آخرين مناظره با محوريت موضوعات اقتصادي برگزار شد اما توجه بيشتر روي موضوعاتي بود که سند آنها به صورت لحظه‌اي در فضاي مجازي انتشار مي‌يافت. در اين مناظره حسن روحاني و اسحاق جهانگيري همچنان بر تداوم مسير و وضع موجود اصرار و تلاش كردند نامزدهاي رقيب خود را متهم به بي‌اطلاعي كنند. جهانگيري اما برخلاف مناظره قبلي ترجيح داد تمركز حمله خود را روي قاليباف معطوف كند. تقسيم وظيفه نيز در بخش اول ميان اين دو نامزد اصلي و كمكي مشهود بود به نحوي كه جهانگيري حمله وروحاني دفاع را بر عهده گرفتند.
اما سيدابراهيم رئيسي با توضيحاتي درباره نحوه هدفمند كردن يارانه‌ها از نامزدهاي دولت خواست تا پاسخگوي كارنامه چهارساله خود باشند و خواستار پيشگيري فساد در دولت و مقابله با هسته‌هاي فساد كه در نزديك‌ترين افراد دولتمردان شكل گرفته، شد.
محمدباقر قاليباف نيز در واكنش به طرح املاك نجومي، استفاده روحاني و جهانگيري از اين املاك در گذشته را افشاگري کرد كه واكنش‌هاي متفاوتي در فضاي مجازي داشت. وي در عين حال خطاب به روحاني تأكيد كرد كه حالا ديگر «دولت قبل» شماييد و بايد پاسخگوي وضعيت موجود باشيد.
ميرسليم نيز در اين مناظره مدعي شد دولت «مردان كاسب» را تشكيل نخواهد داد. او گفت 190 نفر از بدهكاران بزرگ نورچشمي‌هاي دولت هستند و علت اينكه مردم نمي‌توانند از وام‌هاي بانكي استفاده كنند اين است كه در تسهيلات بزرگ خود دولتمردان ذينفع هستند.
مشروح سخنان نامزدها در سومين و آخرين مناظره دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري را در ادامه بخوانيد.
سؤال اول از جهانگيري: برنامه شما براي مقابله مؤثر با قاچاق كالا و كاهش و مديريت واردات در راستاي اقتصاد مقاومتي چيست؟
جهانگيري: ميزان قاچاق كالا طبق برآوردهايي كه اعلام مي‌شد، حدود 25 ميليارد دلار بود در طي اين سه سال گذشته با برنامه ريزي دقيقي كه صورت گرفته قاچاق به 12 ميليارد دلار كاهش يافته است.
براي آينده هم برنامه دقيقي انجام شده است 10 كالاي اصلي كه در قاچاق سهم عمده دارند مشخص شده كه به سرعت با آنها مقابله مي‌شود.
رئيسي در نقد سخنان جهانگيري: مسئله حضور من در ارتباط با قاچاق كالا و مسئله قوه قضائيه است. فرمودند قاچاق كالا كجا توليد مي‌شود امروز 18 ميليارد حالا ايشان مي‌گويند 12 ميليارد قاچاق كالا وارد كشور مي‌شود دستگاه اجرايي دارد پرونده درست مي‌كند نكته مهم اين است كه دولت مي‌تواند پيشگيري كند از اين موضوع قاچاق كالا؟ بله، دولتي كه مسئولان آن در بخش‌هاي خصوصي مسئول نباشند در عرصه كار براي مملكت باشند اما اگر خودشان در بخش خصوصي باشند و از اين طرف كار دولتي انجام بدهند اين موضوع نمي‌تواند تحقق پيدا كند.
هاشمي طبا در نقد سخنان جهانگيري: بسيار جاي تأسف است كه اين مقدار كالاي قاچاق وارد مي‌شود من اطلاعاتي كه فقط از روزنامه‌هاي خودمان كسب كردم عرض مي‌كنم كه روزنامه‌هاي ما نوشته‌اند از 114 اسكله رسمي قاچاق وارد كشور مي‌شود.
قاليباف در نقد سخنان جهانگيري: آقاي جهانگيري ما اگر بحث 4 درصدي را مي‌گوييم به همين دليل است كه چرا مبارزه با قاچاق كالا نمي‌شود اولين شرط مبارزه پيشگيري است. در حين اينكه يك كارگر حقوقش 800 هزار تومان است و اخيرا كمي افزايش يافته است عقب‌ماندگي حقوق پيدا مي‌كند ولي وزراي آنجا پايه‌گذار حقوق‌هاي نجومي مي‌شوند مثل خود جنابعالي كه در دوره وزارت پاداش‌هاي چند ميلياردي هم تصويب مي‌كنيد. براي خودتان و هم به همكاران‌تان مي‌دهيد. از اينها چگونه توقع داريد كه پيشگيري كنند از قاچاق؟
در همين هفته گذشته وزيري كه كار فرهنگي دارد واردات غيرقانوني انجام مي‌دهد شما مي‌توانيد پيشگيري كنيد از قاچاق؟ وقتي شما در مسكن مهر اين مشكل را داريد چون وزراي شما مشغول كار تجاري و كار شخصي خودشان هستند. وقتي شما كسي را مي‌گذاريد كه مدير بانك را او معلو مي‌كند و مي‌رود رقمي بيش از 400 ميليارد تومان بدون هيچ روالي در حساب ديگري جابه‌جا مي‌كند طبيعتاً قاچاق كالا صورت مي‌گيرد پيشگيري وظيفه شماست؟
ميرسليم در نقد سخنان جهانگيري: آقاي جهانگيري شما كه اعتراض مي‌كنيد كه آقا رئيسي چرا برنامه نمي‌دهد خودتان محل سوال هستيد. خودتان بگوييد برنامه‌تان چيست؟ موضوع قاچاق كالا موضوع ساده‌اي نيست فرض كنيم كه درست باشد بفرماييد اين چه خسارتي در كشور ايجاد مي‌كند چه بلايي سر جوانان ما مي‌آورد چه مشكلاتي از كشور حل مي‌كند؟ بفرماييد در اوايل سال جاري مسئولان گمركي شما مي‌فهمند كه وسايلي وجود دارد كه مي‌توان توسط آنها فهميد كه قاچاق صورت مي‌گيرد اين چهار سال خواب بودند الان متوجه شديد؟
روحاني در نقد سخنان جهانگيري: در مسئله قاچاق و مفاسد اولين توجه ما بايد اين باشد كه ما بايد به ريشه‌هاي مسئله بپردازيم چرا اصلا قاچاق به‌وجود مي‌آيد ما اگر بتوانيم توليد داخلي، كيفيت آن را بالا ببريم و بتوانيم با قيمت ارزان كالا را توليد كنيم ديگر قاچاقي نخواهد آمد.
