از دیرباز ایران را مهد هنر و صنایع دستی میدانند. صنایع دستی بخشی از پازل تمدن کهن ایرانیان است که مانند مهر و نشانی مشخص ما را از دیگر ملل متمایز میکند. یکی از این صنایع شبکهکاری است. حبیبالله عبادی، هنرمند شبکهکار و علامتسازی است که سالهای زیادی کنج کارگاه قدیمی خود به این هنر اصیل ایرانی و قدیمی مشغول است، به گونهای که از کشورهای دیگر نیز خواستار تولیداتش هستند و به او سفارش کار میدهند. «جوان» با وی گفتگو کرده است.
برخی شبکهکاری را با مشبککاری اشتباه میگیرند. تفاوتهای این دو هنر را توضیح میدهید.
در مشبک روی فلز هم شباهت با شبکهکاری وجود دارد، اما مسیر کار ما متفاوت است. شبکهکاری یک کار متنوع و سنتی است که قدمت بیشتری دارد و از سالهای خیلی دور بین ایرانیان رواج داشته و به نوعی مقبول همه اقشار بوده است، چون فلز کاربرد زیادتری دارد مانند تیغههای علامتها، صندوقچههای مختلف و قفل. ما طرح مورد نظر را میکشیم، بعد روی آن رنگ مخصوصی میزنیم و در اسید میگذاریم بعد از چند دقیقه رنگها را میتراشیم و کار نمایان میشود.
قدمت شبکهکاری به چه زمانی برمیگردد؟
این هنر اصیل و سنتی از سالهای بسیار دور توسط ایرانیان ابداع و دنبال شده است. اصولاً، چون کار با فلز سختی و استحکام خوبی دارد، به نسبت سایر هنرها شبکهکاری رواج بیشتری داشته است، اما عمدتاً در زمان صفویه که فعالیتهای مذهبی مورد توجه قرار گرفته بود، شبکهکاری هم رونق بیشتری پیدا کرد.
پس چرا این روزها شناختهشده نیست و کمرنگ است؟
چون این رسانهها هستند که بر اساس میل و علاقه خود موضوعی را پررنگ یا کمرنگ میکنند. در حالی که شبکهکاری هنر سنتی و اصیل ایرانی است، اما چون خودشان شناختی از آن ندارند به آن نمیپردازند و با این صنف همکاری ندارند، رسانهها تنها به چند هنر خاص اشاره میکنند.
استقبال عموم از این هنر چگونه است؟
خوشبختانه برخلاف رسانهها، مردم به خصوص نوجوانان و جوانان گرایش خوبی دارند؛ هم برای یاد گرفتن هم برای خرید محصولات مراجعه میکنند. ما به غیر از مغازه در فضای مجازی هم فعالیت داریم که هر بار تعداد زیادی بازدید دارند.
صادراتی هم در حوزه شبکهکاری داشتهاید؟
بله جالب است بدانید به غیر از کشورهای عربی و خاورمیانه، از اروپا و امریکا و استرالیا هم مشتاق محصولات شبکهکاری هستند و سفارش زیادی هم داشتهایم، مثلاً هیئتی در استرالیا و پیش از آن در عراق و سوئد به ما سفارش کار دادند.
تغییراتی هم در کار برای بهروزرسانی داشتهاید؟
بله، بهروزرسانی در هنر لازم است، چون نیازها و سلایق در هر دورهای تفاوت دارد و اگر هنرمند در هر هنری توان انطباق با شرایط را نداشته باشد، به مرور هنر فراموش میشود، البته این مسئله هم بستگی به خلاقیت و نوآوری هنرمند شبکهکار دارد تا آثارش را بهروز کند، برای همین شبکهکاران کارهای فانتزی و کوچکی در قالب تزئینات شبکهکاری یا علامتهای کوچکشده برای روضههای خانگی درست میکنند که با استقبال خوبی هم مواجه شده است. اصولاً برای تعالی هنر نیاز به خلاقیت و نوآوری است.
خاطرهای هم دارید برایمان تعریف کنید.
در این سالها خاطرات تلخ و شیرین زیادی در کار برایم اتفاق افتاده است، اما وقتی برای امام حسین (ع) کار میکنم حس و حال خوبی دارم، مثلاً یک سالی بود که خیلی کار داشتم و، چون همیشه آن زمان کربلا میرفتم با خودم گفتم این بار فرصت ندارم، سری بعد میروم، اما لطف امام حسین (ع) اجازه نداد از سفر محروم شوم. هر کاری میکردم یا به کربلا معطوف میشد یا کارم انجام نمیشد، برایم عجیب بود، این همه کار دارم و باز اتفاقاتی میافتد که نمیتوانم انجام دهم، انگار این زمان برای سفر کربلا مشخص شده بود نه کار دیگری و امام حسین (ع) نوکر خود را طلبیده بود، من هم همه کارها را گذاشتم و به کربلا رفتم.