سرویس جامعه جوان آنلاین: کم کم فصل بهار رو به پایان میرود و باید از زیباییهای این فصل که با توجه به بارشهای نوروز امسال بیشتر نیز شده است نهایت استفاده را برد. یکی از جاذبههای فصل بهار گلابگیری است که معمولا در اردیبهشت و خرداد هرساله انجام میشود. به همین بهانه به روستای خاوه رفتیم. روستای خاوه در مشهد اردهال از توابع استان مرکزی به شمار میرود و به نام خاوه اردهال معروف است، که یکی از مناطق کشت گل محمدی و تولید گلاب کشور است.
به داخل روستا که میرویم همه نشانی یک گلابگیر را میدهند. علی لطیفی، کارآفرینی که به تنهایی توانسته گلابگیری لطیف را دایر و به ثبت برساند و به بهترین و بزرگترین گلابگیری منطقه مشهد اردهال تبدیل شود. مدیر کارگاه بسیار پرمشغله است، اما فرصت اندکی شد تا کمی با ایشان صحبت کنیم.
علی لطیفی میگوید بعد از اینکه از آموزش و پرورش تهران با سی سال سابقه بازنشست شدم خواستم تا باقی عمرم را نیز در راه خدمت به مردم بگذرانم بنابراین، چون در منطقه خاوه اردهال تنوع گیاهان دارویی زیاد است و بیشترین کشاورزی برای گل محمدی است تصمیم گرفتم به زادگاه خودم بیایم و به گلابگیری مشغول شوم و گل محمدی را به نحو احسن به گلاب ناب تبدیل کنم.
این کارآفرین ادامه میدهد: برای شروع به کار مبلغ اندکی سرمایه برای بازنشستگی به بنده دادند که آن را به کار انداختم و با کمک خداوند و با تلاش خانوادهام توانستم یک کارگاه بزنم و چندین نفر را مشغول به کار کنم و روز به روز این کار را گسترش دادم که اکنون به طور مستقیم ۵ نفر و به طور غیرمستقیم ۴۰ نفر از این کارگاه نان آوری دارند.
وی میگوید: درحال حاضر ۱۱ سال است که به کار گلابگیری و خرید و فروش گل محمدی در این منطقه مشغول هستم که اکنون به طور میانگین سالانه ۸۰ تا ۱۰۰ تن گل محمدی را برداشت و فراوری میکنیم. بخشی از این مقدار را خودم و بقیه را به کارخانههای دیگر میفروشم تا گلاب تولید کنند.
اولین گلابگیری بزرگ منطقه
در مغازهای که کنار کارگاه لطیف وجود دارد تعداد بسیار زیادی عرقیات مختلف را میتوان دید. که در چند ساعتی که در این مکان بودیم، مردم زیادی از شهرهای مختلف را دیدیم که برای خرید عرقیجات آمده بودند. یکی از آنها میگفت: از تهران به کاشان سفر کرده بودیم و آدرس عرقیجات خوب را گرفتیم که اینجا را به ما معرفی کردند و چند کیلومتری را پیمودیم تا عرقیجات اعلا برای خانه خودمان تهیه کنیم. شخص دیگری از خراسان جنوبی به سفارش دوستانش آمده بود تا گلاب ناب برای مصرف شخصی تهیه کند.
آقای علی لطیفی در این زمینه میگوید: گلابگیری لطیف در منطقه دلیجان و مشهد اردهال اولین گلابگیری بزرگ است. حدود ۶۷ نوع عرقیات گیاهان مختلف را خودم تولید میکنم و بعضی از این گیاهان را نیز خودم برداشت میکنم و بعضی گیاهان کوهی را نیز توسط کارگر یا چوپانان تهیه کرده و عرقیات آنها را تولید میکنم و در مغازه خودم به فروش میرسانم. مشتریها سالانه یک تا دو بار به اینجا میآیند و عرقیجات مصرفی سالانه خود را تهیه کرده و آدرس من را به دوستان و آشنایان خود میدهند. این چنین است که تمام مشتریها به سفارش دوستان خود به اینجا آمدهاند.
از اواسط اردیبهشت ماه تا اواسط تیرماه
این کارآفرین میگوید: چون منطقه اردهال نسبت به سایر مناطق سردسیرتر است گل محمدی دیرتر به بار مینشیند. تقریبا در فصل بهار رونق کشت و برداشت داریم که دو ماه از آن فصل گلابگیری است.
زمینهای ما از ۱۵ اردیبهشت ماه تا ۱۵ تیرماه گل محمدی دارد و در ۹ ماه دیگر گیاهان خشک مثل هل دارچین زنجفیل و ... را فرآوری میکنیم.
به گفته وی در منطقه مشهد اردهال به دلیل کوهستانی و سردسیر بودن و آب و خاک بهتر، گل محمدی پررنگتر با عطر و اسانس بیشتری نسبت به منطقهای مثل کاشان که کویری است دارد. به طور مثال کارخانهای مثل ربیع، گل این منطقه را کیلویی ۲۵۰۰ تومان بیشتر از جاهای دیگر قیمت گذاری میکند، چون این گل؛ گلاب نابتر با اسانس بیشتری تولید میکند.