توضيح پاياني جهانگيري: ملت ايران نه چند ميليارد تومان پاداش اگر چند صد ميليون تومان ايشان مشخص كرد بنده پاداش داده و گرفتم بقيه حرف‌هايش را تأييد مي‌كنم. ايشان عادت كرده به حرف خلاف گفتن و هيچ جا اين مطالب ثابت نشده است. شما راجع به حقوق‌هاي نجومي مي‌گوييد فضاي مجازي اين بحث را باز كرد دولت با افتخار مقابل آن ايستاد و گفت ديوان محاسبات برخورد كند تعدادي از مديران بركنار شدند. قوانين را اجرا كرد كه احدي نتواند تخلف كند. تمام وجوهات به خزانه برگشت. آقاي قاليباف املاك مردم را چه كرديد 2200 ميليارد تومان املاك كشور را بخشيديد. گفتيد كه 20 ساله پولش را بدهند.
سؤال از ميرسليم: برنامه شما براي توسعه صادرات، جلوگيري از خام فروشي و كاهش وابستگي كشور به بودجه نفتي چيست؟ميرسليم: برنامه بسيار مهمي كه در چارچوب اقتصاد مقاومتي تدوين شده است اين است كه ما به نفت به عنوان يك ماده خامي كه مي‌تواند توليدكننده مواد مياني و محصولات نهايي با ارزش باشد توجه كنيم. بنابراين خام فروشي نفت تحت‌الشعاع استفاده از نفت قرار مي‌گيرد براي تامين كالاهاي اساسي. با توجه به ارزش افزوده‌اي كه كالاهاي مياني دارند نسبت به خام فروشي كه گاهي به 10 برابر مي‌شود استفاده درست از نفت ما را وادار نمي‌كند كه مخازن نفتي خود را به صورت غيرصيانتي استخراج كنيم.
روحاني در نقد سخنان ميرسليم: مسئله صادرات مسئله بسيار مهمي است و اين دولت افتخارش است كه بازار صادرات را باز كرد با برجام بازار صادرات باز شد. پتروشيمي ما كه در انبارها مانده بود نمي‌توانست صادر شود صادر شد. ميعانات ما كه روي آب‌ها بود ماه‌ها و ماه‌ها صادر شد. نفت خامي كه آقاي ميرسليم اشاره كرد.
جهانگيري در نقد سخنان ميرسليم: ما در خام فروشي خيلي خوب عمل كرديم جلوگيري در حد اعلا صورت گرفته است. براي صادرات در دو دوره گذشته يعني در دو سال گذشته تراز مثبت صادرات كالاي ما نسبت به وارداتمان است.
رئيسي در نقد سخنان ميرسليم: امروز اگر پالايشگاه‌هايي در استان‌هاي مختلف تشكيل شود هم با ارزش افزوده نفت به فروش مي‌رود ولي متأسفانه اينگونه عمل نشده است. به‌‌رغم تلاش‌هايي كه صورت گرفته، ما امروز شاهديم كه آنچه بايد انجام مي‌شد انجام نشده است. نسبت به اينكه ما چه‌كار كنيم كه وابستگي ما از نفت كم شود راهش اين است كه عمل شود نسبت به ماليات. دولت مي‌خواهد ماليات بگيرد نسبت به توليدكنندگان و كاسب‌ها نه نسبت به كساني كه فرار مالياتي دارند.
هاشمي طبا در نقد سخنان ميرسليم: خوشحالم كه بنده به مدت سه سال از سال 68 تا 72 در آن موقع صادرات 400 هزار دلاري به 5 ميليارد دلار رسيد. خوشحالم كه صادرات ما به 45 ميليارد دلار رسيده كه توسط مؤسسات مهندسي ما با ارزش افزوده تقريباً صد درصد انجام مي‌شود و اين افتخار بزرگي براي ايران است كه مهندسي ما در بيش از 15 كشور دنيا فعاليت مي‌كنند.
قاليباف در نقد سخنان ميرسليم: نكاتي را جهانگيري گفتند در اين موضوع كه دروغ آشكار است. اين حتماً بايد رسيدگي شود گفتند كه 2200 ميليارد تومان دزدي در املاك نجومي صورت گرفته بايد اثبات شود و اين حق براي من است. شما بدانيد در املاكي كه گفته شد بنده خودم نامه نوشتم به دادستان كل رسيدگي و اعلام كرد كه جرم و تخلف سازمان يافته‌اي نبوده است.
ولي چون اين فساد حقوق نجومي شما در آمده بود مشاور آقاي روحاني آقاي نجفي جلسه گذاشت به گفته دادستان تهران در آن جلسه گفتند معادل‌سازي كنند املاك نجومي كار سياسي بكنيم كه جلوي خرابكاري و كثافت‌كاري حقوق‌هاي نجومي گرفته شود. اين همان روحيه‌اي است كه 4 درصدي‌هاي آن خيلي پر رو هستند اگر بانكي تخلف كرده برخورد كنيد شما در دولت من جمله بانك گردشگري برادر خودتان.
چون شما گفتيد از من هر كسي هر چيزي دارد من مي‌گويم اين اخلاق شماست مثل آقاي روحاني راست راست نگاه مي‌كنيد و دروغ مي‌گوييد. آقاي جهانگيري املاك نجومي را خود شما برديد وقتي وزير بوديد همين زميني كه الان در ونك در منطقه 3 آمديد 350 متر زمين گرفتيد متري 140 هزار تومان. ما املاك نجومي داديم؟
توضيح پاياني مير سليم: آيا از برجامي كه اينقدر سنگش را به سينه مي‌زنيد درست از آن استفاده كرديد براي صادرات؟ ان‌شاءالله ما از اين فرصت استفاد مي‌كنيم تا به نفع صادرات خارجي استفاده كنيم. من اگر اشاره مي‌كنم به موضوع خام فروشي براي اينكه مي‌دانم نيازي نيست كه اين همه نفت را بفروشيم يك دهم آن درست شود در همان پتروشيمي مي‌توان پيشرفت شاياني را مشاهده كرد.
