جوان آنلاین: در حالی که مذاکرات صلح اوکراین در پاریس با حضور مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، و رهبران اروپایی و اوکراینی برگزار شد، نگرانی‌ها درباره پیامد‌های کنترل شبه‌جزیره کریمه توسط روسیه بیش از پیش افزایش یافته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که تسلط روسیه بر کریمه نه‌تنها امنیت منطقه دریای سیاه را به خطر می‌اندازد، بلکه دسترسی آمریکا و اروپا به منابع طبیعی آسیای مرکزی را تهدید کرده و به سود چین تمام خواهد شد.
مذاکرات صلح و دو راهی استراتژیک
به گزارش فارس، هفته گذشته، گفت‌و‌گو‌های پاریس بار دیگر گزینه‌های دشوار پیش روی رهبران ترانس‌اتلانتیک را برجسته کرد: تقویت اوکراین به عنوان سدی در برابر نفوذ فزاینده روسیه در مرز‌های ناتو یا پذیرش صلحی شکننده که ممکن است به معنای قربانی کردن منافع بلندمدت غرب باشد. هر گونه توافق صلح نیازمند ارزیابی دقیق منافع ترانس‌اتلانتیک و حفظ تمامیت ارضی اوکراین است. به‌رسمیت‌شناختن کنترل روسیه بر کریمه می‌تواند فاجعه‌ای استراتژیک برای آمریکا و اروپا به همراه داشته باشد.
کریمه، به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر‌به‌فرد خود در دریای سیاه، مانند کلیدی برای کنترل این منطقه استراتژیک عمل می‌کند. تسلط کرملین بر این شبه‌جزیره، دریای سیاه را عملاً به دریاچه‌ای تحت کنترل روسیه تبدیل می‌کند و به ولادیمیر پوتین امکان می‌دهد تا سواحل اوکراین، از اودسا تا دلتای دانوب، و همچنین کشور‌های همسایه مانند مولداوی و رومانی را تحت فشار قرار دهد.
تهدید قفقاز و آسیای مرکزی
کنترل کریمه به روسیه این امکان را می‌دهد تا تمرکز خود را بر تسلط کامل بر قفقاز جنوبی معطوف کند. روسیه پیش‌تر با نفوذ در گرجستان، این کشور را از مسیر همگرایی با اروپا دور کرده است. ارمنستان نیز که تلاش‌هایی برای کاهش وابستگی به روسیه آغاز کرده، در برابر فشار‌های مسکو برای بازگشت به مدار کرملین آسیب‌پذیر خواهد بود. با تحت کنترل درآوردن گرجستان و ارمنستان، پوتین رویای بازسازی تسلط روسیه بر دریای سیاه، از مرز ترکیه تا رومانی، را محقق خواهد کرد.
این سناریو برای عملیات نظامی ویژه روسیه یک پیروزی بزرگ محسوب می‌شود، اما برای آمریکا و اروپا یک شکست استراتژیک عظیم خواهد بود. تسلط روسیه بر کریمه و قفقاز، کریدور اقتصادی آسیای مرکزی-قفقاز-اروپا (CACE) را که به عنوان جایگزینی برای مسیر‌های تحت کنترل روسیه شناخته می‌شود، تحت فشار قرار خواهد داد. این کریدور که به «کریدور میانی» معروف است، استقلال اقتصادی جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز را تقویت می‌کند، اما روسیه با کنترل کریمه می‌تواند این مسیر را تضعیف کند.
آسیای مرکزی، با ذخایر عظیم معدنی، نفت و گاز که بخش زیادی از آن با سرمایه‌گذاری‌های آمریکایی توسعه یافته، از اهمیت استراتژیک برخوردار است. کنترل کریمه توسط روسیه، دسترسی غرب به این منابع را به خطر می‌اندازد و استقلال رو به رشد کشور‌های این منطقه را تهدید می‌کند.
