سرویس بین الملل جوان آنلاین: رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران در گفتگو با پایگاه «انپیآر»، گام بعدی پس از بازگشت به برجام را دستیابی به توافق طولانیتر اعلام کرده است. وی با اشاره به اینکه رسیدن به توافق با ایران را قبل از انتخابات ریاستجمهوری ایران در ماه ژوئن ضروری نمیداند، افزود: ««ما با هر کسی که در قدرت باشد مذاکره خواهیم کرد. اگر بتوانیم قبل از انتخابات به تفاهم برسیم، خوب است. اگر هم نتوانیم، با هر کسی که سر کار باشد، این مسیر را ادامه میدهیم. نمیتوانیم واقعیت انتخابات را نادیده بگیریم، ولی نمیتوانیم اجازه دهیم این موضوع سرعت کارمان را به ما دیکته کند.» اگرچه سخنان مالی تکرار مواضع قبلی امریکاست، اما وی تلویحاً کوشید نشان دهد که کشورش اشتیاقی به دستیابی سریع به نتیجه ندارد؛ موضعی که چندان با مواضع غربیها همخوانی ندارد. همراستا با طرفهای دیگر توافق هستهای (برجام)، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز سه شنبه ۱۷ فروردین از مذاکرات هستهای وین استقبال کرد و گفت اگرچه امریکا همواره از دیپلماسی و مذاکره مستقیم استقبال کرده، اما این مذاکرات را هم یک قدم رو به جلو و سازنده میداند و با متحدان اروپایی خود آن را پیش خواهد برد. پرایس تصریح کرد که تیم مذاکرهکننده کشورش به ریاست رابرت مالی تا جمعه در اتریش حضور خواهند داشت و یک تیم متخصص تحریمها نیز از سوی امریکا در آنجا حضور دارند تا درباره روند کاهش و لغو تحریمهای غیرهستهای علیه ایران مذاکره کنند. انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین که نقش هماهنگکننده را در این گفتگوها دارد، برگزاری جلسه کمیسیون مشترک برجام را «سازنده» خواند. او با اشاره به تشکیل دو گروه از کارشناسان درمورد برنامه هستهای و برداشتن تحریمهای ایران، در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت که همبستگی و انگیزه برای یک روند دیپلماتیک وجود دارد.
پیشرفتی حاصل نشود، بر میگردیم
با این حال، سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی شرکتکننده در این نشست، تا این حد به مذاکرات جاری خوشبین نیست. عراقچی سه شنبه شب گفت: «اگر ببینیم پیشرفتی وجود ندارد، به کار خاتمه خواهیم داد، حتی زودتر؛ اگر فردا ببینیم طرفهای مقابل ما در کارگروهها جدی نیستند. طبیعی است که اینجا نیامدیم وقت خودمان را تلف کنیم. عجلهای در این امر نداریم.»رئیس هیئت ایرانی شرکتکننده در این نشست تأکید کرد: «زمانی مذاکرات را جلو میبریم که بدانیم در راستای منافع ملی جمهوری اسلامی ایران جلو میرود. در دو سه روز آینده کار کارگروههای دوگانه را به صورت مرتب ارزیابی میکنیم و گزارشهای همکاران را میشنویم و اگر کار به سمت پیشرفت است، کارگروهها ادامه خواهند داد و اگر پیشرفتی صورت نمیگیرد و طرفهای مقابل جدیت نداشته باشند، طبیعی است که این روند ادامه نخواهد یافت.»یک مقام ارشد ایرانی که نامش فاش نشد، روز چهار شنبه به شبکه «پرس تیوی» گفت که جمهوری اسلامی تقسیمبندی تحریمهای اعمال شده از سوی امریکا به تحریمهای برجامی و غیربرجامی را نمیپذیرد و تأکید کرد: «ایران هرگز تقسیمبندی تحریمهای اعمالشده در زمان دولت [دونالد]ترامپ علیه ایران، به تحریمهای مرتبط با برجام و غیرمرتبط با برجام را قبول نمیکند.»
نماینده چین در مذاکرات کمیسیون مشترک برجام، روز سه شنبه خواستار برداشته شدن تمامی تحریمهای غیرقانونی امریکا علیه ایران شد. پیش از این نیز ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین و همچنین چانگ هووا، سفیر چین در ایران بر لزوم بازگشت بدون قید و شرط ایالات متحده به برجام و همچنین برداشته شدن تحریمهای غیرقانونی امریکا علیه جمهوری اسلامی تأکید کرده بودند.
