جوان آنلاین: هوش مصنوعی به محققان اجازه می‌دهد تصاویر را بسیار سریع‌تر بررسی کنند و این تکنیک‌ها می‌تواند معما‌های لاینحلی را حل کند که احتمالاً بشر را با زوایای جدیدی از حیات و ممات روی زمین آشنا خواهد کرد و دریچه‌های تازه‌ای به روی پژوهشگران باز می‌کند. از جمله هوش‌مصنوعی می‌تواند پاسخگوی پرسش‌های اساسی در مورد تاریخ زبان و کشف آثار گمشده نویسندگان یونانی و رومی باشد. در ادامه به نقل مطلبی از پایگاه «فرادید» بخشی از کاربرد هوش مصنوعی در باستان‌شناسی بررسی شده است.
رمزگشایی یک زبان ناشناخته
یک زبان ناشناخته مرموز به نام خط «آ» که سال ۱۹۰۰ در لوح‌های کرت کشف شد، هرگز رمزگشایی نشده است، اما هوش مصنوعی ممکن است آن را رمزگشایی کند. از معروف‌ترین نمونه‌های زبان‌های ناشناخته جهان، سنگ‌ها و لوح‌هایی که روی آن‌ها نوشته‌هایی به زبان عجیب خط «آ» حک شده، خط اصلی مورد استفاده تمدن مینوی است؛ یک پادشاهی عصر برنز به رهبری شاه مینوس. ۱۴۰۰ لوح موجود به خط «آ» قدمتشان به هزار و ۸۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد و به رغم تلاش‌های فراوان، هرگز رمزگشایی نشده‌اند. خط دیگر و جدیدتری که در لوح‌های جزیره یافت شد، خط «ب»، سال ۱۹۵۳ رمزگشایی شد. این پیشرفت به لطف محققانی به دست آمد که تشخیص دادند واژگان تکراری این زبان، شاید نام مکان‌هایی در جزیره باشد و اینکه خط «ب» ممکن است شبیه خط یونان باستان باشد. اما خط «آ» چالش‌برانگیزتر است، زیرا «زبان پیشرو» کاملاً ناشناخته است و هیچ متنی به این زبان ترجمه نشده است. آرتور ایوانز، محققی که این لوح‌ها را پیدا کرده می‌گوید خط «آ» یکی از قدیمی‌ترین نوشته‌هایی است که کشف شده و شباهت آن به تصاویر نشان می‌دهد در تکامل زبان انسان، جایگاهی اساسی دارد. محققان MIT و آزمایشگاه هوش مصنوعی Deepmind گوگل از هوش مصنوعی برای ترجمه خودکار متون خط «ب» استفاده کرده‌اند. این نخستین باری است که این کار انجام می‌شود و این امید را ایجاد کرده که هوش مصنوعی روزی بتواند متون خطی آ را هم رمزگشایی کند. تیمی از MIT و Deepmind در حال کار روی سیستم جدیدی هستند که می‌تواند زبان‌های گمشده را با کاوش در روابط بین زبان‌های مختلف رمزگشایی کند.
