اختصاصی جوان آنلاین: از نهم اردیبهشت ۹۹ به سهامداران اجازه داده شد که یکی از دو روش مستقیم و غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کنند. در نهایت از میان ۴۹میلیون مشمول سهام عدالت ۱۹میلیون نفر روش مستقیم و ۳۰میلیون باقی‌مانده روش غیرمستقیم را انتخاب کردند تا سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت باشند. از همان روز اول به ۱۹میلیون نفری که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند اجازه فروش در بازار سرمایه داده شد. بر همین اساس می‌توانستند در ابتدا ۳۰درصد و چندی بعد ۳۰درصد باقی‌مانده را از طریق کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌ها یا بانک‌ها به‌فروش برسانند و قرار بود ۴۰درصد باقی‌مانده نیز در بهمن ماه همان سال ۹۹ آزاد شود، اما به علت سقوط بازار این وعده هرگز تحقق نیافت و حتی بسیاری از افراد نتوانستند ۳۰ تا ۶۰درصد سهام خود را بفروشند. از آبان سال ۹۹ معامله سهام عدالت متوقف است و هنوز نیز دارندگان سهام عدالت مستقیم در انتظار رفع توقف برای فروش سهام خود هستند.
در این شرایط دولت برای فروش سهام عدالت بر سر دو راهی است. از سویی فروش سهام عدالت می تواند همانند سال ۹۹ روزهای تلخ بازار سرمایه را تکرار کند و از طرفی دیگر توقف آن به شکل کنونی نیز در طولانی مدت امکان پذیر نیست. با توجه به اینکه سبد سهام عدالت در مجموع از ۴۹شرکت بزرگ همانند فولاد، پالایش نفت تهران، ملی مس ایران، بانک ملت، ایران‌خودرو، مخابرات ایران، سایپا، بانک تجارت، بانک صادرات، پالایش نفت شیراز، پالایش نفت اصفهان، کشتیرانی جمهوری‌اسلامی ایران تشکیل‌شده، این نگرانی در میان سیاستگذاران وجود دارد که با آزادسازی سهام عدالت مجددا بورس در مسیر نزولی قرار گیرد؛ کمااینکه در حال حاضر نیز شرایط بورس شرایط حساس و ویژه ای است. هر چند کارشناسان به ارزش بالای بورس و همچنین جامانگی آن از تورم نسبت به سایر بازارها تاکید دارند، اما گویی بازار سرمایه به دنبال بهانه ای برای ریزش است. در این شرایط با توجه به اینکه حدود ۵۰ میلیون ایرانی دارنده سهام عدالت هستند؛ طبیعتا تصمیم در آزادسازی آن بازار سرمایه را با چالش های زیادی رو به رو می کند.
سهام عدالت از زمان آزادسازی تا به امروز نوسان‌‌‌‌‌های بسیار زیادی داشته و حتی در نیمه پاییز سال‌گذشته ارزش سهام عدالت به حدود ۴۰درصد ارزش واقعی رسید. اما در حال حاضر بازدهی روزانه و هفتگی شاخص تا حدودی مثبت است وبر این اساس ارزش سهام عدالت رشد کرده است.
بر اساس گزارش ها ارزش سهام یک‌میلیون‌تومانی به حدود ۳۳میلیون تومان، سهام ۵۳۲هزارتومانی به ۱۷میلیون و ۵۰۰هزار‌تومان و در نهایت ارزش سهام ۴۹۰هزارتومانی به ۱۶میلیون و ۳۰هزار‌تومان رسیده است.
البته این مساله تنها ابهام و حاشیه سهام عدالت نیست. هر چند قرار بود سهامدارانی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی شده بودند با مجامع هیات رئیسه این شرکت‌ها انتخاب شوند، ولی تا به همین لحظه تنها تکلیف چند شرکت مشخص شده وضعیت مابقی شرکت‌ها در هاله ای از ابهام قرار دارد.
همچنین تکلیف متوفیان سهام عدالت که به ۳میلیون و ۶۰۰هزار نفر رسیده است نیز مشخص نیست. محمد باغستانی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در این خصوص اظهار کرد: سرویس‌هایی برای شناسایی وراث و انحصار وراثت افرادی که فوت کرده‌اند وجود ندارد. در واقع اطلاعات انحصار وراثت‌ها متعلق به سال ۱۳۹۷ به بعد است که به صورت الکترونیک صادر شده‌اند. در حالی که جمعیت کثیری از افراد قبل از این سال فوت کرده‌اند. بنابراین باید مدل دیگری طراحی شود که به صورت برخط باشد.
وی ادامه داد: در واقع از آنجایی که آمار مشخص نیست، باید احدی از وراث یک مرتبه به یک محلی مراجعه کنند که جزئیات این فرایند پس از نهایی شدن سرویس‌ها اطلاع رسانی می‌شود. البته از آنجایی که جمعیت زیاد است فرایند با یک تقسیم‌بندی زمانی صورت می‌گیرد که افراد معطل نشوند. برای انجام مقدمات چند ماهی فرصت لازم است.
از سویی دیگر موضوع واگذاری سهام عدالت نیز از دیگر چالش‌های سهام عدالت است که تاکنون نتیجه‌ای نداشت. عدم اعلام زمان یا سایتی برای ثبت نام سهام عدالت باعث شده تا کلاه‌برداران از فرصت پیش‌آمده سوءاستفاده و سایت‌هایی جعلی برای ثبت‌نام سهام عدالت اعلام کنند. چندی پیش احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز اعلام کرد که موضوع تخصیص سهام عدالت به خانواده‌های تحت‌پوشش کمیته امداد، بهزیستی و نهاد‌های حمایتی سال‌گذشته تصویب شد، اما از آنجا که سهام لازم در اختیار قرار نگرفت به سال‌جاری موکول شد و مجلس مصوب کرد در قانون سال‌جاری این فرصت ادامه پیدا کند.
وی افزود: امیدواریم آیین‌نامه اجرا‌شدن قانون بودجه سال‌جاری در این‌خصوص به‌زودی تصویب شود تا پس از آن میزان سهام عدالتی که برای هر خانواده اختصاص پیدا خواهد کرد اعلام‌شود.