سوال از روحاني: مهم‌ترين مشكل نظام بانكي از نظر شما چيست و چه برنامه‌اي براي تسهيل ارائه وام‌هاي هدفمند به توليد، خدمات مسكن، ازدواج جوانان و ساير موارد ضروري داريد؟
حسن روحاني: ما سرمايه بانك‌هاي دولتي را دو برابر كرديم براي اينكه بتوانند در قبال مسائل اقتصادي تلاش كنند. بانك‌ها را ما براي توليد نياز داريم. اعتباراتي كه به توليدات داريم باعث فعال شدن آنها شد. از طريق بانك‌ها است كه سرمايه خارجي را جذب مي‌كنيم اگر بخواهيم در كشور وضع زندگي مردم و معيشت آنها درست شود فقر ريشه كن شود و اقتصاد ما به عنوان يك قدرت بزرگ ملي ظهور پيدا كند يكي از راه‌هاي آن تقويت بانك‌ها و يكي از راه‌ها گرفتن اعتبارات از بانك‌هاي مختلف است.
جهانگيري در نقد سخنان روحاني: در وام ازدواج براي اولين بار از 3 ميليون به 10 ميليون افزايش دهيم. خوشبختانه 9 هزار ميليارد تومان وام ازدواج پرداخت شد. ما اگر بتوانيم موانع نظام بانكي را برطرف كنيم يكي از مهم‌ترين پشتوانه‌هاي توليد خواهد شد.
رئيسي در نقد سخنان روحاني: شما يكي از گلابي‌هايي كه از برجام بايد مي‌چيدي سرمايه خارجي بود، سال 95 كل سرمايه خارجي كه جذب شده 500 ميليون دلار بوده است اين وضعي كه شما در خصوص جذب سرمايه‌گذاري بار آورديد. من فكر مي‌كنم اگر شما دقيق حساب كنيد مي‌گوييد صادرات آماري كه ما داريم صادرات غيرنفتي 10 درصد كاهش يافته است. شما مي‌گوييد صادرات غيرنفتي افزايش يافته است شما ميعانات را از آن كم كنيد ميعانات بايد در حوزه نفتي باشد.
هاشمي‌طبا در نقد سخنان روحاني: ما آمديم عقود اسلامي را بر آن سوار كرديم به عنوان يك پوشش نه كساني كه مراجعه مي‌كنند نه مديران بانك نمي‌دانند چه چيزي را امضا مي‌كنند؛ من سه سال در بانك صنعت و معدن بودم آنها نمي‌دانند چه چيزي را امضا مي‌كنند. به نظرم اگر قرار است بانك در كشور ما به توليد ما به تجارت ما به صادرات ما كمك كند بايد خيلي شفاف باشد.
قاليباف در نقد سخنان روحاني: آقاي جهانگيري مي‌فرمايند كه ما وام ازدواج 10 ميليوني داديم شما مخالفت كرديد در مجلس؛ مجلس اين وام را به آنها داد. آقاي روحاني واقعاً وقتي مي‌گوييد دولت قبل از نظر مردم دولت قبل شما هستيد چهار سال بوديد و امروز بايد بگوييد چه كرديد بعد از چهار سال مجدداً داريد وعده مي‌دهيد هيچ اصلاحي شفافيتي صورت نگرفت.
جريان نقدينگي را به سه برابر افزايش داديد. نتيجه بيكاري چه شد؟ از 10 درصد به 12 درصد بيكاري رسيده است. خانه‌اي هست كه بيكار نداشته باشد. درختي كه در چهار سال ميوه ندهد بعد هم ثمر نخواهد داد.
ميرسليم در نقد سخنان روحاني: آقاي روحاني هم اشاره كردند كه نظام بانكي از نقاط ضعف دولت است. اختلاس‌هايي كه صورت مي‌گيرد و بانك‌ها را گرفتار كرده است و كساني كه بدهكاران بانكي است چگونه برخورد مي‌كنيد؟ برخي از دولتمردان شما شريك اين موضوع هستند. بانكداري شما الان بانكداري رباخواري است.
روحاني در سخنان پاياني: الان اگر كوچك‌ترين تخلفي صورت بگيرد سخنگوي قوه قضائيه سريعاً مي‌آيد مي‌گويد عيب ندارد كار خوبي مي‌كند اعلام مي‌كند؟ اينكه دارو نبود مردم صف بسته بودند، اينكه در بيمارستان‌ها سوزن جراحي نبود، شما مگر مسئول نبوديد، چرا اعلام نكرديد الان اعلام مي‌كنيد مي‌گوييد به آينده حواله مي‌دهيم. ما كه در گندم خودكفا شديم به آينده حواله مي‌دهيم، وضع كشاورزي ما امسال كشاورزان ما 17 برابر پول آن نسبت به سال 91 دريافت كردند به آينده حواله مي‌دهيم؟ بايد مسائل را حل و فصل كنيم.
سؤال از هاشمي‌طبا: برنامه دولت شما براي رونق توليد و ايجاد اشتغال پايدار در صنعت، كشاورزي و خدمات به‌ويژه براي جوانان و فارغ‌التحصيلان دانشگاهي چيست؟
هاشمي‌طبا: چون كار صادرات از هر كسي ممكن نيست. ممكن است در 4 درصد باشند ولي كساني كه كارفرما هستند اينها مي‌توانند با گسترش كارشان كمك كنند، در اين زمينه تجميع سرمايه استفاده از سرمايه‌هاي داخلي حتماً ضروري و مفيد است و امكان صادرات هم براي كشور ماست، اگر ما صادرات نكنيم توليد خودمان را به صادرات محول نكنيم غيرممكن است بتوانيم اين كار را انجام بدهيم.
قاليباف در نقد سخنان هاشمي‌طبا: بايد تلاش كنيم از سرمايه خارجي هم استفاده كنيم. آن هم وقتي اين اتفاق مي‌افتد بتوانيم كه امنيت سرمايه داخلي خود را تأمين كنيم تا آنها هم بتوانند سرمايه‌گذاري كنند. هر روز بيكاري دارد بيشتر مي‌شود و كارخانجات ما دارد چند ده هزار تاي آنها تعطيل مي‌شود و ادامه دارد.
ميرسليم در نقد سخنان هاشمي‌طبا: آقاي هاشمي‌طبا شما جواب را نداديد، علت واقعي كه صنعت خوابيده است چيست؟ 70 درصد از شهرك‌هاي صنعتي شما خوابيده است. توليد اينطور سرپا نخواهد بود. راه حل شما چيست؟ آيا واردات بي رويه كه الان داريم امروز ما از چين داريم بيشترين واردات و جنس را وارد مي‌كنيم نسبت به دولت قبل. آن دختري كه از چين وارد كرد توليد را خوابانده است.
