اوباما‌زدايي در همه عرصه‌هاي سياست خارجي و داخلي از اولويت‌هاي دونالد ترامپ بعد از گرفتن جاي او در كاخ سفيد بوده است. رئيس‌جمهور امريكا در ايالت فلوريدا از لغو بهبود روابط امريكا با كوبا كه در دولت اوباما انجام گرفته بود، خبر داد. واكنش‌هاي مقامات ونزوئلا و بوليوي در حمايت از كوبا نشان مي‌دهد ترامپ اين استعداد را دارد كه البته از روي بلاهت ذاتي خود جبهه ضد واشنگتني منطقه امريكاي لاتين را كه اوباما تلاش كرده بود منفعل كند، دوباره فعال كند.
امریکای لاتین در تاریح معاصر خود شاهد مداخلات و بدعهدی‌های زیادی از جمله کودتاها و تحریم‌ها علیه دولت‌های مردمی این منطقه بوده‌‌است. حالا کوبایی که در سال ۲۰۱4 بعد از حدود ۵۰ سال از اردوگاه مقاومت در امريكاي لاتين درآمده و به دست دوستی باراک اوباما اعتماد کرده و در مسیر عادی‌سازی رابطه با واشنگتن گام برداشته بود با فرمان ترامپ برای پایان دادن این ماه عسل کوتاه مدت روبه‌رو شد. در سال 2014 كه كوبا و امريكا روابط خود را برقرار كردند، برخي رسانه‌ها در ايران تعابيري مانند « برد- برد امريكا و كوبا»، «شروعي تازه در روابط كوبا و امريكا» و«آغاز روابط بعد از 54 سال» به‌كار بردند و تلاش کردند آن را الگويي براي ايران معرفي کنند. ولي حالا دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور ايالات متحده امريكا در جريان سخنراني خود در ميامي، يكي از سياست‌هاي نمادين باراك اوباما در دوران رياست جمهوري‌اش يعني برقراري روابط حسنه با كوبا را زير سؤال برده و فرمان لغو آن را صادر مي‌كند. وي روز جمعه از شهر ميامي در ايالت فلوريدا، لغو توافق ميان واشنگتن و هاوانا را كه در سال 2014 ميلادي منعقد شده بود اعلام و گفت: منع گردشگري امريكايي‌ها در كوبا دوباره برقرار و تحريم‌ها عليه هاوانا اعمال مي‌شوند. ترامپ دولت كاسترو را رژيمي «وحشي» خواند و در توصيف توافق ميان دولت‌هاي كاسترو و اوباما گفت كه اين توافق «به مردم كوبا كمكي نمي‌كند بلكه باعث تقويت رژيم كوبا مي‌شود.» وي تأكيد كرد: دستور لغو اين توافق بايد به‌سرعت اجرا شود.
رئيس‌جمهور امريكا همچنين به مردم كوبا و ايالات متحده امريكا وعده انجام «معامله بهتري» را داد. ترامپ افزود: «حال كه من رئيس‌جمهور هستم، امريكا جنايات رژيم كوبا را محكوم خواهد كرد و براي درد و رنجي كه مردم كوبا حدود شش دهه متحمل شدند، تأسف خواهد خورد.» وي همچنين خواهان آزادي همه زندانيان سياسي در كوبا شد و گفت: «ما تا زماني كه همه زندانيان سياسي آزاد نشوند، تحريم‌ها عليه رژيم كوبا را لغو نخواهيم كرد.» چند زنداني سياسي سابق كوبايي در سخنراني ترامپ حاضر بودند و او در ابتداي صحبت‌هايش آنها را ستايش كرد. ترامپ همچنين در اين سخنراني از محدوديت‌هاي جديد در انجام معاملات با سازمان‌ها و نهادهايي خبر داد كه تحت كنترل ارتش كوبا هستند. وي همچنين با اشاره به آنكه ارتش كوبا در تمام بخش‌ها از جمله گردشگري به‌طور قوي حاضر است، بر افزايش محدوديت‌ها براي سفر به اين جزيره تأكيد كرد. تنها در پنج ماه اول سال 2017 ميلادي حدود 300 هزار امريكايي به كوبا سفر كرده‌اند كه رشدي 145 درصدي را در اين باره نشان مي‌دهد.
كوبا در سال 2016 ميلادي نيز در مجموع ميزبان 284 هزار و 937 بازديدكننده امريكايي بود كه اين رقم نيز 74 درصد بيشتر از شمار امريكايي‌هايي بود كه در سال 2015 ميلادي رهسپار اين جزيره شده بودند، البته دولت امريكا سفارت اين كشور در كوبا را تعطيل نمي‌كند و پروازهاي هواپيماهاي تجاري ادامه خواهند شد. امريكايي‌ها همچنين اين اجازه را دارند كه كماكان اجناس كوبايي با خود به كشور بياورند. امريكا از زمان به قدرت رسيدن فيدل كاسترو و انقلاب كمونيستي در كوبا روابط خود با اين كشور را قطع كرد و از سال 1960 عليه كوبا، تحريم اقتصادي به اجرا گذاشت اما پس از چند دهه و در زمان رياست‌جمهوري باراك اوباما روابط ميان دو كشور از سر گرفته شد.
