هر روز ويدئوهاي مختلفي از طريق نرم‌افزارهاي اجتماعي گوشي‌هاي همراه هوشمند به دستمان مي‌رسند و به فراموشي سپرده مي‌شوند اما يكي از ويدئوهايي كه اين روزها دست به دست مي‌چرخد، يك ويدئوي 9 دقيقه و 37ثانيه‌اي از بانويي امريكايي است كه حقيقت كلام درباره قرآن را به زباني روان، انعطاف‌پذير و رمزآلود بيان مي‌كند.
لزلي هازلتون، پژوهشگر و محقق يهودي بعد از سه ماه تأمل در قرآن به اين نتيجه رسيده كه قرآن كتابي كه او انتظارش را داشته نيست و حالا يافته‌هاي او به شدت مورد استقبال كاربران شبكه‌هاي اجتماعي در داخل ايران قرار گرفته است.
شبكه‌هاي اجتماعي و رفتارشناسي جامعه ايراندر دوره و زمانه‌اي كه بايد برايش مثل عصر آهن و دوره‌هاي رنسانس و قرون وسطي پرونده‌اي جدا را باز و تعريف كرد، ظهور و شيوع شبكه‌هاي اجتماعي فضاي مجازي باعث شده است كه براي ارزيابي نيازهاي روحي و رواني اقشار مختلف جامعه ديگر نيازي صرف به طراحي و پياده‌سازي نظرسنجي‌هاي علمي نباشد؛ شبكه‌هاي اجتماعي در اين روزها به خوبي معرف حالات و احوالات كلي جامعه هستند؛ موج‌هايي كه در اين بستر ايجاد مي‌شود و ويدئوهايي كه به نسبت بالا در فضاي مجازي ميان مردم دست به دست مي‌شوند، جاي كافي براي تحليل و رفتارشناسي جامعه در مواجهه با موضوعات اجتماعي، سياسي و حتي ديني را باز مي‌گذارند و حالا امروز يكي از ويدئوهايي كه در شبكه‌هاي اجتماعي سروصدا به پا كرده مربوط به لزلي هازلتون است. هازلتون، يك نويسنده امريكايي- انگليسي است كه آثارش در مورد سياست، دين و تاريخ خصوصاً خاورميانه است. او گزارشگر نيويورك تايمز بوده و براي ناشران زيادي در زمينه خاورميانه قلم زده است. هازلتون را به عنوان يك مستشرق يهودي مي‌شناسند و شايد جالب بودن بحث‌هاي او براي بسياري از كاربران ايراني اين باشد كه يك يهودي در حال تعريف و تمجيد و رمزگشايي از برخي آيات كتاب قرآن است اما بي‌شك مهم‌ترين آن نياز معرفتي بسياري از ايرانيان براي شناخت حقايق قرآن از دريچه‌هاي نو است. هازلتون فوق‌ليسانس روانشناسي از دانشگاه عبري اورشليم را دارد و از جمله كتاب‌هاي او مي‌توان به بيوگرافي حضرت محمد(ص) اشاره كرد. ويدئويي كه از هازلتون در فضاي مجازي منتشر شده او را در حال سخنراني در محفلي واقع در سياتل واشنگتن امريكا نشان مي‌دهد؛ او رو به جماعتي پرشمار از مردمي كه مسخ سخنان شيوا و روان او شده‌اند، سخن مي‌گويد و گاهي مردم با شوق پاسخ او را مي‌دهند.