روحاني در نقد سخنان هاشمي‌طبا: ما در كتاب دولت دوازدهم به تفسير آورده‌ايم كه از اين 20ميليارد به‌دست آورده در برنامه، 15 ميليارد آن براي سرمايه‌گذاري و توليد است و 3 تا 5 ميليارد براي حمايت از فقرا و مستضعفان كه به مجلس فرستاديم و ما اين طرح را ادامه مي‌دهيم كه همه روستاييان و مناطق محروم ما بتوانند با دو برابر پولي كه به آنها مي‌دهيم در مناطق مرزي و محروم در بقيه مناطق دو برابر مي‌كنيم بتوانيم مشاغل آنها را ايجاد كنيم.
جهانگيري در نقد سخنان هاشمي‌طبا: رشد 7درصدي را دولت قبل براي كشور به ارمغان آورد. آقاي ميرسليم شما نه آمار رسمي را قبول داريد همينطور حرف مي‌زنيد. مگر مي‌شود شما غير از آمار رسمي كشور حرف بزنيد؟ مي‌گوييد 70 درصد كارخانه‌ها تعطيل است. آقاي قاليباف من نگفتم شما دروغ مي‌گوييد گفتم خلاف مي‌گوييد، بنده در زندگي‌ام از هيچ رانتي استفاده نكرده‌ام. اگر روزي زمين گرفتم تنها دارايي‌ام خانه‌ام به قيمت روز گرفتم و فقط هم همين است.
رئيسي در نقد سخنان هاشمي‌طبا: وقتي به كشوري اجازه مي‌دهد كه ميوه وارد كند در صورتي كه در شمال و آذربايجان‌غربي بهترين ميوه‌ها هست، وارد كردن ميوه چه معنايي دارد؟ به جاي اينكه ما از كف بازار از كف كار كشاورزي از كف روستا حرف بزنيم، اعدادي را مي‌گوييم كه بر خلاف كف بازار و كشاورزي است. تعاوني‌ها بايد طبق قانون اساسي جدي گرفته شود.
هاشمي‌طبا در سخنان پاياني: ما در كشورهاي ديگر مي‌توانيم توليد ساختمان بكنيم با مصالح داخلي خودمان در ايران. الان در 15 كشور داريم كار فني انجام مي‌دهيم اينها وابسته مي‌شود به صنايع داخلي. در صنايع خودمان يكي صنايع وابسته به صنعت خودرو دچار مشكل بودند كه رفع مي‌شود، يكي صنعت ساختمان كه بايد خودشان را با صادرات وفق بدهند. بايد بازار جهاني پيدا كنند، صادر‌كننده بايد ايجاد شود، بتواند محصولات خودش را انجام بدهد.
سؤال از رئيسي: برنامه شما براي قانون هدفمند كردن يارانه‌ها چيست؟
رئيسي: اين يارانه امروز دارد توزيع مي‌شود ما شاهديم كه وضعيت فقر در اين دولت با سياست‌هايي كه داشته بيشتر شده است. طبق اعلام مسئولان رسمي امروز از 23 درصد به 33 درصد رسيده است. با اين وضعيت فقرا بايد چه كرد؟
سفره مردم كوچك شده است؛ از مردم بايد پرسيد آيا آن اقلامي كه براي اين سفره تامين مي‌كرديد برنج، كره، گوشت آيا تأمين مي‌شود، دو برابر نشده است؟ ما قيمت‌ها را گرفتيم از 133 درصد قيمت‌ها افزايش يافته است. طبق اعلام مسئولان رسمي امروز از 23 درصد به 33 درصد رسيده است. با اين وضعيت فقرا بايد چه كرد؟
هاشمي‌طبا در نقد سخنان رئيسي: آقاي رئيسي دو بار فرمودند منابع ديگر پيشبيني شده است خواهش مي‌كنم بفرماييد اين منابع ديگر كجا پيشبيني شده است؟ ما نفري 45 هزار تومان يارانه در دولت قبل داديم ميوه 10برابر شد، بنزين هشت برابر و مسكن سه برابر شد، يعني ما گفتيم 45 هزار تومان مي‌گذاريم جيبتان اما 500 هزار تومان به خاطر 26 درصد تورم از جيبشان درآورديم. امروز هم اگر بخواهيم دو برابر، سه برابر و چهار برابر يارانه را تقسيم كنيم چه اتفاقي مي‌افتد؟ اين اتفاق مي‌افتد كه به جاي 250 هزار تومان كه به آنها مي‌دهيم 800 هزار تومان از جيب آنها خارج مي‌كنيم.
قاليباف در نقد سخنان رئيسي: امروز كساني كه توان توليد و كار دارند، امروز اينها واقعاً تحت فشار هستند. تحت فشار همان بحث‌هاي قبل هستند مثل كالاي قاچاق و ارز يا صادرات و واردات غيررويه در كشور، الان هيچ اعتمادي ندارند تجار و سرمايه‌گذاران، ما آنهايي كه با زحمت پول در‌مي‌آورند به حاشيه رفته‌اند و نگران هستند چون آن 4 درصدي‌هايي كه من مرتب تأكيد مي‌كنم آن افرادي كه با هيچ تلاشي بيشترين استفاده از منابع عمومي را دارند.
ميرسليم در نقد سخنان رئيسي: درآمد حاصل از قانون 80هزار ميليارد تومان است. آقايان هنرشان اين بوده كه پول را به مردم بدهند. آقاي نعمت‌زاده مي‌گويد كه من 3 درصد دريافت كردم براي حمايت از توليد. اگر توليد درست شود مردم كالا به اندازه كافي داشته باشند به وفور در اختيار داشته باشند، منافع آن بيشتر خواهد بود. اينها را بايد طبق برنامه و اصول انجام داد فارغ از برخوردهاي سياسي شب انتخابات. توليد خسارت‌ديده چهار سال، نتيجه‌اش ركود، بيكاري و ورشكسته شدن است. شما براي اينها چه برنامه‌اي داريد آقاي رئيسي؟
روحاني در نقد سخنان رئيسي: مردم بدانند كه يك عده‌اي دنبال بازگشت به چهار سال قبل هستند. مي‌گويند ما مي‌خواهيم بيشتر پول پخش كنيم، اين مسيرش كاملاً روشن است. آن زمان 17 هزار ميليارد تومان مي‌توانستند به يارانه بدهند 42 هزار ميليارد تخلف كردند. افرادي كه كف درآمدي آنها در فقر مطلق است ثبت‌نام كنند و حقوقي به آنها پرداخت شود در حداقل اداره كردن حداقل زندگي. ضروريات آنها را تأمين كنيم، افرادي كه اشتغال ندارند شغل برايشان ايجاد كنيم، افرادي كه حقوق دارند اما كم است بايد اضافه كنيم كما اينكه ما حداقل حقوق را يك ميليون و 100 هزار تومان كرديم براي بازنشستگان هم بالاتر از يك ميليون و 50 هزار تومان.
