جوان آنلاین: نصب دوربین در کلاس‌های درس مدارس، مسئله‌ای است که سال‌ها میان موافقان و مخالفان آن دست‌به‌دست می‌شود. حریم خصوصی یا نظارت؟ آزادی معلم یا امنیت دانش‌آموز؟ این‌ها سوالاتی هستند که نه‌تنها مسئولان آموزش و پرورش ایران، که نظام‌های آموزشی کشورهای مختلف را به چالش می‌کشد.
براساس ماده ۱۲۴ آیین‌نامه اجرایی سال ۱۴۰۰، نصب دوربین در فضاهای عمومی مدارس از جمله کلاس درس ممنوعیتی ندارد و حتی به‌عنوان ابزاری برای ارتقای امنیت و نظارت توصیه می‌شود. اما همین موضوع، زمینه‌ساز بحث‌ها و نظرات متضاد میان معلمان، کارشناسان و خانواده‌ها شده است.
مخالفان این ماده استدلال می‌کنند که نصب دوربین در کلاس درس نه تنها آزادی عمل معلم را محدود می‌کند، بلکه ممکن است فضایی خشک و غیر صمیمی ایجاد کند که به رابطه میان معلم و دانش‌آموز آسیب برساند. از سوی دیگر، موافقان این طرح، به مزایای آن در جلوگیری از خشونت و رفتارهای نامناسب اشاره می‌کنند و معتقدند که این اقدام می‌تواند شفافیت و کیفیت آموزش را بهبود ببخشد.
برخی از خانواده‌ها و کارشناسان بر این باورند که نصب دوربین در کلاس‌ها می‌تواند به جلوگیری از تنبیه بدنی یا رفتارهای تحقیرآمیز کمک کند. در مواردی که عدالت زیر سوال می‌رود، فیلم‌های ضبط‌شده می‌توانند حقیقت را روشن کنند و از تکرار رفتارهای نامناسب جلوگیری شود. خانواده‌هایی که فرزندانشان را به دستان معلمان می‌سپارند، می‌خواهند مطمئن شوند که فرزندانشان در محیطی امن، دور از هر گونه خشونت یا رفتار تحقیرآمیز رشد می‌کنند. برای این خانواده‌ها، دوربین‌ها چشمانی هستند که حقیقت را روشن و عدالت را اجرا می‌کنند.
نگاهی به مدارس سایر کشورها نیز نشان می‌دهد که این چالش، جهانی است. در چین و آمریکا، دوربین‌ها به عنوان ابزاری برای ارتقای امنیت و نظارت بر کیفیت تدریس استفاده می‌شوند. در کشورهایی مانند آلمان و فرانسه، مقاومت شدیدی نسبت به این اقدام وجود دارد، زیرا این طرح نقض حریم خصوصی محسوب می‌شود.
در ایران اما بیشتر بحث‌ها پیرامون نصب دوربین در کلاس‌های درس شکل گرفته، در حالی که سایر فضاهای مدرسه مانند کارگاه، آزمایشگاه و حیاط کمتر مورد نقد قرار گرفته‌اند. با وجود این، دغدغه اصلی همچنان بر سر تعادل میان نظارت و آزادی باقی مانده است. شاید در این میان، راه‌حلی که به نیازهای همه طرفین توجه کند، بتواند این بحث طولانی‌مدت را پایان دهد. آنچه اهمیت دارد، ایجاد فضایی است که نه تنها امنیت و شفافیت را تضمین کند، بلکه به حفظ آزادی، اعتماد و رابطه‌های انسانی در کلاس‌های درس کمک کند. کلاس‌های درس باید جایی باشند برای رشد و شکوفایی، نه تقابل میان نظارت و خلاقیت.
بدون شک کلاس درس نباید تنها جایی برای آموزش باشد، بلکه باید مکانی برای پرورش خلاقیت، اعتماد و احترام میان معلمان و دانش‌آموزان باشد. دیگر زمان آن رسیده که تصمیم‌گیری‌ها بر اساس ساخت فضایی باشد که در آن هر کودک و نوجوان با چشمانی پر از اشتیاق برای یادگیری، وارد کلاس شود و هر معلم با آرامشی عمیق، درس‌های زندگی را به نسل بعدی انتقال دهد.