خواندن یک کتابخانه باستانی رمزگشایی نشده
طومار‌های هرکولانیوم در ویرانه‌های نزدیک پمپئی کشف شدند. این طومار‌های زغال‌شده و شکننده در پی فوران آتشفشانی سال ۷۶ پس از میلاد، جان سالم به در برده‌اند. هرکولانیوم در فوران آتشفشانی، زیر گل سوزان دفن شد و طومار‌ها سال ۱۷۵۰ داخل ویلایی مجلل که گمان می‌رفت متعلق به پدر شوهر جولیوس سزار باشد، پیدا شدند. برخلاف سایر کتابخانه‌های آن دوره که در اثر تماس با هوا تجزیه شده بودند، این طومار‌ها سالم ماندند، اما تا کنون رمزگشایی نشده‌اند. هوش مصنوعی در نهایت می‌تواند راهی برای محققان باز کند تا بخش‌هایی از طومار‌هایی را بخوانند که تقریباً ۲ هزار سال پس از فوران، کشف‌نشده باقی مانده‌اند. در تحقیقاتی که پروفسور برِنت سیلز از دانشگاه کنتاکی و با جایزه نقدی ارائه‌شده توسط سرمایه‌گذاران سیلیکون‌وَلی انجام داده، از مدل‌های هوش مصنوعی برای رمزگشایی طومار‌ها استفاده می‌شود. دانشجویان علوم کامپیوتر از برش‌نگاری کامپیوتری (مشابه اسکن اشعه ایکس) و هوش مصنوعی برای خواندن علائم روی طومار پاپیروس استفاده کردند. طومار‌های هرکولانیوم تنها کتابخانه‌ای است که از دوران کلاسیک باقی مانده است و محققان امیدوارند در آن‌ها آثار کشف نشده‌ای از شاعران و نمایشنامه‌نویسان یونان و روم باستان وجود داشته باشد. یک دانشجوی علوم کامپیوتر توانست نخستین واژه یعنی «بنفش» را از یک طومار رمزگشایی کند و برنده ۴۰هزار دلاری چالش وسووییس شود. پروفسور سیلز می‌گوید این واژه، نخستین کاوش ما در یک کتاب باستانی بازنشده است که تداعی‌کننده سلطنت و ثروت است. متن نمایانگر چه چیزی است؟ پلینی بزرگ رنگ بنفش را در «تاریخ طبیعی» خود به عنوان فرآیند تولیدِ بنفش تیریان از حلزون صدف‌دار کاوش می‌کند.
انجیل مرقس نیز توضیح می‌دهد که چگونه عیسی مسیح پیش از به صلیب کشیده شدن، به خاطر لباس‌های ارغوانی که به تن داشت، مورد تمسخر قرار گرفت. چیزی که این طومار خاص در مورد آن بحث می‌کند هنوز ناشناخته است، اما به زودی آشکار خواهد شد.
رمز و راز خطوط نازکا
خطوط نازکا که نمایانگر حیوانات و انسان‌نما‌های عجیب و غریب هستند، از جمله یکی از آن‌ها که تصویر یک فضانورد است، نخستین بار سال ۱۹۲۷ یافت شدند، اما هیچ‌کس هدف آن‌ها را روشن نکرده است. به عقیده نظریه پردازان توطئه خطوط عظیمی که فلات نازکا را فرا گرفته‌اند ممکن است توسط بیگانگان ایجاد شده باشند. دانشمندان معتقدند به احتمال زیاد از خطوط نازکا به عنوان مسیر‌هایی برای راهپیمایی استفاده می‌شده و مقیاس عظیم آن‌ها برای این بوده که برای خدایان قابل مشاهده باشند. حالا هوش مصنوعی به فرآیند کشف خطوط جدید نازکا که بین ۵۰۰ قبل از میلاد تا ۵۰۰ پس از میلاد توسط مردم در چشم‌انداز پرو حک شدند، سرعت بخشیده است. محققان دانشگاه یاماگاتا اکنون با استفاده از یادگیری عمیق یا ژرف‌آموزی با همکاری IBM، روند کشف خطوط جدید نازکا را ۲۱ برابر سرعت بخشیده‌اند و از هوش مصنوعی برای بررسی زمین‌نگاره‌هایی که در جست‌وجو‌های قبلی نادیده گرفته شده بودند، استفاده می‌کنند.
محققان در حال تلاش بی‌وقفه هستند، چون فرسایش و تغییرات آب و هوایی زمین‌نگاره‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد. آن‌ها امیدوارند با بالا رفتن توانایی شناسایی زمین‌نگاره‌های اسرارآمیز، اطلاعات بیشتری را در مورد چگونگی و چرایی ایجاد آن‌ها به دست آورند.