جهانگيري در نقد سخنان رئيسي: اتفاق بدي كه براي مردم افتاد در دولت قبلي سفره مردم كوچك شد. نتيجه سياست‌هاي غلط و نادرست بود. همانطور كه گفته شد 45 هزار تومان جيب مردم گذاشتيم 200هزار تومان از جيب آنها دولت برداشت.
رئيسي در سخنان پاياني: چرا يارانه محرومان را سه برابر كرديد در روزهاي انتخابات؟ اگر نياز بود چرا كار تبليغاتي كرديد؟ اين كارها كار تبليغات انتخاباتي است نبايد اين كار صورت گيرد. آقايان مي‌فرمايند كه هر دولتي بيايد توانمندسازي فقرا، ما معتقديم كه سازمان‌هاي حمايتي بايد كاري بكنند كه از تحت پوششان فقرا بيرون بيايند. طرح سلامت را شما اجرا كرديد از كارهايي بود كه با نيت خوبي انجام گرفت اما اين ميزاني كه از جيب مردم با افزايش تعرفه‌ها خارج مي‌شود، آيا كمك به مردم است؟
آقاي نعمت‌زاده اشاره كردند اگر اين مبلغ 700 هزار ميليارد نقدينگي يعني دست كردن در جيب مردم، چرا 500 هزار ميليارد آدم‌هاي بدحساب وام گرفتند؟
اين هدفمند كردن يارانه‌ها مشخص است كه پول‌ها كجا برود؟ شما به عنوان دولت پرخرج امروز 250 هزار ميليارد هزينه دولت است، حقوق كارمندان را افزايش داديد؟ يارانه‌ها را افزايش داديد؟ چرا بايد اين همه هزينه داشته باشد دولت؟ متأسفانه همه اينها در راستاي تبليغات انتخابات است. مردم دارند مي‌بينند، جسارت به مردم نباشد، ما مردم را عاقل بدانيم با تبليغات انتخابات، از من پرسيدند گفتند كه مردم بر اساس تبليغات رأي مي‌دهند.
سؤال از قاليباف: مهم‌ترين اولويت‌هاي شما براي افزايش رشد اقتصادي كشور به منظور دستيابي به اهداف سند 1404 چيست؟
محمد باقر قاليباف: امروز كشور ما بدون شك با يك بحران اقتصادي روبه‌روست؛ معضلات اقتصادي چون بيكاري، ركود، گراني غيرقابل انكار است. در اين بين اگرچه در حوزه مربوط به گراني دولت يازدهم مدعي است كه تورم كنترل شده است اما واقعاً مردم مي‌دانند كه تورم و گراني در بخش خوراك و پوشاك و حمل و نقل، تحصيل و... وجود دارد، به‌طور نمونه شكر از 1500 تومان به 3500 تومان رسیده است يا در حوزه‌هاي ديگر گراني هنوز تداوم دارد.
در حوزه بيكاري به گزارش مركز آمار ايران در حدود 3/5 ميليون نفر بيكاري وجود دارد و در همين دولت نرخ بيكاري از محدوده 10درصد به 12/5 درصد رشد كرده است، تعطيلي كارگاه‌ها غيرقابل انكار است. در چنين شرايطي كه بحران اقتصادي وجود دارد در همه دنيا مرسوم است كه دولت‌ها به كمك مردم مي‌آيند. دولت آقاي روحاني نتوانسته است در زمينه اقتصادي موفق باشد و در بحران اقتصادي به كمك مردم بيايد.
در اين بين متأسفانه دولت يازدهم نه تنها در اين سال‌ها معيشت مردم را بهبود نبخشيده است بلكه در بعضي از موارد به دليل تأمين هزينه ريخت‌وپاش دولت خودشان حتي دست به جيب و سفره مردم هم كرده است. عملكرد دولت در افزايش قبوض آب و برق و گاز و تلفن نشان مي‌دهد كه به جاي كمك به مردم دولت يازدهم به مردم فشار را مضاعف كرده است و اين فشار هم به شكل يكنواخت به عامه مردم و به ويژه قشر محروم وارد شده است. در حوزه ماليات‌ها هم بد عمل شده است. وقتي مي‌خواهيم توليد رشد اقتصادي كنيم توليد در اولويت است چرا نبايد توليدكنندگان، مخصوصاً كارگاه‌هاي كوچك از معافيت مالياتي يا لااقل تخفيف برخوردار باشند و به اشتباه ماليات را در ركود بر آنها تشديد كنيم.
در بحث ماليات در كشور ما 40 درصد فرار مالياتي داريم و متأسفانه در حوزه ماليات بر ثروت كمترين ماليات را در دنيا از ثروتمندان دريافت مي‌كنيم. در جريان خود نقدينگي و جهت‌گيري نقدينگي ما معتقديم مهم‌ترين بحثي كه بايد در دولت مردم صورت گيرد، بحث اشتغال و افزايش اشتغال است. اشتغال است كه توليد و رونق را بر مي‌گرداند.
الحمدلله آقاي روحاني اين را قبول كردند كه بايد برويم نيروهاي جوياي كار را شناسايي كنيم و الان گفتند كه سايتي بزنيم براي محرومين و آنهايي كه دنبال كار هستند را ثبت‌نام كنيم؛ حالا بگذريم كه سايت كارانه راه‌اندازي شده از سوي ما را بستند و سايت خودشان را راه انداختند و جايگزين كردند. ماليات را عادلانه كنيم حمايت از اقشار را بايد انجام بدهيم.
ميرسليم در نقد سخنان قاليباف: رسيدن به چشم‌انداز خيلي فداكاري مي‌خواهد. اگر ما بخواهيم مماشات كنيم و اصل 44 را مثل دولت يازدهم اجرا نكنيم به هيچ جا نمي‌رسيم. خصولتي همان دولت است به اسم كارخانه فلان كذا، پشت آن دولت است.
