حوزه‌های فرهنگی، هنر دینی و مذهبی تأثیرات بسزایی در جریان شکل گرفتن نسل‌های علاقه‌مند در زمینه هنر ستایشگری اهل بیت بردارد.
تجسم همگرایی و همدلی
اینکه دوربین تلویزیون از طریق این برنامه به یک روستای کوچک یا شهری از شهر‌های کشورمان می‌رود و آیین عزاداری و مراسم سوگواری آن‌ها را با همه المان‌های فرهنگی و قومیتی‌شان به نمایش می‌گذارد، موجب می‌شود مداحان محله و شهر‌های دیگر کشور هم دیده شوند و برای قوی‌تر شدن تلاش کنند.
مداحانی که نسبت به مداحان مطرح و بنام ما فاصله خوانش فراوانی دارند، می‌بینند که آن‌ها هم سهمی از آنتن دارند و خود این مردم شهر‌ها و روستا‌ها می‌بینند که مداح محل، مسجد و کوچه‌شان را تلویزیون نشان می‌دهد. خود این عمل گام اول تشویق و ترویج رسانه در تربیت مداح است. سازمان صداوسیما ضمن اینکه نقش آموزشی دارد در بخش تربیتی هم باید نقش مشوق انگیزشی و ترویجی را ایفا کند.
آنچه بیش از هر چیز برنامه معلی را از دیگر برنامه‌های مذهبی که تاکنون در صداوسیما شاهد پخش آن بودیم، جدا می‌کند وجود خلاقیت در این برنامه است، به‌گونه‌ای که برخلاف دیگر برنامه‌های مذهبی که فضایی خشک و دور از سرگرمی داشته و دارند، این برنامه توانسته با استفاده از ویژگی‌های مختلف هم برای جذب مخاطب و هم برای ایجاد شور بیشتر در تولید محتوا حتی در زمان اعیاد، فضایی کاملاً واقعی را برای بینندگان فراهم کند.
به عبارت دیگر برای تولید این برنامه تصمیم‌گیری درست انجام شده و دست‌اندرکاران آن حقیقتاً با یک طرح و چیدمان درست پا به عرصه تولید گذاشته‌اند. معلی برخلاف انتقاداتی که نسبت به آن ممکن است مطرح باشد، توانسته شکلی جهانی به خود بگیرد که بهترین دلیل و شاهد آن هم برخی شرکت‌کنندگان این برنامه است که از دیگر کشور‌های مسلمان در آن حضور پیدا می‌کنند.
قطعاً به همین علت است که امسال برای اولین بار و همزمان با پخش حسینیه معلی در دهه اول محرم از شبکه ۳ سیما و قرآن، ترجمه این برنامه به زبان‌های انگلیسی، عربی، اردو و ترکی نیز انجام شده و از شبکه‌های مختلف خارجی پخش می‌شود. همگرایی و همدلی که حول محور امام حسین علیه‌السلام و شعار مشهور «حب الحسین یجمعنا» محقق شده است.
