جوان آنلاین: ژنرال «ایگور کریلوف» فرمانده نیروهای دفاع هستهای، شیمیایی و بیولوژیکی ارتش روسیه اواخر دیماه ۱۴۰۲ اعلام کرد کارشناسان و متخصصان پنتاگون در حال بررسی امکان استفاده از ویروس آبله میمون به عنوان یک سلاح بیولوژیکی هستند. کریلوف در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «آنچه باعث نگرانی است تعداد فزاینده مطالعات انجامشده متخصصان ارتش ایالاتمتحده روی انواع ویروسهای آبله حیوانی و سایر ویروسهای بیماریزای آبله انسانی است.» هشدار جدید روسیه درباره توسعه یک سلاح بیولوژیک جدید با توجه به تلاشهای ممتد و گسترده واشینگتن در این زمینه در چند دهه اخیر به خصوص پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ صورت گرفته است. تداوم گسترش توانمندیهای نظامی بیولوژیک امریکا و به زبان دیگر تسلیحات بیولوژیک ایالاتمتحده به رغم مخاطرات جدی آن برای امنیت منطقهای و امنیت جهانی انجام شده است. با اینکه امریکا عضو «کنوانسیون تسلیحات بیولوژیک» است که در سال ۱۹۷۲ تصویب شده و از سال ۱۹۷۵ به اجرا درآمده، اما عملاً از پیشگامان توسعه انواع مختلف این تسلیحات غیرانسانی است. ژنرال کریلوف درباره تلاشهای دولت ترامپ در زمینه توسعه تسلیحات بیولوژیک گفته بود: «جان بولتون، مشاور امنیت ملی اسبق امریکا شخصاً بر تهیه سندی برای توسعه سلاح بیولوژیک در امریکا نظارت داشت و معتقد بود توسعه چنین سلاحی میتواند پشتوانه خوبی برای سلطه امریکا بر دنیا به عنوان تنها ابرقدرت جهانی باشد.»
امریکا علاوه بر در اختیار داشتن دهها آزمایشگاه بیولوژیکی بزرگ در داخل، در سالهای اخیر توجه خاصی به توسعه آزمایشگاههای تسلیحات بیولوژیک در خارج داشته است و برخی برآوردها تعداد این آزمایشگاهها را بیش از ۲۰۰ آزمایشگاه بیولوژیکی در سراسر جهان، اعلام میکنند. واشینگتن در واقع برای جلوگیری از وقوع فجایع بیولوژیکی در امریکا که قبلاً موارد مختلفی از آن رخ داده، این آزمایشگاهها را به خارج از خاک امریکا انتقال داده است. ایالاتمتحده پس از فروپاشی شوروی توجه خاصی به ایجاد آزمایشگاههای تسلیحات بیولوژیک در کشورهایی که پس از فروپاشی شوروی ایجاد شدند، داشته است، ضمن اینکه استقرار این آزمایشگاهها به ویژه آن دسته که در کشورهایی مانند اوکراین در همسایگی روسیه قرار گرفتهاند، در واقع برای ایجاد تهدیدات بیولوژیکی علیه روسیه صورت گرفته است. «ایزومی ناکامیتسو» معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و نماینده این نهاد در امور خلع سلاح پیش از نهمین همایش بازنگری کنوانسیون تسلیحات بیولوژیک با اشاره به فعالیتهای بیولوژیک واشینگتن در اوکراین گفته بود که در فعالیتهای بیولوژیک (امریکا در اوکراین) فرایند نظارتی مناسب و منطبق با کنوانسیون وجود ندارد. به گفته این مقام سازمان ملل، در این فعالیتها، مناطق «خاکستری» زیادی وجود دارد، به ویژه وقتی پای تحقیقات آزمایشگاهی در میان باشد. نکته مهم اینکه در طرحهای بیولوژیکی مرتبط با کشورهای دیگر، امریکا بیشتر از طرفهای غیرنظامی طرف قرارداد با خود استفاده میکند که این کار میتواند شک و تردیدها در زمینه فعالیتهای بیولوژیکی نظامی پنتاگون را تا حد زیادی کاهش دهد. مسکو با انتقاد از حضور آزمایشگاههای بیولوژیک امریکا در کشورهای هممرز با روسیه تأکید کرده است واشینگتن فعالیت آزمایشگاههای بیولوژیک با اهداف نظامی خود را متوقف نکرده بلکه در راستای عوام فریبی آنها را به شرکتهای غیرنظامی دیگر منتقل کرده است.