شما اقتصاد مقاومتي را ببينيد هسته‌هاي دانش‌بنيان خودروي برقي را برديم آقاي روحاني سوار شده و انگار نه انگار و رفتند خودرو را از ژاپن وارد مي‌كنند. دولت يازدهم اصلاً نفهميد چكار كند با اقتصاد مقاومتي و اصل 44. اين فساد اداري تا اصلاح نشود به جايي نمي‌رسيد، آقايان دولت يازدهم ادعا مي‌كنند كه دولت الكترونيك ايجاد شده اصلاً اين دولت شفافيت ندارد.
روحاني در نقد سخنان قاليباف: من سؤالم از آقاي قاليباف اين است كه ايشان راجع به رشد خب اعلام كردند درآمد ملي كشور را 5/2 برابر مي‌كنند اين معني آن رشد 26 درصد است.
جهانگيري در نقد سخنان قاليباف: رشد اقتصادي يكي از مهم‌ترين هدف‌ها است. اگر ما كيك اقتصادي كشور را بزرگ كنيم مردم بيشتري دور آن مي‌توانند بنشينند. در قانون برنامه پيشبيني شده است 770 هزار ميليارد پول نياز است تا رشد 8 درصدی صورت گيرد. آقاي قاليباف مي‌توانيد 65 هزار ميليارد جذب سرمايه داشته باشيد؟ رشد 8 درصدي بايد مردم ميدان دار باشند.
رئيسي در نقد سخنان قاليباف: رشد اقتصادي كه در سال آخر دولت يازدهم گفته شد كه 7 درصد است 6 درصدش مربوط به نفت است، مربوط به اشتغال و توليد نيست زيرا يك و 5/1درصد رشد اقتصادي مربوط به كل بخش‌هاي توليد نيست و فقط در بخش مسكن 17درصد رشد منفي داشتيم. بايد روند خصوصي‌سازي پيگيري مي‌شد. اگر خصولتي‌سازي صورت گرفته دولت يازدهم بايد پيگيري مي‌كرد شما دولت هستيد. شما بايد بگوييد به مردم اين قول و وعده را داديم و عمل كرديم.
روحاني مي‌گويد كه ما از ركود عبور كرديم در حالي كه ركود در كشور ما ركورد زده است. اين وضع بيكاري و اشتغال است. ما با ديپلماسي عزتمندانه مي‌توانيم مسائل را حل كنيم. اول با كشورهاي همسايه بسياري از امور مي‌تواند حل شود. بحث فقرا را كه مطرح كردم آقاي روحاني هم گفتند كه بايد به فقرا توجه كرد و بايد سه برابر يارانه به آنها داد چرا تا الان توجه نكرديد؟
اگر در مسئله اشتغال مي‌خواهيم مسئله حل شود بايد مسئله پيشران‌هاي توليد مثل مسكن و كشاورزي را فعال كنيم. مبارزه بي‌امان با قاچاق كالا و فساد انجام دهيم و كنترل واردات كنيم.
هاشمي‌طبا در نقد سخنان قاليباف: برنامه 1404 اهداف آن بسيار والا است. اما واقعيت اين است كه ما به حرف‌هاي عاقل اقتصاددانانمان كه راه‌حل علمي نشان مي‌دهند گوش نمي‌دهيم. ما بر اساس داده‌هايي كه به ما مي‌رسد مي‌خواهيم علم را تغيير دهيم. توسعه و توليد غيرتمركز سرمايه‌اي، غيرتلاش، غير از كوشش راه ديگري ندارد.
قاليباف در سخنان پاياني: وعده‌هايي كه بنده دادم، تعهداتي كه به مردم دادم اين تعهدات ما از جنس عدد و رقم است. بنده مدير اجرايي بودم و كار كردم و سابقه دارم با حرف و شعار و اينها هم نيست.
امروز برنامه ششم تصويب شد شما چه برنامه‌اي داديد؟ امروز ما در دولت مردم متعهديم كه برنامه ششمي كه مجلس تصويب كرده است اجرا كنيم. ما حتما سند چشم‌انداز را دنبال مي‌كنيم يكي از نابساماني‌ها همين است. در كشور سابقه رشد 2رقمي داشته‌ايم. ما بايد به بخش تعاوني و خصوصي اعتماد كنيم. اما در دولت 4 درصدي رفتار به شكل دوره قاجار شده است. فولاد، بانك‌ها و پتروشيمي دست كيست؟ خام‌فروشي كجا مي‌رود؟ وقتي شما به منابع داخلي اعتماد نداريد وقتي نمي‌توانيد امنيت سرمايه‌گذار مثل كاسپين را برقرار كنيد كدام سرمايه‌گذار خارج مي‌آيد؟
من در دولت نبودم ولي ديپلماسي شهري قوي‌ترين ديپلماسي شهري در شهرداري تهران بوده و امروز دبيرخانه همه كلانشهرهاي آسيا به طور ثابت امروز در تهران است. اين از افتخارات ديپلماسي در حوزه مسئوليت‌مان بوده است. من چون بداخلاقي شد اينجا، در قضيه املاك نجومي چون آقاي روحاني گفتند، هم شما املاك نجومي برديد هم آقاي روحاني، شما زمين در شهرك غرب برديد متري 145 هزار تومان 800 متر، تا فساد جمع نشود مشكل حل نخواهد شد.
بخش دوم مناظره؛ سؤالات اختصاصي نامزدهاست
سؤال اختصاصي از قاليباف: برنامه دولت شما براي ارتقاي بهره‌وري در بخش كشاورزي و توسعه صنايع تبديلي در شهرها و روستاها چيست؟
محمد باقر قاليباف: من ابتدا اجازه مي‌خواهم چون جلسه قبل به مردم قول دادم و معتقد بودم شفاف‌سازي مهم‌ترين موضوع براي رشد اقتصادي است. گفتم كه خوب است كه ما همه نامزدها اموال خودمان را بر اساس قانون به اطلاع مردم برسانيم. به مردم اعلام مي‌كنم كه من كل دارايي خودم و بستگانم را در كانال تلگرامي‌ام گذاشته‌ام و معلوم است كه دارايي من كجاست كه اگر اين اتفاق بيفتد مي‌تواند مؤثر و جدي باشد.
در خصوص بحث كشاورزي ما حتماً يكي از موضوعات مهم‌مان براي كشاورزي و امنيت غذايي و امنيت ملي ما حتي با محدوديت‌هايي كه در حوزه آب داريم بايد به سمتي برويم كه اقلام ويژه و حياتي را خودكفا باشيم. بنابراين اين برنامه كاملاً پيشبيني شده، سياست‌هاي كلان اين را مشخص كرده است. ما همان سند چشم‌انداز و برنامه ششم را براي كشاورزي دنبال مي‌كنيم مخصوصاً براي روستاها و براي آن 2/1 ميليون شغلي كه اشاره كردم در روستاها با همين نگاه كشاورزي و صنايع كوچك و خانگي اين كار را انجام مي‌دهم.
