جوان آنلاین: تخصیص اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه به پروژه‌های صنعتی گامی مهم در جهت تحول بخش صنعت ایران و کاهش اتکای آن به صادرات مواد خام است. ایران می‌تواند با تشویق شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، توسعه محصولات با ارزش بالا را ارتقا دهد، زنجیره‌های ارزش را تکمیل کند و جایگاه خود را در زنجیره‌های ارزش جهانی ارتقا دهد. علاوه بر این، مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند نوآوری و پیشرفتهای فناوری را به همراه داشته باشد و توسعه صنعتی را بیشتر پیش ببرد.
مشوق‌های مالیاتی نقش مهمی در شکل دادن به تصمیمات سرمایه‌گذاری و ارتقای توسعه اقتصادی دارند. با این حال، بسیار مهم است که این مشوق‌ها هدفمند و با اهداف سیاستی خاص هماهنگ شوند. در مورد ایران، تمرکز باید بر تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و تکمیل زنجیره ارزش صنایع بزرگ کشور باشد. دولت می‌تواند با اصلاح و هدف‌گذاری مشوق‌های مالیاتی اطمینان حاصل کند که مشوق‌های تولید به سمت توسعه و رشد اقتصادی کشور هدایت می‌شود.
یکی از مهمترین اصلاحات در زمینه مشوق‌های مالیاتی، تخصیص اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه است. این رویکرد اهمیت سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را تشخیص می‌دهد و شرکت‌های صنعتی را تشویق می‌کند تا منابع را به سمت نوآوری و رشد مبتنی بر فناوری تخصیص دهند. با اعطای اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه، دولت انگیزه مالی برای شرکت‌ها برای مشارکت در فعالیت‌های تحقیق و توسعه فراهم می‌کند که می‌تواند منجربه ایجاد محصولات، فرآیند‌ها و فناوری‌های جدید شود.
مزایای اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه
تخصیص اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه در بخش صنعت ایران می‌تواند مزایای متعددی را به همراه داشته باشد. اولاً، شرکت‌ها را تشویق می‌کند تا در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری کنند که می‌تواند منجربه توسعه فناوری‌های پیشرفته و محصولات نوآورانه شود. این به نوبه خود به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا در زنجیره ارزش حرکت کنند و کالا‌هایی با ارزش افزوده بالاتر تولید کنند. ایران با ترویج تحقیق و توسعه صنعتی دانش بنیان می‌تواند رقابت‌پذیری خود را در بازار‌های جهانی افزایش دهد.
ثانیاً، تمرکز بر بومی‌سازی تجهیزات و فناوری از طریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه، ایران را قادر می‌سازد تا اتکای خود به واردات را کاهش دهد و قابلیت‌های تولید داخلی را ارتقا دهد. این تلاش بومی‌سازی می‌تواند به توسعه فناوری‌های بومی و ایجاد نیروی کار ماهر منجر شود و به رشد اقتصادی بلندمدت و خودکفایی کمک کند.
ثالثاً، اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه تکمیل زنجیره ارزش را تسهیل می‌کند. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، شرکت‌ها می‌توانند شکاف‌ها و ضعف‌های موجود در زنجیره ارزش موجود را شناسایی کرده و راه‌حل‌هایی برای غلبه بر آن‌ها ایجاد کنند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد صنایع پایین دستی، اشتغالزایی و توسعه بازار‌های صادراتی محصولات با ارزش افزوده شود. در نتیجه، ایران می‌تواند پایه صادرات خود را متنوع کند و آسیب‌پذیری خود را در برابر نوسانات قیمت کالا‌ها کاهش دهد.
نقش شرکت‌های دانش بنیان
ترویج مشارکت شرکت‌های دانش بنیان در بخش صنعتی برای موفقیت طرح اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه حیاتی است. این شرکت‌ها اغلب در خط مقدم نوآوری هستند و دارای تخصص تخصصی در پیشرفتهای تکنولوژیکی هستند. ایران با ایجاد انگیزه برای مشارکت در پروژه‌های صنعتی، می‌تواند از دانش و توانمندی‌های خود برای پیشبرد توسعه صنعتی و پیشرفت فناوری استفاده کند.