آغاز داستان لزلي و 10 دقيقه توفانيدر روزگاري كه ضداسلام‌گراها و مخالفان دين اسلام در غرب هرگونه اعمال خشونت‌آميز اسلام‌گرايان افراطي را به اصالت اسلام و قرآن و محتواي آن ربط مي‌دهند، داستان لزلي از جايي شروع مي‌شود كه او تصميم مي‌گيرد قرآن را تا جايي كه از عهده‌اش بر مي‌آيد، «خوب» بخواند. آنچه نهايتاً لزلي به عنوان يك غيرمسلمان و به گفته خودش «توريستي در يك كتاب مقدس اسلامي» كشف مي‌كند، چيزي نبود كه او انتظارش را داشته است. لزلي كشفياتش را از دل قرآن حالا با ميليون‌ها انسان در سرتاسر دنيا به اشتراك گذاشته كه شمار زيادي از ايرانيان هم جزو آنها هستند. ويدئوي لزلي كمتر از 10 دقيقه است اما همين 10 دقيقه براي مخاطبان ايراني آنقدر جذابيت دارد كه آن را براي دوستانشان ارسال كنند. اين بانوي مستشرق يهودي - امريكايي در اين ويدئو از لذت قرآن خواندن مي‌گويد و به شبهات «كشتن كافران» و موضوع «حوري» در قرآن جواب‌هاي جالبي مي‌دهد.
او در اين ويدئو مي‌گويد: «شما احتمالاً درباره وعده‌هاي قرآن در مورد بهشت و 72 حوري شنيده‌ايد و من البته قول مي‌دهم كه به موضوع حوري‌ها دوباره برگردم اما در واقع ما اينجا در منطقه شمال‌غربي امريكا در جايي بسيار شبيه بهشتي كه قرآن توصيف مي‌كند، زندگي مي‌كنيم. 36 بار در قرآن گفته شده باغ‌هايي با نهرهايي روان. از آنجا كه من در يك خانه‌اي مجاور رودخانه‌اي كه به درياچه يونيون مي‌ريزد، زندگي مي‌كنم براي من كاملاً معنا پيدا مي‌كند كه بهشت هم همين‌طور باشد ولي سؤال اينجا است كه چرا براي اكثر مردم اين مسئله تازگي دارد؟»
نسخه‌هاي گزينشي و سوءاستفاده از قرآنلزلي از نفهميدن قرآن در صورت عدم‌تمركز بر آن سخن مي‌گويد: «من آدم‌هاي خوش‌طينت غيرمسلمان زيادي ديدم كه شروع به خواندن قرآن كردند ولي بعد منصرف شدند؛ به‌خاطر بيگانه بودن با قرآن. توماس كارلايل تاريخدان كه حضرت محمد(ص) را يك قهرمان مي‌داند با اين حال مي‌گويد قرآن پرزحمت، خسته‌كننده و درهم و برهم‌ترين كتابي است كه من تا حالا خوانده‌ام. قسمتي از مشكل اينجا است كه ما فكر مي‌كنيم مي‌توانيم قرآن را مثل كتاب‌هاي ديگر بخوانيم. مثل اينكه يك بعدازظهر باراني كتاب را با يك ظرف پاپ كورن كنارمان دستمان بگيريم؛ گويا خدا، نويسنده‌اي از ميان نويسنده‌ها است و كتابش در ليست پرفروش‌ترين‌ها بوده (چراكه قرآن كلام خدا با محمد است.)»
لزلي به خوبي از سوءاستفاده برخي اسلام‌گرايان افراطي و نيز مخالفان اسلام از برخي تك‌جمله‌هاي قرآن آگاه است و مي‌گويد: «اينكه افرادي قرآن نمي‌خوانند به اين خاطر است كه خيلي راحت مي‌شود تك‌جمله‌هايي از آن را گرفت و از آنها برداشت نادرست كرد. آيه‌ها و جمله‌هاي برگرفته از متن قرآن كه من آنها را نسخه‌هاي گزينشي مي‌نامم. اين برخورد با قرآن هم مورد علاقه مسلمانان افراطي است و هم افراد ضداسلام از اين روش بهره مي‌برند.»