معتقدم تا زماني كه مبارزه با فساد و رانت حل نشود چه در حوزه كشاورزي، صنعت و چه در صنايع ديگر حتماً موفق نمي‌شويم كه بتوانيم به نقطه خودكفايي كامل برسيم كه بتوانيم كار صادرات را انجام بدهيم.
سؤال اختصاصي از ابراهيم رئيسي: برنامه و راهكار موثر شما براي مبارزه با فساد اقتصادي و رانت‌خواري به‌ويژه فساد سازمان يافته چيست؟
سيدابراهيم رئيسي: امنيت كشور امنيت سازمان اداري كشور در گرو مبارزه با فساد است. فساد يك ساختارهاي فسادزاست كه دولت بايد آن را برطرف كند. فساد در كشور فراجناحي شده است چرا اين دولت مي‌گويند آن دولت، اصلاً زيبنده نظام اداري ما نيست.
دوم افرادي صالح را انتخاب كردن براي امور است. اگر يك‌دستگاه نظارتي گزارش داد فلان كس فاسد است بايد با حساسيت برخورد كرد. اين فساد اگر زير عمامه من يا آقاي روحاني باشد يا زير كت آقاي جهانگيري يا قاليباف باشد بايد حساسيت داشت.
اولين كسي كه بايد حساس باشد رئيس دولت است. اينكه اعلام مي‌شود آقاي روحاني نزديك‌ترين فرد شما دارد فساد مي‌كند، نه تنها برخورد نمي‌كنيد مقاومت مي‌كنيد. اگر مي‌خواهيم نظام اداري ما اصلاح شود مي‌توانيم، در دولت كار و كرامت مصمم هستيم در هيچ كجاي اداري كشور نخواهيم فساد رخنه كند. عزم و اراده جدي براي اينكه اگر كسي فاسد است بايد آن را بيرون كنيم. ما مشكلي كه داريم اين است كه مردم دغدغه‌‌مند هستند در خصوص فساد اداري. اين مسئله قابل حل است با عزم و اراده راسخ در كشور.
سؤال اختصاصي از هاشمي‌طبا: چه برنامه‌اي براي اصلاح نظام مالياتي كشور داريد و ملاحظات شما براي حمايت از توليد و اشتغال در اين زمينه چيست؟
سيدمصطفي هاشمي‌طبا: مقدمتاً من چون با اعلام دارايي‌هاي نامزدها مخالفت كردم و هيچ قانوني هم در اين زمينه وجود ندارد چون ملاك اصلاً پول داشتن يا نداشتن نيست، چه بسا ممكن است كسي فقير باشد اما كيسه بدوزد. از نامزدها تقاضا دارم كه نسبت به اعلام منابع پولي ستادشان به طور مشخص با ارائه‌دهندگان يعني نامشان را ببرند و مخارجي كه انجام داده‌اند اعلام كنند. من عذرخواهي مي‌كنم كه از سؤال فراتر رفتم.
سؤال اختصاصي حسن روحاني: فرصت‌ها و تهديدات رشد نقدينگي چيست، چنانچه رئيس‌جمهور شديد چه برنامه‌اي در زمينه مديريت و مهار اين پديده خواهيد داشت؟
حسن روحاني: من عقد اخوت با كسي نبسته‌ام، هيچ كس مانع من نيست. در مسئله تورم هم مهار آن است كه بايد اجرا شود.
سؤال اختصاصي از آقاي جهانگيري: چه طرح و برنامه‌اي براي شكوفايي درون‌زا و خودروسازي ملي در كلاس جهاني داريد؟
اسحاق جهانگيري: به آقاي قاليباف عرض مي‌كنم برادر عزيز من هيچ چيز جز خانه‌اي كه در تهران دارم اگر دارم براي شما آقاي قاليباف. من هشت سال در دولت نبودم و كنار بودم، امروز با افتخار عرض مي‌كنم. زندگي بنده از اين كاغذ سفيد‌تر است. صنعت خودرو يك صنعت پيچيده است، تحقيق و توسعه و قطعه‌سازي توان خوبي در كشور صورت گرفته است با برندهاي معتبر دنيا بايد مشاركت كنيم و در ايران عرضه كنيم.
سؤال اختصاصي از ميرسليم: برنامه دولت شما براي رشد كسب و كارهاي دانش‌بنيان و گسترش و تحكيم پيوند صنعت و دانشگاه چيست؟
سيدمصطفي ميرسليم: يكي از مسائل مهم براي رشد اين است كه ما همكاري بين صنعت و دانشگاه را برقرار كنيم. ما با استفاده از جوانان مستعدي كه در دانشگاه بودند هسته علمي را در صنعت ايجاد كرديم و نسبت به نيازي كه در صنعت وجود داشت اقدام كرديم و برمبناي آن نياز مبادرت به طراحي كرديم و بعد وارد توليد انبوه شديم. اين يك نمونه هسته اقتصاد مقاومتي است كه اجرا كرديم.
با استفاده از جوانان دانشجويي كه آمده بودند در زمينه چاره‌جويي در زمينه صنعت، اين امكانش است مي‌توان به شكل مناسبي بين دانشگاه و صنعت پيوند برقرار و چاره‌جويي كرد و در اين راه دولت بايد حمايت كند. متأسفانه دولت يازدهم در اين زمينه فرصت را پيدا نكرد و فرصت را سوزاند و به جاي اينكه اين هسته‌ها را حمايت كند استفاده نكرد و به قول فرمانده اقتصاد مقاومتي استفاده نكرد و آنها را از دست داديم.
بخش سوم بخش پاياني جمع‌بندي مناظره
هاشمي‌طبا: من دوست داشتم نوه شش ساله‌ام را مي‌آوردم كه عيناً نشان بدهم براي آنها بايد كار كنيم، طبيعتاً هر سياستمدار و مدير جامعه بايد مردم را دوست داشته باشد تا بتواند برايشان كار كند.
قاليباف: آقايان روحاني و جهانگيري مطالبي را گفتند كه بايد بگويم چرا بايد بگويم؟ چون فكر كنم اگر به اينها اشاره نكنم حق اين مردم محروم و مظلوم و حق همه ايراني‌ها را ضايع كردم، بايد روشن كنم. امروز مشكل اقتصاد و عدم رشد اقتصادي كشور فرصت‌هاي نابرابري است كه در حوزه‌هاي اقتصادي و اجتماعي پيش آمده است.