علاوه بر این، همکاری بین شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های صنعتی سنتی می‌تواند سرریز دانش را تقویت کرده و انتقال فناوری و تخصص را تسهیل کند. این همکاری می‌تواند به ایجاد یک اکوسیستم نوآوری پویا و ارتقای رقابت‌پذیری کلی بخش صنعت ایران کمک کند.
تخصیص اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه به پروژه‌های صنعتی گامی مهم در جهت تحول بخش صنعت ایران و کاهش اتکای آن به صادرات مواد خام است. ایران می‌تواند با تشویق شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، توسعه محصولات با ارزش بالا را ارتقا دهد، زنجیره‌های ارزش را تکمیل کند و جایگاه خود را در زنجیره‌های ارزش جهانی ارتقا دهد. علاوه بر این، مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند نوآوری و پیشرفتهای فناوری را به همراه داشته باشد و توسعه صنعتی را بیشتر پیش ببرد. با این حال، اجرای مؤثر این مشوق‌های مالیاتی برای دولت، تضمین شفافیت، پاسخگویی و تخصیص کارآمد منابع به سمت اهداف هدف بسیار مهم است. ایران از طریق این اقدامات می‌تواند راه را برای رشد اقتصادی پایدار هموار کند و خود را به عنوان یک بازیگر رقابتی در بازار جهانی معرفی کند.
جلوگیری از خام‌فروشی محصولات صنعتی صادراتی
علی پاشایی بیدار کارشناس حوزه علم و فناوری در رابطه با اهمیت اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به «جوان» می‌گوید: «اجرای اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه به عنوان یک انگیزه هدفمند برای تشویق شرکت‌ها به سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه عمل می‌کند. این می‌تواند منجربه پیشرفتهای تکنولوژیکی، نوآوری و تغییر جهت محصولات با ارزش افزوده بالاتر در صنایع ایران شود. دولت با ارائه معافیت‌های مالیاتی به طور خاص برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه، می‌تواند به طور مؤثر از توسعه زنجیره ارزش حمایت کرده و اتکای کشور به صادرات مواد خام را کاهش دهد. در حال حاضر ایران با چالش صادرکننده مواد اولیه و همزمان واردکننده محصولات زنجیره ارزش مواجه است. ارزش هر تن کالای صادراتی به میزان قابل توجهی کمتر از ارزش هر تن کالای وارداتی است که نشان دهنده کمبود ارزش افزوده در صادرات ایران است. این وضعیت با تعمیق فروش نفت خام تشدید می‌شود که نشان دهنده اتکا به محصولات کم ارزش و رکود در صنایع پایین دستی است.»
وی می‌افزاید: «توسعه زنجیره ارزش برای رهایی ایران از دام صادرات کم ارزش بسیار مهم است. ایران با تمرکز بر سرمایه‌گذاری در توسعه صنایع و ارتقای ارزش افزوده، می‌تواند پتانسیل صادراتی خود را افزایش داده و مقاصد صادراتی خود را گسترش دهد. در حال حاضر، تعداد محدود مقاصد صادراتی، رشد بخش صادرات ایران را محدودتر کرده و از پتانسیل آن برای توسعه صنعتی و رشد اقتصادی جلوگیری می‌کند. تخصیص اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه به پروژه‌های صنعتی اقدامی راهبردی است که می‌تواند این چالش‌ها را برطرف کند. با ارائه مشوق‌های مالی برای شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، دولت می‌تواند نوآوری و پیشرفتهای فناوری را در صنایع ایران تشویق کند. شرکت‌های دانش‌بنیان، به‌ویژه، نقش مهمی در این فرآیند ایفا می‌کنند، زیرا پیشرفت‌هایی را در فناوری به ارمغان می‌آورند و به توسعه کلی بخش صنعتی کمک می‌کنند.»
این کارشناس حوزه علم و فناوری در رابطه با اثرگذاری تحقیق و توسعه بر تکمیل زنجیره ارزش تصریح می‌کند: «ترویج فعالیت‌های تحقیق و توسعه می‌تواند منجر به ایجاد محصولات با ارزش و تکمیل زنجیره ارزش در صنایع ایران شود. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، شرکت‌ها می‌توانند رقابت خود را بهبود بخشند، کیفیت محصول را افزایش دهند و به بازار‌های جدید دست یابند. این امر به نوبه خود می‌تواند مقاصد صادراتی ایران را گسترش داده و وابستگی آن را به تعداد محدودی از بازار‌ها کاهش دهد. علاوه بر این، فعالیت‌های تحقیق و توسعه می‌تواند منجربه توسعه فناوری‌ها، محصولات و فرآیند‌های جدیدی شود که می‌توانند ثبت اختراع و تجاری‌سازی شوند. این امر فرصت‌هایی را برای حقوق مالکیت معنوی باز می‌کند و محیط مساعدتری را برای رشد و شکوفایی شرکت‌های دانش بنیان در ایران ایجاد می‌کند.»
