جوان آنلاین: کشیدن دندان تنها حمایتی است که بیمه‌ها از خدمات دندانپزشکی دارند. همین مسئله در کنار هزینه‌های نجومی خدمات دهان و دندان موجب‌شده تا خیلی از افراد در مواجهه با دندان‌درد صورت مسئله را پاک کنند و دندانشان را بکشند. بگذریم از اینکه حتی حمایت بیمه از کشیدن دندان هم فقط به مراکز دولتی محدود است و دیگر مراکز حتی برای کشیدن دندان هزینه‌های نسبتاً زیادی دریافت می‌کنند. خلاصه اینکه بیمه بودن خدمات دندانپزشکی به رؤیا می‌ماند. بگذریم از اینکه سایر خدماتی هم که بیمه هستند، بیمه‌ها پای کار نیستند و در نهایت باید هزینه‌های نسبتاً سنگینی را برای دارو، ویزیت و درمان پرداخت کنیم. حالا آنطور که رئیس انجمن دندانپزشکان عمومی ایران می‌گوید، براساس مصوبه جدید شورای عالی بیمه در طرح خدمات درمان بیمه‌ای، پوسیدگی، جرم‌گیری و ساخت دندان تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند. البته که هنوز این مصوبه ابلاغ نشده و بعد از ابلاغ هم باید دید اجرایی می‌شود یا خیر!
هزینه‌های گزاف دندانپزشکی تا جایی پیش رفته که دیگر جایی برای این خدمات در سبد هزینه‌های خانوار باقی نمی‌ماند. این چالش سال‌هاست سلامت را از دهان و دندان مردم دور کرده و موجب‌شده آمار دندان‌های کشیده شده بالا و بالاتر برود.
طبق آمار‌ها حدود ۹۰ درصد کودکان زیر شش سال چند دندان پوسیده دارند، هر کودک شش ساله ایرانی به طور میانگین بیش از پنج دندان پوسیده دارد، افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله که در اوج سن فعالیت اجتماعی هستند، ۱۲ تا ۱۳ دندان از دست‌رفته دارند، بیش از ۵۵ درصد افراد بالای ۶۵سال هم هیچ دندانی ندارند!
این آمار‌ها در حالی است که شاخص DMFT میانگین دندان‌های پوسیده، کشیده شده در اثر پوسیدگی و پر شده در جمعیت زیر ۱۲ سال یکی از معیار‌های عدالت در سلامت و از نشانه‌های توسعه‌یافتگی جوامع است.
هزینه‌های کمرشکن دندانپزشکی
در سال ۹۸، وزارت بهداشت تعداد دندان‌های خراب یا پوسیده را ۲۰۰ میلیون اعلام کرده‌بود. همچنین بر اساس برخی آمار‌ها چیزی حدود ۷۰ درصد از مردم توانایی مراجعه به دندانپزشک را ندارند و دندانشان را می‌کشند.
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بر اساس نتایج آخرین پیمایش هزینه درآمد خانوار در سال ۱۴۰۰ در ایران، سهم خدمات دندانپزشکی از کل پرداخت از جیب هزینه‌های سلامت در سطح کل جمعیت ۱۴/۲۱ درصد است. به این ترتیب پس از دارو که سهم ۸۴/۳۱ درصدی دارد، خدمات دندانپزشکی در رتبه دوم سهم از پرداخت از جیب قرار دارد. ضمن آنکه در سطح کل جمعیت و خانوار‌های شهری، خدمات دندانپزشکی سبب بیشترین مواجهه با هزینه‌های کمرشکن سلامت بوده‌اند. شاخص هزینه‌های کمرشکن بر اساس روش سازمان بهداشت جهانی، به صورت بالاتر رفتن پرداخت‌های مستقیم از جیب ۲۵ درصد از کل هزینه‌های مصرفی و ۴۰ درصد از ظرفیت پرداخت خانوار تعریف می‌شود.
همین ماجرا هم موجب‌شده اغلب افراد تنها وقتی به دندانپزشک مراجعه کنند که دندانشان درد گرفته و خیلی وقت‌ها دیگر یا کار از کار گذشته یا به درمان‌های پیچیده‌تر و صد البته گران‌تری همچون درمان ریشه نیاز است. بر همین اساس هم افراد که توان مالی چنین درمان‌هایی را ندارند، از درمان صرفنظر می‌کنند.