كشف قرآن از 3 هفته تا 3 ماه اين پژوهشگر، داستان كشف خارق‌العاده خود را از زماني شروع مي‌كند كه وي مشغول نوشتن كتاب بيوگرافي حضرت محمد(ص) بوده است؛ در آن زمان او متوجه مي‌شود كه نياز دارد قرآن را خوب بخواند، آن هم با سطح دانش پايين از زبان عربي كه او مجبور بوده مدام از لغتنامه استفاده كند. در نهايت عزم جدي لزلي براي كشف قرآن او را از ادامه راه باز نمي‌دارد. اين بانوي مستشرق چهار ترجمه مشهور قرآن را برمي دارد و تصميم مي‌گيرد صفحه به صفحه و سوره به سوره قرآن را بخواند. در زمان انجام اين كار لزلي از يك مزيت مهم بهره مي‌برد و آن اين است كه او به تازگي كتابي درباره جدايي شيعه و سني نوشته و در نتيجه آشنايي خوبي با تاريخ صدر اسلام دارد. خودش مي‌گويد: «با حوادثي كه قرآن مدام خواننده را به آنها ارجاع مي‌دهد يعني حوادث مرجع من به اندازه كافي اطلاعات داشتم كه مثل توريست در قرآن سير كنم؛ يك توريست با اطلاعات كافي حتي باتجربه! ولي خب من همچنان يك بيگانه بودم. يك يهودي شكاك كه دارد كتاب مقدس ديگران را مي‌خواند. پس خيلي يواش مشغول خواندن شدم.»
ظاهراً لزلي براي خواندن با طمأنينه قرآن در ابتدا سه هفته زمان در نظر مي‌گيرد اما خودش مي‌گويد كه اين بيشتر به يك خوش‌خيالي شبيه بود تا واقعيت. خواندن قرآن براي او سه ماه زمان برد و لزلي را به كشفيات متعددي درباره كتاب مقدس مسلمانان رساند: «من در مقابل وسوسه پريدن به آخر كتاب كه سوره‌هاي كوتاه‌تر و رازآلودتري دارد، مقاومت كردم ولي هر دفعه كه تصور مي‌كردم دارم قرآن را مي‌فهمم تا مي‌خواستم به خودم بگويم «آها، حالا گرفتم!» آخر شب مي‌ديدم كه تازه اول راهم. صبح برمي‌گشتم و حس مي‌كردم در يك سرزمين غريب گم شده‌ام اگرچه انگار اين زمين برايم خيلي آشنا است.»
به گفته لزلي قرآن اعلام مي‌كند، آمده است تا پيام انجيل و تورات را دوباره تكرار كند و يك سوم قرآن داستان‌هايي است از شخصيت‌هاي انجيل، ابراهيم، موسي، يوسف، مريم و مسيح. خدا همان خداي قديمي است؛ همان يهوه تورات با همان مشخصات كه تأكيد دارد خداي ديگري جز او نيست.
لزلي: قرآن فقط به عربي قرآن واقعي استاين پژوهشگر انگليسي زبان از شكوه قرآن به زبان عربي مي‌گويد: «حضور شترها، كوه‌ها، صحراها، چاه‌ها و چشمه‌ها من را به آن يك سالي مي‌برد كه در صحراي سينا پياده‌روي مي‌كردم و بعد از آن زبان قرآن با آن هماهنگي آهنگين يادآور شب‌هايي بود كه ساعت‌ها به تلاوت آن توسط باديه‌نشينان حافظ قرآن گوش مي‌دادم؛ آنها عبارت‌هايي به اندازه يك ساعت را كاملاً از حفظ تلاوت مي‌كردند و تازه درك كردم كه چرا مي‌گويند قرآن فقط به زبان عربي، قرآن واقعي است.»
سوره فاتحه از جمله سوره‌هايي از قرآن است كه لزلي به خوبي از آن براي توجيه شگفتي قرآن در زبان عربي استفاده مي‌كند و در اين محفل براي مخاطبان امريكايي خود مي‌گويد: «سوره فاتحه را در نظر بگيريد كه داراي هفت آيه است و در ابتداي قرآن است. فاتحه تركيبي از «دعاي رباني» مسيحيان و «بشنو‌اي اسرائيل» يهوديان است. در عربي فقط 29 كلمه است ولي در ترجمه انگليسي از 65 تا 72 كلمه و هرچه بيشتر به آن اضافه مي‌كنيد به نظر مي‌آيد، بيشتر داريد از موضوع دور مي‌شويد. عربي زبان طلسم‌كننده با خاصيت هيپنوتيزم است كه بيشتر از تو تقاضا مي‌كند كه او را بشنوي تا اينكه فقط او را بخواني. او را بيشتر حس كني تا اينكه آناليز كني.» او ادامه مي‌دهد: «اين زبان مي‌خواهد كه با زبان بلند بيان شود؛ صدايش در گوش و بر زبان طنين‌انداز شود. بنابراين قرآن به انگليسي مثل سايه قرآن مي‌ماند يا به قول آرتور آربري كه اسم نسخه نوشته شده خودش را تفسير مي‌گذارد نه خود قرآن.»