چین، برنده اصلی
در این میان، چین به عنوان بزرگ‌ترین ذی‌نفع از تسلط روسیه بر کریمه و گلوگاه‌های اوراسیایی ظاهر می‌شود. روسیه که به طور فزاینده‌ای به یک دولت وابسته اقتصادی به چین تبدیل شده، توانایی رقابت با پکن در اوراسیا را ندارد. چین با امضای شراکت‌های استراتژیک با کشور‌های منطقه، از جمله آذربایجان و گرجستان، و کسب امتیاز بهره‌برداری از بندر آناکلیا در دریای سیاه، جایگاه خود را در آسیای مرکزی و قفقاز مستحکم کرده است. پروژه‌های زیرساختی چین، مانند جاده‌ای که ایران، ارمنستان، گرجستان و روسیه را متصل می‌کند، نفوذ اقتصادی پکن را بیش از پیش گسترش می‌دهد.
چالش برای اعضای ناتو
اعضای ناتو، به‌ویژه ترکیه، رومانی و بلغارستان، از تسلط روسیه بر کریمه بیشترین آسیب را خواهند دید. این وضعیت جایگاه منطقه‌ای ترکیه را تضعیف کرده و به روسیه امکان می‌دهد نفوذ خود را به مدیترانه شرقی گسترش دهد. توسعه منابع گازی در غرب دریای سیاه توسط این سه کشور در معرض اخلال روسیه قرار خواهد گرفت. همچنین، طرح‌های ترکیه برای ایجاد مسیر‌های تجاری با جمهوری‌های ترک‌زبان آسیای مرکزی تحت تأثیر کنترل روسیه بر قفقاز و دریای سیاه قرار می‌گیرد.
اشتباهات استراتژیک آمریکا
تحرکات اولیه آمریکا در مذاکرات صلح اوکراین انتقادات زیادی به دنبال داشته است. عدم شناسایی رسمی روسیه به عنوان متجاوز و کنار گذاشتن اوکراین و اروپا از مذاکرات جمعی، اهرم‌های واشنگتن را تضعیف کرده است. در حالی که آمریکا خطوط قرمز خود را مشخص نکرده، به نظر می‌رسد آماده پذیرش برخی از خواسته‌های روسیه بوده است. این رویکرد، همراه با تلاش برای تضعیف شراکت چین و روسیه، خطر ایجاد شکاف بین آمریکا و اروپا را افزایش داده است.
رئیس‌جمهور دونالد ترامپ و وزیر امور خارجه مارکو روبیو تأکید کرده‌اند که در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات صلح، آمریکا مسیر خود را ادامه خواهد داد. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که پذیرش کنترل روسیه بر کریمه—در کنار مناطقی مانند اوستیای جنوبی، آبخازیا، لوهانسک و دونتسک—منطقه اطراف دریای سیاه را ناامن‌تر خواهد کرد و زمینه‌ساز درگیری‌های آینده خواهد شد.
فرصتی برای بازنگری
مذاکرات پاریس فرصتی برای بازنگری در استراتژی صلح آمریکا فراهم کرده است. ایالات متحده و شرکای ترانس‌اتلانتیک آن باید درک مشترکی از مسائل ارضی و منطقه‌ای برای دستیابی به آتش‌بسی پایدار ایجاد کنند. تعهد به حفظ دریای سیاه به عنوان منطقه‌ای آزاد و باز باید در اولویت قرار گیرد. هر گونه امتیازی که امنیت منطقه‌ای را به نفع روسیه و چین تضعیف کند، غیرقابل قبول است.
کنترل کریمه توسط روسیه نه‌تنها منافع آمریکا و اروپا را در اوراسیا و مدیترانه شرقی تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند به درگیری‌های خون‌بارتر در آینده منجر شود. در حالی که غرب هنوز دست برتر را در اختیار دارد، باید از این فرصت برای دستیابی به صلحی پایدار و مبتنی بر منافع مشترک استفاده کند. به گفته کارشناسان، عظمت آمریکا نباید در مذاکراتی که به زیان منافع بلندمدت آن تمام می‌شود، هدر رود.