این کارشناس می‌افزاید: «با تأکید بیشتر بر تحقیق و توسعه، این شرکت‌ها می‌توانند نقش مهمی در پیشبرد نوآوری و پیشرفت فناوری در بخش صنعت ایران ایفا کنند. اثربخشی اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه منوط به اجرا و نظارت صحیح است. دولت باید اطمینان حاصل کند که مشوق‌های مالیاتی به طور مؤثر برای شرکت‌ها و پروژه‌هایی که به توسعه زنجیره ارزش کمک می‌کنند، هدف قرار می‌گیرد. این امر مستلزم یک فرآیند ارزیابی جامع برای تعیین معیار‌های واجد شرایط بودن و ارزیابی تأثیر فعالیت‌های تحقیق و توسعه بر توسعه کلی صنعتی کشور است. نظارت و ارزیابی منظم برنامه اعتبار مالیاتی برای پیگیری اثربخشی آن و انجام تنظیمات لازم برای اطمینان از موفقیت آن ضروری است. تحقیق و توسعه گامی قابل توجه در جهت توسعه زنجیره ارزش و کاهش اتکای ایران به صادرات مواد اولیه است. با تشویق شرکت‌ها به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ایران می‌تواند نوآوری، پیشرفتهای فناوری و تولید محصولات با ارزش بالا را تقویت کند. این امر به نوبه خود می‌تواند رقابت‌پذیری صنایع ایران را افزایش دهد، مقاصد صادراتی آن را گسترش دهد و توسعه کلی صنعتی را پیش ببرد. با این حال، اطمینان از اجرای مؤثر، نظارت و ارزیابی برنامه اعتبار مالیاتی برای به حداکثر رساندن مزایای آن و کمک به رشد و شکوفایی اقتصادی ایران بسیار مهم است.»
چرا تحقیق و توسعه صنعتی برای کشور ما ایران مهم است؟
محمدعلی رنجبر کارشناس حوزه سیاستگذاری اقتصادی در رابطه با وضعیت تجارت خارجی ایران و وضعیت تأسف‌بار فناوری در صنعت کشور به «جوان» می‌گوید: «طبق آمار سازمان توسعه تجارت، در هفت ماهه اول سال ۱۴۰۲ ارزش هر تن کالای صادراتی (غیرنفتی) و وارداتی به ترتیب معادل ۳۵۷ و هزارو ۷۲۱ دلار بر تن شده است. این بدان معناست که ارزش هر تن کالای وارداتی ایران به ۸۲/۴ برابر هر تن کالای صادراتی رسیده است که نشان می‌دهد ایران صادرکننده مواد خام و واردکننده محصولات زنجیره ارزش است. همچنین آمار‌های صادرات در هفت ماهه نخست سال جاری نشان می‌دهد که تعمیق خام فروشی در دهه اخیر نیز به همین ترتیب بوده است که محدودیت‌های فناورانه در داخل عامل اصلی این وضعیت است.»
وی راهکار خروج از این وضعیت را تکیه بر اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه می‌داند و می‌افزاید: «تحقیق و توسعه صنعتی (R&D) نقش مهمی در توسعه اقتصادی هر کشوری از جمله ایران دارد. اولویت‌بندی و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای ایران برای دستیابی به رشد پایدار، افزایش رقابت‌پذیری و ایجاد اقتصاد مبتنی بر دانش ضروری است. اولاً، تحقیق و توسعه صنعتی به توسعه و تکامل فناوری در داخل کشور کمک می‌کند. فناوری محرک قابل توجهی برای رشد اقتصادی است و کشور‌هایی که از نظر فناوری پیشرفته هستند دارای مزیت رقابتی در بازار جهانی هستند.»