موضع ایران روشن است
در حاشیه مذاکرات وین، شایعاتی درباره توافق ایران با طرفهای غربی و حتی شرطگذاری طرف امریکایی نیز مطرح شده است. خبرگزاری رویترز از توافق میان ایران، انگلیس، فرانسه و آلمان خبر داده بود که سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتگو با شبکه خبری پرستیوی به آن اینطور پاسخ داد: «واقعیت این است که آنچه از سوی رسانههای مختلف گزارش شده است در خصوص آنچه بین ایران و طرفهای باقیمانده برجام مورد بحث قرار گرفته است، دقیق نیست. نکته حائز اهمیت این است که تمرکز بر این خواهد بود که ۱+۴ و ایران اطمینان یابند که ایالات متحده به پایبندی کامل بازگردد و به نحوی مؤثر تمامی تحریمهای اعمال شده، باز اعمال شده و تغییر برچسب داده شده پس از توقف مشارکت امریکا در برجام را رفع کند، این تمرکز اصلی بحثهای صورت گرفته بین ایران و ۱+۴ است.» ابراز آمادگی امریکا برای آزاد کردن یک میلیارد دلار از پولهای ایران، مشروط به اینکه ایران غنیسازی ۲۰ درصد و همچنین فعالیت سانتریفیوژهای پیشرفته را متوقف کند، نیز یکی دیگر از موارد خبرساز بود. خطیبزاده در این مورد نیز به پرستیوی گفت: «هیچ گفتوگوی مستقیم یا غیرمستقیمی بین ایران و امریکا نبوده است و قطعاً در وین هم چنین چیزی نخواهد بود، چرا که نیازی به آن نیست. آنچه اینجا و آنجا در رسانههای مختلف گزارش شده است، دقیق نیست.» وی ادامه داد: «قطعاً شایعاتی بوده است. اما موضع ایران کاملاً روشن بوده است و ما این مسئله را برای همه کاملاً شفاف کردهایم که آنچه باید انجام گیرد، این است که امریکا باید به انطباق کامل بازگردد و این نیازمند هیچگونه گفتگو یا طرح گام به گامی نیست.»
حمله به کشتی ایرانی در سایه آگاهی امریکا
سه شنبه شب و در گرما گرم مذاکرات کمیسیون برجام، منابع خبری اعلام کردند که سانحهای برای کشتی ایرانی «ایران ساویز» ناشی از انفجار مینهای چسبان در بدنه کشتی رخ داده است. کشتی ایرانساویز در چند سال گذشته در دریای سرخ به منظور پشتیبانی از تکاورهای ایرانی که به مأموریت اسکورت شناورهای تجاری اعزام میشوند، مستقر بوده است. در پی انتشار این خبر، برخی منابع غربی از جمله یک مقام امریکایی که خواست نامش فاش نشود، در گفتگو با روزنامه امریکایی نیویورکتایمز فاش کرد که رژیم صهیونیستی امریکا را در جریان حمله به این کشتی گذاشته بود و تلآویو این حمله را حملهای تلافیجویانه پس از آنچه حملههای اخیر نیروهای نظامی ایران به کشتیهای این رژیم خوانده، نامیده است. علاوه بر این مقام امریکایی، فرمانده جسیکا ال. مک نالتی، سخنگوی وزارت دفاع امریکا نیز در بیانیهای اعلام کرد که امریکا از گزارش رسانهها درباره اتفاقی که برای کشتی ساویز افتاده است آگاه است و گفت: «ما تصدیق میکنیم که هیچ نیروی امریکایی در این حادثه دست نداشته است. ما هیچ اطلاعات بیشتری برای ارائه در این زمینه نداریم.»
مقامات رژیم صهیونیستی بارها نگرانی خود را از بازگشت امریکا به برجام ابراز کردهاند. درست ساعتی قبل از این حمله، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی هشدار داد که تلآویو از خودش در مقابل تهدیدات ایران دفاع میکند. روزنامه جروزالم پست در این مورد نوشت که اگر حمله ادعایی به کشتی ایرانی صحت داشته باشد، این خبر پس از مورد حمله قرار گرفتن دو شناور اسرائیلی در منطقه و پس از گزارشهایی درباره حملات متقابل اسرائیل و ایران به کشتیهای یکدیگر، از خلیج فارس گرفته تا دریای مدیترانه، منتشر میشود. با این همه، جو بایدن رئیسجمهور امریکا که از زمان حضور در رقابتهای انتخاباتی از بازگشت به توافق هستهای دم زده است، هیچ واکنشی به موضعگیری نتانیاهو و روزنامه صهیونیستی نداشته است.