اين محقق امريكايي اما دشواري فهم قرآن براي غيرعربي‌زبانان را با ذكر يكي از وعده‌هاي خداوند در قرآن آسان مي‌كند: «البته همه چيز هم با ترجمه از بين نرفته. همان طور كه قرآن قول مي‌دهد به صابرين پاداش داده مي‌شود (يعني هركس در خواندن قرآن صبر داشته باشد به وي لذت فهم عطا مي‌شود.)
لزلي، وعده خدا و لذت فهم قرآن به نظر مي‌رسد كه لزلي هم يكي از همين افرادي باشد كه پاداش موعود خدا درباره صابرين را دريافت كرده است و به همين خاطر او با چنين ذوق و شوقي تجارب خود را از نقاط كشف نشده قرآن با ديگران به اشتراك مي‌گذارد و از نقاط متمايز اين كتاب آسماني با ساير كتب آسماني سخن مي‌گويد: «شگفتي‌هاي زيادي در قرآن وجود دارند مثلاً يك درجاتي از حساسيت و دقت نسبت به محيط‌زيست در قرآن هست كه در انجيل نيست يا اينكه انسان نماينده خدا در زمين است يا مثلاً در انجيل خطاب به انسان فقط با جنس مذكر صورت مي‌گيرد ولي قرآن زنان را هم خطاب مي‌كند مثلاً خطاب مي‌كند كه مردان مؤمن، زنان مؤمنه يا مردان با شرافت و زنان با شرافت.» اين محقق يهودي در ادامه به شبهه كشتن كافران در قرآن اشاره مي‌كند؛ آيه‌اي مشهور در قرآن كه امروزه دستاويز نيرنگ بسياري از ضداسلام‌گرايان غربي و نيز بهانه توحش بسياري از اسلام‌گرايان افراطي مثل گروه داعش قرار گرفته است: «آيه مشهور كشتن كافرها را در نظر بگيريد. درست است. اين واقعاً در قرآن هست ولي تحت شرايطي ويژه در زمان فتح مكه؛ مكه شهري مقدس است كه جنگ در آن ممنوع است. اجازه آمد كه افراد خاصي در اين زمينه مجازند. نه اينكه شما «بايد» كافرين را بكشيد بلكه شما «مي‌توانيد» كافرين را بكشيد ولي فقط بعد از اينكه يك مهلت مشخص تمام بشود و پيمان صلح جديدي با آنها نبسته باشيد و فقط اگر آنها شما را از رفتن به كعبه باز دارند و فقط اگر آنها اول به شما حمله كنند و حتي در اين حالت باز «خداوند بخشنده است» و بخشندگي از صفات بارز خدا است. نتيجتاً اينكه بهتر است اين كار را نكنيد! اين بزرگ‌ترين شگفتي است كه چقدر قرآن انعطاف‌پذير است!»
ويدئوي سخنراني لزلي در فضاهاي زيادي به اشتراك گذاشته شده است؛ از جمله you tube و سايت TED كه در آن اين ويدئو نزديك به يك ميليون و 400 هزار بازديد‌كننده داشته است. اين ويدئو با سرعت زيادي دست به دست كاربران ايراني شبكه‌هاي اجتماعي مي‌چرخد تا نشان دهد كه جوانان ايراني تا چه حد به كسي كه فهم درستي از قرآن دارد يا حداقل مثل جريان سكولار در غرب به قرآن نگاه نمي‌كند، علاقه و توجه نشان مي‌دهند.
