جوان آنلاین: صالح قاسمی، پژوهشگر حوزه جمعیت و عضو قرارگاه جمعیت وزارت کشور معتقد است ازدواج دغدغه بیش از ۹۰ درصد جامعه است و اینطور نیست که جامعه و جوانان نسبت به آن بی‌تفاوت باشند. به گفته وی امروزه چالش جمعیت و فرزندآوری نیز به ازدواج گره خورده است و باید به اندازه سهم خود مورد توجه قرار گیرد. او می‌گوید باید کارکرد‌ها و برکات ازدواج و فرزندآوری را برای جامعه تبیین کنیم.
صالح قاسمی می‌گوید: ازدواج از متغیر‌های فرزندآوری محسوب می‌شود، اما تنها یکی از متغیرهاست که اثرش به اندازه خودش مهم است. البته اگر فکر کنیم همه مسئله جمعیت و خانواده به ازدواج گره خورده است درست نیست، چراکه دیگر فاکتور‌ها و متغیر‌ها نیز در فرزندآوری مؤثر است و باید نگاهی همه جانبه
داشته باشیم.
این پژوهشگر در ادامه می‌افزاید: گزاره رایج و غلطی در جامعه داریم که جوانان میل و رغبتی به ازدواج ندارند. این حرف درست و علمی نیست، چراکه بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده، بیش از ۹۰ درصد از افراد جامعه ازدواج می‌کنند ولی به این موضوع که در چه سنی ازدواج می‌کنند ورود نشده است. فراوانی ازدواج بیش از ۹۰ درصد است و جوانان نسبت به ازدواج نه تنها بی‌رغبت نیستند، بلکه یکی از دغدغه‌های آنان است. نباید اجازه دهیم بعضی گزاره‌های غلط مانند بی‌میلی و بی‌رغبتی در ازدواج منتشر شود. آن دسته از جوانانی که اظهار بی‌رغبتی می‌کنند در واقع به خاطر مشکلات پیش روی ازدواج است و بین خود و ازدواج به واسطه این مشکلات فاصله زیادی می‌بینند. به همین دلیل وقتی مشقت‌ها، هزینه‌ها و پیش نیاز‌های زیادی برای ازدواج می‌بینند تظاهر بر بی‌میلی و بی‌رغبتی می‌کنند در حالی‌که اگر مقدمات و اولین نیاز‌های برقراری ازدواج و شکل گرفتن ازدواج وجود داشته باشد این بی‌رغبتی کنار می‌رود و حتماً ازدواج آن‌ها اتفاق می‌افتد.
صالحی درباره نقش خانواده‌ها و اثرگذاری آن‌ها بر اصلاح نگرش جوانان نسبت به ازدواج می‌گوید: خانواده‌ها نقش مهمی در این زمینه دارند، چراکه می‌توانند جوانان را به سمت ازدواج سوق دهند و مقدمات ازدواج را برای آن‌ها فراهم کنند. این یعنی نقش خانواده‌ها برای اصلاح نگرش جوانانشان به ازدواج و فرزندآوری نقش برجسته و مهمی است و این مهم نشانگر اصالت خانواده‌هاست. از طرفی باید بدانیم ایران جزو کشور‌های خانواده محور و خانواده دوست است، بنابراین نقش خانواده در این تصمیم بزرگ برای جوانان بسیار مهم و مؤثر است.
این پژوهشگر درباره پیامدهای تجرد نیز بیان می‌کند: تجرد و پیامدهای آن ناگفته پیداست. تجرد از نظر روانشناختی و فیزیولوژیکی، تأثیرات بسیار مخربی روی شخصیت، فیزیک و روح و روان انسان دارد و لایه‌های اجتماعی معنادار خاصی خواهد داشت. بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در طبقه افراد مجرد شکل می‌گیرد، به همین دلیل تجرد باید جزو اهداف برنامه‌ریزان باشد. البته یک نکته باید گفته شود و آن این است که بعضی آمار تجرد را بی‌ربط اعلام می‌کنند. ما در کل کشور ۱۳ میلیون مجرد داریم که از این تعداد نزدیک به ۴ میلیون نفرشان ازدواج کرده‌اند ولی بعد از ازدواج به خاطر فوت همسر یا طلاق زندگی مجردی را سپری می‌کنند که بخش زیادی از آن‌ها از سن فرزندآوری و ازدواج مجدد عبور کرده‌اند. در حال حاضر حدود ۹ میلیون نفر افراد زیر ۴۰ سال مجرد داریم و این رقم برای خودش عددی (!) است و باید درباره آن برنامه‌ریزی و طراحی شود.
وی همچنین درباره نگرش بعضی زوجین نسبت به داشتن فرزند می‌گوید: فرزندآوری متأثر از یکسری فرهنگ‌هاست و به نظر می‌رسد گزاره‌هایی که در جامعه رایج هستند، نگاه خانواده و جامعه را به فرزند و فرزندآوری دچار تحریف کرده‌اند. این گزاره‌ها باعث بی‌رغبتی در آن‌ها شده است در حالی‌که فرزند همیشه جزو سرمایه‌های اصلی خانواده بوده و است، ولی امروز به عنوان یک موجود مصرف کننده تلقی می‌شود. یک دلیل آن این است که کارکرد‌های فرزند به درستی تبیین نشده و این باعث تحریف نگاه جامعه نسبت به فرزند و برکات وجود آن شده است، بنابراین باید خیلی از تعاریف درباره فرزندآوری و حتی موضوع ازدواج که برکات زیادی دارد بازتعریف و تبیین شود.
بنا به گفته این کارشناس، تغییر این زاویه نگرش قطعاً در چالش جمعیتی که سال‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم راهگشاست؛ مسئله حادی که امروزه با شیب زیادی رو به جلوست و نیازمند بررسی و تحلیل علل و راهکار‌های حل آن است، چراکه تحلیل‌ها می‌تواند از برنامه‌ریزی اشتباه و اتلاف هزینه‌های کلان جلوگیری کند. کنار این نگاه و دلایل و عواملی که در مقدمه به آن اشاره شد فاکتور ازدواج به عنوان پیش نیاز فرزندآوری نیز قابل توجه است؛ موضوعی که این روز‌ها برای بسیاری از جوانان به دلایل مختلف به عنوان یک دغدغه مطرح است.
وی می‌گوید: در باره عوامل مؤثر بر فرزندآوری دلایل مختلفی از جمله فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مطرح است، اما برخی معتقدند آگاهی درباره وجود مثبت فرزند هم مهم بوده و نباید از آن غافل بود، چراکه برخی زوجین از حضور مؤثر فرزند در خانه و حتی میزان تأثیرگذاری او در روابط زوجین بی‌اطلاع هستند و حتی گاهی دیده می‌شود نگاهشان به فرزندآوری در تقابل با چنین مسائلی است و متأسفانه فرزند را موجودی مزاحم می‌دانند!