واكنش داخلي
اتاق بازرگاني امريكا با محكوم كردن تصميمات جديد دونالد ترامپ اعلام كرد كه سخنان و فرامين او «امكان ايجاد تغييرات مثبت در جزيره كوبا را محدود مي‌كند» و به اين ترتيب اين خطر وجود دارد كه اين سياست‌ها فرصت‌هايي را در اختيار «كشورهاي ديگري» بگذارد كه با امريكا ارزش‌هاي مشتركي ندارند. پاتريك ليهي، سناتور دموكرات نيز در واكنش به سخنان روز جمعه دونالد ترامپ، بازگشت به «سياست‌هاي دوران جنگ سرد» را محكوم كرد و گفت: اين سياست‌ها تنها خوشايند «جناح كوچكي» از فعالان ضد كاسترو در ايالات متحده امريكاست.
او افزود: به اين ترتيب كاخ سفيد جنگ دوباره‌اي را عليه مردم كوبا آغاز كرده است، حتي جمهوريخواهان هم زبان به انتقاد از ترامپ باز كردند «جاستين آماش»، نماينده جمهوريخواه ايالت ميشيگان در مجلس نمايندگان امريكا گفت، ترامپ در حالي از امنيت ملي سخن مي‌گويد كه «با عربستاني‌ها مي‌رقصد و به آنها سلاح مي‌فروشد.» «تام ايمر» نماينده ايالت مينه‌سوتا در مجلس نمايندگان هم از ترامپ بابت وعده‌هايي كه در تبليغات انتخاباتي براي تعيير وضع موجود داده بود، انتقاد كرد. اين نماينده همچنين در بيانيه‌اي نوشت: «مهم‌تر از همه، تصميم امروز با دعوت از ساير كشورهاي خارجي براي حضور در حياط خلوت ما جهت پر كردن خلأ ناشي از اين تصميم، نوعي خطر امنيتي جديد براي مردم امريكا و سرزمين ما ايجاد مي‌كند.» جف فليك نماينده جمهوريخواه در مجلس سنا هم اعلام كرد: هر گونه سياستي كه توان امريكايي‌ها براي سفر آزاد به كوبا را محدود كند در راستاي منافع مردم امريكا يا كوبا نيست.
واكنش كوبا
دولت كوبا در واكنش به تصميم ترامپ براي اعمال مجدد تحريم‌ها اعلام كرد هر نوع تلاش براي نقش حاكميت اين كشور با شكست مواجه خواهد شد. دولت كوبا در واكنش گفته است، امريكا در موقعيتي قرار ندارد كه به اين كشور درس حقوق بشر بدهد. كوبا گفته است هر نوع تلاش براي نقض حاكميت كوبا يا تحميل تغييرات سياسي و اقتصادي بر اين كشور با شكست مواجه خواهد شد. كوبا در عين حال گفته است كه به همكاري‌هاي خود با امريكا ادامه خواهد داد. رائول كاسترو، رئيس‌جمهوري كوبا ضمن آنكه اعلام كرد، صحبت‌هاي ترامپ پر از لفاظي‌هاي خصمانه بود، طي بيانيه‌اي كه در وبسايت دولتي و تلويزيون كوبا منتشر شد گفت كه كوبا به دنبال تداوم مذاكرات با امريكا روي مسائل مختلف است.
در همين حال كشورهاي چپ‌گراي امريكايي لاتين هم اين اقدام ترامپ را تقبيح كردند. نيكولاس مادورو رئيس‌جمهور ونزوئلا روز جمعه در سخناني اقدام دونالد ترامپ رئيس‌جمهور امريكا در اعمال محدوديت‌هاي شديد عليه كوبا را محكوم كرد و آن را يك تجاوز و حمله آشكار عليه امريكاي لاتين ارزيابي كرده است. مادورو تأكيد كرد: اظهارات رئيس‌جمهور امريكا تجاوزكارانه و تهديدآميز بوده است. اين اظهارات نشانگر جهل و حقارت ترامپ بوده است. ما اظهارات دونالد ترامپ عليه كشور برادرمان كوبا را رد مي‌كنيم. اين يك تجاوز عليه امريكاي لاتين است. رئيس‌جمهور بوليوي هم در حمايت از كوبا، اقدام اخير رئيس‌جمهور امريكا را محكوم و تصريح كرد: «اين سوءاستفاده از قدرت توسط امپراتوري امريكاست كه به حمايت همه جهان در مخالفت با محاصره كوبا گوش نمي‌دهد. «اوو مورالس» افزود: «ترامپ به جاي اينكه از كوبا بخواهد زندانيان سياسي را آزاد كند، بايد سياسيون مجرمي كه در امريكا سكني گزيده‌اند را اخراج كند.»
كارشناسان معتقدند اين اقدام ترامپ مي‌تواند شكافي را كه اوباما تلاش داشت با خارج كردن كوبا از داير كشورهاي چپ‌گرا در امريكاي لاتين و تضعيف روحيه مقاومت در برابر واشنگتن در اين منطقه ايجاد كند تا حدودي ترميم کند.