گلابگیری به روش سنتی یا صنعتی
خانواده لطیفی گلابگیری را به صورت سنتی در سه دیگ انجام میدهند. آقای لطیفی میگوید: روزانه ۴۰۰ کیلو گل محمدی را گلاب میکنیم و یک دیگ صنعتی هم داریم که به واسطه تسهیلاتی که هنوز به ما ندادهاند نتوانستهایم از آن بهره برداری کنیم که در صورت استفاده از آن میتوان ۵ تا ۶ خانواده دیگر را به صورت مستقیم و ۲۰ خانوار دیگر را نیز به صورت غیرمستقیم مشغول به کار کرد زیرا در دیگهای سنتی حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلو گل محمدی جا میشود، اما در دیگ صنعتی هر دفعه ۲۵۰ کیلو گل محمدی را میتواند فرآوری کرد.
توزیع روزانه گل محمدی به مدت دو ماه
این کارآفرین بجز تولید عرقیجات، توزیع گل را نیز انجام میدهد. او بجز گلهای زمین خودشان، روزانه گلهای ۱۲۰ کشاورز دیگر این منطقه را نیز خریداری میکند و به شرکتهای گلاب ربیع؛ گلکاران اردهال؛ دیگ داران نیاسر، دیگ داران قمصر و دیگ داران روستای علوی پخش میکند. او میگوید در این مورد باید بسیار سریع عمل کرد. زیرا اگر گل پس از چیده شدن در معرض نورآفتاب قرار بگیرد و یا زمان زیادی بماند، پلاسیده شده و دیگر آن رنگ و بوی گلاب ناب را ندارد. گیاه گل محمدی پس از چیده شدن گل، فردای آن روز دوباره گل میدهد. این فرایند به مدت ۲ ماه ادامه دارد.
عدم همکاری مسئولین استان مرکزی با کارآفرین
آقای لطیفی از مشکلات خود میگوید: تنها مشکلی که وجود دارد عدم همکاری استان مرکزی با گلابگیران استان خود است. روستاهای شهرستان کاشان که کارگاههای کوچکی دارند، به آنها پروانه بهداشت و سیب سلامت دادهاند، اما ما، چون جزو استان مرکزی محسوب میشویم و با اینکه کاملا بهداشت را رعایت کردهایم، در این زمینه سختگیری میکنند. در صورت همکاری مسئولین بنده مسلما میتوانم کارگاه را وسیعتر کرده و در ازای آن خانوادههای بیشتری از این راه کسب درآمد کنند.
ارسال گل به قمصر کاشان
این کارآفرین ادامه میدهد: خاوه اردهال ۵۰۰ تا ۶۰۰ تن گل محمدی ناب دارد. بیشتر گلهایی که در قمصر و نیاسر مصرف میشود از این منطقه ارسال شده است که زحمت آن برای مردم این منطقه بوده، اما افتخارش برای شهر کاشان و استان اصفهان است! متاسفانه هنوز استان مرکزی هیچ اقدامی نکرده است که امیدواریم مسئولین استان مرکزی به فکر این باشند که وقتی گل برای منطقه خودش است افتخارش نیز برای استان خودش باشد و بتوان در مشهد اردهال کارگاههای بیشتری احداث شود و فرآوری این گل نیز در همین منطقه انجام شود.
برطرف کردن بیماری با استفاده از عرقیات گیاهی
خانم شریفی همسر آقای لطیفی همراه شوهرش به تولید عرقیات گیاهی مشغول است. او میگوید: بسیار به این کار علاقه دارم زیرا گیاهان دارویی اثر مثبتی دارند و دوست ندارم هیچ کسی را در حالت بیماری ببینم. خودم نیز اصلا داروی شیمیایی مصرف نمیکنم و برای دفع سنگ کلیهام عرق خارخاسک مصرف کردم و خیلی زود نتیجه گرفتم.
همکاری با همسر طی یازده سال
خانم شریفی ادامه میدهد: روزانه از ۵ صبح به سر زمین میرویم و گلهای محمدی که در شب آبیاری شدهاند را میچینیم. من برای تهیه صبحانه کارگران به خانه برمیگردم، اما چیدن گل توسط کارگران تا بعدازظهر و گاهی تا غروب ادامه دارد. گلهای چیده شده وزنکشی میشود و سریعا به قسمتهای دیگر برای گلاب گیری و یا به کارخانهها ارسال میشوند. مقداری از گل که برای خودمان است را به همراه پسرانم به اصطلاح پر میکنیم و به داخل دیگ میریزیم. برای تهیه گلاب دو آتشه، ۳۰ کیلو گل محمدی و ۳۰ کیلو گلاب روی آن میریزیم تا گلاب ناب تری بدهد. تهیه عرقیجات کارهای سنگینی دارد که از عهده من خارج است و پسرانم مسئول انجام این کارها هستند.

وی میگوید برخی هستند که توسط پارچهای مخصوصی عطر گل را میگیرند و آن را جداگانه میفروشند، اما ما چنین کاری نمیکنیم. گلاب ما تست آزمایشگاهی شده و توسط چندین دکتر تأییدیه نیز گرفته است.
در آخر به سر زمین این کارآفرین رفتیم و مقداری گل چیدیم تا حس ناب چیدن گل و عطر و بوی گل محمدی را از نزدیک لمس کنیم.