این کارشناس تصریح می‌کند: «ایران با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه می‌تواند فناوری‌های پیشرفتهای را توسعه دهد که می‌تواند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد و بهره‌وری، کارایی و رقابت‌پذیری را افزایش دهد. این می‌تواند به صنایع ایران کمک کند تا زنجیره ارزش را بالا ببرند و از صادرکننده مواد خام به صادرکننده کالا‌های تولیدی با ارزش تبدیل شوند. دوم، تحقیق و توسعه صنعتی نقشی محوری در تنوع بخشیدن به اقتصاد ایران دارد. وابستگی بیش از حد به نفت و منابع طبیعی، اقتصاد را در برابر نوسانات قیمت جهانی کالا‌ها آسیب‌پذیر می‌کند. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ایران می‌تواند اقتصاد خود را متنوع کند و اتکا به یک بخش را کاهش دهد. این می‌تواند به کاهش تأثیر شوک‌های خارجی و ایجاد یک اقتصاد پایدارتر و انعطاف‌پذیرتر کمک کند.»
وی ادامه می‌دهد: «تحقیق و توسعه صنعتی نوآوری را ترویج می‌کند و فرهنگ خلاقیت را در داخل کشور پرورش می‌دهد. همکاری بین دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی و صنعت را تشویق می‌کند که منجر به توسعه محصولات، فرآیند‌ها و خدمات جدید می‌شود. این نه تنها رشد اقتصادی را تحریک می‌کند، بلکه فرصت‌های شغلی را برای متخصصان ماهر ایجاد می‌کند و بیکاری و فرار مغز‌ها را کاهش می‌دهد.»
رنجبر تصریح می‌کند: «سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه می‌تواند افراد با استعداد را جذب و حفظ کند، زیرا فرصت‌هایی را برای مشارکت در پروژه‌های تحقیق و توسعه پیشرفته فراهم می‌کند. علاوه بر این، تحقیق و توسعه صنعتی می‌تواند به رفع چالش‌های اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی ایرانیان کمک کند. می‌تواند منجر به پیشرفت در مراقبت‌های بهداشتی، کشاورزی، انرژی و پایداری زیست‌محیطی شود. با تمرکز بر تحقیق و توسعه در این بخش‌ها، ایران می‌تواند رفاه شهروندان خود را افزایش دهد، نتایج بهداشت عمومی را بهبود بخشد، امنیت غذایی را تضمین کند و توسعه پایدار را ارتقا دهد.»
وی می‌گوید: «علاوه بر این، تحقیق و توسعه صنعتی توان دفاعی ملی کشور را تقویت می‌کند. پیشرفتهای فناوری در سیستم‌های دفاعی و امنیتی برای حفاظت از حاکمیت ملی، حفاظت از مرز‌ها و جلوگیری از تهدیدات بالقوه ضروری است. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، ایران می‌تواند صنعت دفاعی خود را تقویت کند، اتکا به تأمین کنندگان خارجی را کاهش دهد و در فناوری‌های دفاعی حیاتی به خودکفایی دست یابد.»
این کارشناس حوزه سیاستگذاری در رابطه با افزایش نوآوری و رقابت‌پذیری اظهار می‌کند: «دولت اهمیت تحقیق و توسعه صنعتی را می‌شناسد و اقداماتی مانند اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه را برای ترویج و تشویق سرمایه‌گذاری در این زمینه در نظر گرفته است. این مشوق‌های مالیاتی، صنایع را تشویق می‌کند تا منابع را به فعالیت‌های تحقیق و توسعه اختصاص دهند که منجر به افزایش نوآوری، رقابت‌پذیری و بهره‌وری می‌شود. هدف دولت با ارائه حمایت مالی و ایجاد یک محیط کسب و کار مطلوب، تقویت یک اکوسیستم تحقیق و توسعه پر جنب و جوش است که می‌تواند باعث رشد و توسعه اقتصادی شود.»
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: «تحقیق و توسعه صنعتی برای توسعه اقتصادی و تکمیل زنجیره ارزش در صنایع آن حیاتی است. ایران با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه می‌تواند فناوری‌های پیشرفته را توسعه دهد، اقتصاد خود را متنوع کند، چالش‌های اجتماعی را برطرف کند، قابلیت‌های دفاعی را تقویت کند و در نهایت رقابت‌پذیری کشور را در بازار جهانی افزایش دهد. همکاری دولت و صنعت در ترویج و حمایت از تحقیق و توسعه صنعتی برای دستیابی به رشد پایدار و فراگیر برای ایران ضروری است.»