۳۰ آزمایشگاه در اوکراین
در جریان حمله روسیه به اوکراین با تصرف برخی مناطق که در آن آزمایشگاههای بیولوژیک مستقر بودند، ابعاد ناشناختهای از ماهیت فعالیت این مراکز به ویژه تولید انواع عوامل بیماریزا که با بودجه و حمایتهای وزارت دفاع امریکا فعالیت داشتند، افشا شد. وزارت دفاع روسیه اوایل مارس ۲۰۲۲ اعلام کرد اسنادی از کارکنان آزمایشگاههای بیولوژیکی اوکراین به دست آمده است که نشان میدهد کییف درصدد نابودی فوری اسناد برنامه بیولوژیکی نظامی این کشور بوده که زیر نظر وزارت دفاع امریکا در حال اجرا بوده و پنتاگون هم نگران درز این اطلاعات بوده است. به رغم وجود شواهد انکارناپذیر درباره فعالیتهای مخرب بیولوژیکی در اوکراین با حمایت مستقیم پنتاگون، واشینگتن همچنان مدعی نادرستبودن این شواهد است. «ژائو لیجیان» سخنگوی وزارت خارجه چین گفته که ۳۰ آزمایشگاه بیولوژیک امریکا در اوکراین وجود دارد که طبق گزارشهای روسیه تخریب شدهاند. افشای اقدامات امریکا در کمک به اوکراین در زمینه توسعه تسلیحات بیولوژیک نشانگر ماهیت و اهداف واقعی و غیرانسانی واشینگتن در زمینه ساخت انواع عوامل بیولوژیک در این کشور در پوشش همکاریهای دفاعی بین امریکا و اوکراین است. وزارت خارجه امریکا ادعا کرده است واشینگتن هیچ آزمایشگاهی در اوکراین ندارد، در حالی که شواهد نشان میدهد پنتاگون به صورت مستقیم این آزمایشگاهها را مدیریت و پیمانکاران مرتبط با آن نیز پروژههای مرتبط با عوامل بیولوژیک را اداره میکردهاند. مسکو بر این گمان است که دلیل اصلی نگرانی امریکا درباره اوکراین، دستیابی روسیه به «پاتوژنهای» موجود در آزمایشگاههای بیولوژیک این کشور است.
مداخله تولیدکنندگان واکسن
با وجود تلاش امریکا برای پنهانکردن ماهیت و گستره فعالیت آزمایشگاههای نظامی بیولوژیکش در اوکراین، اما روسیه ابعاد جدیدی از این فعالیتها را افشا کرد. وزارت دفاع روسیه در اواخر اردیبهشت ۱۴۰۱ اعلام کرد، «جو بایدن» و تعدادی دیگر از مقامات بلندپایه «حزب دموکرات» به ویژه باراک اوباما، رئیسجمهور اسبق و هیلاری کلینتون، وزیر خارجه اسبق امریکا مستقیماً بر نحوه فعالیت برنامه بیولوژیکی نظامی امریکا در اوکراین نظارت داشتند، ضمن اینکه شرکتهای دارویی «فایزر» و «مدرنا» نیز در این برنامه مشارکت داشتند. ژنرال «ایگور کریلوف» در بیانیهای اعلام کرد: «جو بایدن» رئیسجمهور کنونی امریکا که در دوره اوباما معاون وی بود، «فعالیتهای مجریان برنامه بیولوژیکی نظامی را هماهنگ میکرد و در کلاهبرداری مالی در اوکراین دست داشت.» «جورج سوروس» میلیاردر امریکایی نیز به عنوان «حامی اصلی تحقیقات بیولوژیکی نظامی در اوکراین و لابیگر شرکت «بیگفارما» فعالیت داشته است. همچنین شرکتهای دارویی «فایزر» و «مدرنا» که اکنون مشغول تولید واکسنهای ویروس «کووید۱۹» هستند، در فعالیتهای نظامی و بیولوژیکی ایالاتمتحده در اوکراین مشارکت داشتند. افشای ابعاد جدیدی از اقدامات بیولوژیک امریکا در اوکراین نشان میدهد مقامات حزب دموکرات به ویژه بایدن، نقش مستقیم در این زمینه داشتهاند. درآمد حاصل از مشارکت سازمانهای غیردولتی و زیستفناوری کنترلشده به سران حزب دموکرات امریکا اجازه میدهد هزینه مبارزات انتخاباتی خود را بپردازند.
با توجه به وجود شواهد فراوان روسیه تلاش کرده است تخلف ایالاتمتحده از کنوانسیون منع تسلیحات بیولوژیک و سمی را در سازمان ملل مطرح کند. آبان ۱۴۰۱ (نوامبر ۲۰۲۲) نماینده روسیه در شورای امنیت سازمان ملل قطعنامهای را در خصوص لزوم انجام تحقیقات در مورد آزمایشگاههای بیولوژیکی ایالاتمتحده به رأیگیری گذاشت. علاوه بر ایجاد یک کمیسیون ویژه، در این سند پیشنهاد شده بود گزارشی در مورد نتایج این تحقیقات ارائه شود، با این حال، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه پیشنهادی روسیه را تأیید نکرد. روسیه و چین رأی مثبت، امریکا، بریتانیا و فرانسه رأی منفی و ۹ کشور دیگر به آن رأی ممتنع دادند. به این ترتیب غربیها با همراهیکردن با امریکا مانع تحقیقات درباره توسعه تسلیحات بیولوژیک از سوی ایالاتمتحده شدند. این اقدام صرفاً موجب تشویق هر چه بیشتر واشینگتن برای پیگیری تلاشهایش در راستای توسعه تسلیحات بیولوژیک شده است که کاربرد آنها میتواند به بروز فجایع انسانی بیسابقهای منجر شود.