آقاي روحاني مي‌فرماييد هر كسي هست بايد برخورد كنيد، خب اولين برخورد را خودتان انجام بدهيد. شما مطلع هستيد كه بستگان شما در كنار شما امروز دارند چه مي‌كنند، درحوزه‌هاي مالي و بانكي. چرا برخورد نمي‌كنيد؟ چون خودتان هم از اين رانت استفاده مي‌كنيد وقتي استفاده مي‌كنيد، نمي‌توانيد برخورد كنيد. وقتي 800 متر زمين مي‌گيريد به 2/5 ميليون تومان در سال 70 حتماً شجاعت برخورد را نداريد، اين درد كشور است.
آقاي جهانگيري به مردم بگوييد كه 385 متر در دهه 80 به متري 140 هزار تومان در ونك از بيت‌المال گرفتيد، بعد به ما مي‌گوييد املاك نجومي؟ چرا به مردم بدبخت نمي‌دهيد، اين درد ماست. ما هر چه مي‌گوييم از دولت شما اين را مي‌فهميم اين را مي‌گوييم، مي‌گوييد نداريم، آن را مي‌گوييم مي‌گوييد نيست. اين هم دو اسناد از شما دو بزرگوار. به همين دليل است كه مي‌گوييد نمي‌شود، نمي‌توانيم، پس اين 6 ميليون بيكار كشور و سالانه يك ميليون اضافه مي‌شود. ما يك درصد جمعيت دنيا را داريم، يك درصد خاك دنيا را داريم، 5 درصد منابع دنيا را داريم.
چرا نمي‌توانيم اداره كنيم و مردم ما در اين سرزمين فقيرانه زندگي مي‌كنند به خاطر اينكه فساد وجود دارد، سيستم‌ها را هوشمند نمي‌كنيم فساد ساختاري داريم. هر چه بگندد نمكش مي‌زنند واي از آن روز كه بگندد نمك. ما بايد شجاعانه بايستيم و حق مردم را بدهيم و خدمت كنيم به مردم.
ميرسليم: من شخصاً ادعاي معجزه براي رفع اين مشكلات را ندارم. مگر با ياري خود شما و به لطف خدا و با ادعاي داشتن برنامه‌اي مستقل و عزم و جزم براي باز كردن گره‌ها. مهم‌ترين مسئله امروز كشور ما فساد است و آن هم فساد در دستگاه‌هاي اجرايي. ساير مفاسد ناشي از فساد دستگاه‌های اجرايي است.
من با رباخواري در نظام بانكداري كه موجب بيچارگي در خانواده‌هاست جنگ خواهم كرد. مبارزه با فاسد اداري كه خواسته شما و مقام معظم رهبري است و آن نيز جز با همكاري افراد پاكدست و فسادستيز ميسر نخواهد بود. دولت من دولت كاسبان نخواهد بود.
رسيدگي فوري به وضعيت كاركنان دولت و كارگران كه متأسفانه عده كثيري از آنها قراردادي هستند و تأمين شغلي آنها ميسر نيست و گرفتاري مالي آنها را رنج مي‌دهد، رسيدگي فوري به اين عزيزان در برنامه ماست و همچنين توجه به روستاييان و عشاير در دستور كار ماست. ايجاد بازار صادراتي جزو برنامه اصلي است. ما برنامه دقيق براي ايجاد اشتغال نيروي جوان و تحصيلكرده بر مبناي شركت‌هاي دانش‌بنيان داريم و امروز مي‌خواهم سلام اين جوانان عزيز را خدمت همه نامزدها برسانم و بگويم آنها منتظر حضور شما در ميان خودشان هستند.
اميدوارم كه با هماهنگي كه بين انتخاب شايسته انتخاب شده دولت پاكدست بتوانيم از پس وظايف مهمي كه برعهده ماست براي تعالي و پيشرفت جمهوري اسلامي ايران بر‌آييم.
روحاني: من اگر در تهران خانه‌اي بيشتر دارم مال شماست. ما در برابر تحريم‌ها ايستاديم و شكستيم و سايه جنگ را از سر كشور دور كرديم.
جهانگيري: ملت ايران مي‌خواهم از شما حتما در انتخابات شركت كنيد و به سوابق كانديداها نگاه كنيد. ملت ايران شرايط كشور شرايط دشواري است ما از تحريم‌ها عبور كرديم، منطقه ما منطقه حساسي است.
رئيسي: در ارتباط با آنچه وعده كرديم با مردم بدانيد كه همه منابع بررسي شده و كارشناسي شده و دقيق عرض مي‌كنيم.
قاطعيم جلوي فرار مالياتي دهها هزار ميلياردي گرفته شود. قاچاق كالاي دوست و رفيق‌هاي بعضي از دولتمردان جلويش گرفته شود. روحيه اشرافي‌گري جلويش گرفته شود، براي دهك‌هاي پايين وضعيت بهتري ايجاد شود.
آقاي روحاني شما من را مي‌شناسيد، آقاي معاون اول قوه قضائيه آمدند در دفتر شما و صحبت كردند و گفتند شما مساعدت كنيد چون نزديك‌ترين افراد به شما دچار فساد ميليوني هستند، اين با روحيه كسي كه رياست دولت را دارد، سازگاري ندارد.
آقاي جهانگيري وزير صنايع بودند، مي‌دانند من در مسائل مختلف سياست خارجي مطلع هستم.
آزادي‌هاي سياسي و مدني وظيفه هر دولتي است. مگر شما زبان را براي كردها آزاد كرديد؟ خدا آزاد كرد. ما معتقديم شهروند درجه ۱ و ۲ و ۳ نداريم و دولت موظف است به۸۰ ميليون خدمت ارائه دهد.
روحانی بایدقدراحمدی نژادوبدونه اگراحمدی نژادنبودروحانی درمناظره کم میاوردروحانی چرابیکاری احمدی نژادچراروکوداحمدی نژادچراگرانی احمدی نژادچراخونه ات پنجاه میلیارداست احمدی نژادحقوق نجومی احمدی نژادارج احمدی نژاد .م ه احمدی نژاد.ح ف احمدی نژاد.ب ز احمدی نژاد بیکاری دختروزیرآموزش پرورش احمدی نژادچراوام نمیدی احمدی نژادمسکن احمدی نژادریزگرداحمدی نژاددریاچه ارومیه احمدی نژاد......... 