کار به جایی رسیده که برخی از مراکز درمانی برای آنکه بتوانند بیماران خودشان را داشته باشند و طبقه متوسط را پوشش بدهند به سراغ ارائه خدمات دندانپزشکی اقساطی رفته‌اند. بگذریم از اینکه حتی خدمات اقساطی دندانپزشکی هم برای همه طبقات جامعه قابل استفاده نیست.
مصوبه‌ای برای پوشش خدمات دهان و دندان
حالا باقر شهنی‌زاده، رئیس انجمن دندانپزشکان عمومی ایران در حاشیه پانزدهمین کنگره بین‌المللی دندانپزشکی عمومی ایران از مصوبه‌ای تازه در حوزه خدمات دهان و دندان خبر داد و گفت: «آمار پوسیدگی دندان در کشور افزایش یافته و دولت مصوباتی را در شورای عالی بیمه برای سنین کمتر از ۱۸ و بالاتر از آن تهیه کرده‌است و براساس طرح خدمات درمان بیمه‌ای، پوسیدگی، جرم‌گیری و ساخت دندان تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.»
از نگاه وی مشکلات تغذیه‌ای و تأمین بودجه درمان دندان‌ها باعث افزایش پوسیدگی در کشور شده‌است که باید غربالگری جدید و آمایش انجام شود تا در این زمینه نیز شاهد کاهش پوسیدگی دندان‌ها باشیم.
شهنی‌زاده به کاهش مراجعه مردم به دندانپزشکان در دوران شیوع کرونا اشاره کرد و گفت: «کرونا یکی از بحران‌های جهانی بود که سلامت انسان‌ها را به خطر انداخت و مردم کمتر به دندانپزشکی مراجعه کردند که این مشکلات بسیاری را برای هموطنان ایجاد کرد.»
واقعیتی دردناک
مارال قربانزاده، رئیس پانزدهمین کنگره بین‌المللی دندانپزشکی عمومی ایران هم با انتقاد از عدم حمایت بیمه‌ها از هزینه‌های دندانپزشکی گفت: «کشیدن دندان به خاطر نداشتن هزینه درمان، دردناک است.»
وی در ادامه به مهم‌ترین چالش حرفه دندانپزشکی در کشور اشاره کرد و گفت: «قطعاً، هزینه‌های سنگین و سرسام‌آور درمان‌های دندانپزشکی، مهم‌ترین دغدغه همکاران دندانپزشک است.» این دندانپزشک با انتقاد از اینکه خدمات درمان دندانپزشکی را جزو خدمات لوکس تلقی می‌کنند، افزود: «همه خدمات دندانپزشکی، فقط زیبایی نیست که برای آن ردیف بودجه بیمه‌ای نمی‌بینند.»
قربانزاده ادامه داد: «از شورای عالی انتظار داریم برای سلامت مردم، ردیف بودجه دندانپزشکی را ببیند. زیرا برای ما دردناک است که مردم به خاطر نداشتن هزینه درمان دندانپزشکی، درخواست می‌کنند دندان آنها کشیده شود. امیدواریم هزینه‌های خدمات دندانپزشکی مورد حمایت بیمه‌ها قرار بگیرد، تا روزی فرا برسد که دهان مردم عاری از دندان‌های خراب باشد و بعد از آن بتوانیم به سمت برنامه پیشگیری برویم.»
در انتظار ابلاغ و اجرای یک مصوبه امید‌بخش
اگر مصوبه جدید شورای عالی بیمه برای پوشش هزینه‌های پوسیدگی، جرم‌گیری و ساخت دندان ابلاغ و از آن مهم‌تر اجرا شود، می‌توان کمی به وضعیت بهتر دهان و دندان در جامعه امیدوار شد.
هر چند بخش مهمی از ماجرا در این حوزه به فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی برای پیشگیری باز می‌گردد. امری که فقدان آن هم در ایجاد ۴۰۰ میلیون دندان خراب در دهان مردم کشورمان بی‌تأثیر نیست. اینجا دیگر به وضوح می‌توان دریافت پیشگیری بسیار ساده‌تر و صد البته ارزان‌تر از درمان است. با شرایط فعلی و هزینه‌های چند میلیونی خدمات دندانپزشکی بهترین راهکار این است که با مسواک زدن و رعایت کردن بهداشت دهان و دندان نگذاریم، کارمان به جای باریک بکشد.
