جوان آنلاین: سفیر روسیه در تهران میگوید که مسکو مطلع شده غرب در تلاش است روسیه و چین را از مذاکرات هستهای ایران حذف کند؛ چیزی که پیش از این مدیرکل آژانس بینالمللی هم تلویحاً درباره آن صحبت کرده بود: «دیگر نمیتوان انتظار داشت تمام بازیگران کلیدی در یک طرف میز مذاکره قرار بگیرند.»
به گزارش «جوان» الکسی دودوف در گفتوگو با خبرگزاری ریانووستی که دیروز منتشر شد، گفت: «امیدواریم مذاکرات بر سر توافق هستهای با ایران در قالب گروه ۱+۵ ادامه یابد، زیرا بر اساس اطلاعات موجود متأسفانه کشورهای غربی در تلاش هستند روسیه و چین را از این روند کنار بگذارند.» دودوف در پاسخ به این سؤال که آیا روسیه در مذاکرات هستهای به عنوان میانجی عمل کرده است، گفت: «ما میانجی نبوده و نخواهیم بود، ما مستقیماً در این روند شرکت میکنیم.» دودوف هشدار داده که «این مذاکرات بدون مسکو و پکن هرگز به اهداف خود نمیرسد و نتیجهای نخواهد داشت، به عبارت دیگر ما از یک سو از حفظ این قالب ۱+۵ و از سوی دیگر از ایران حمایت میکنیم.»
سفیر روسیه جزئیاتی درباره «اطلاعات» او درباره قصد طرفهای اروپایی و امریکا برای کنار گذاشتن پکن و مسکو بیان نکرد، ولی پیش از این، در اوایل بهمن ماه نیز رافائلگروسی از لزوم معماری جدید برای گفتوگوهای هستهای با ایران صحبت کرده و گفته بود: «چالش اصلی این است که دیگر نمیتوان انتظار داشت تمام بازیگران کلیدی در یک طرف میز مذاکره قرار بگیرند. در گذشته، حتی با وجود تفاوتهای بزرگ میان اعضای گروه ۱+۵، یک درک مشترک وجود داشت، اما اکنون دیگر چنین نیست.»
گروسی گفته بود: «این تغییر بنیادین نیازمند معماری جدیدی برای مذاکرات است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید در آن نقش اساسی ایفا کند.» اینکه موضع مدیرکل آژانس چه مقدار منعکسکننده بحثهای جاری درباره ترکیب ۱+۵ است، مشخص نیست ولی روسیه و چین بعد از سال ۲۰۰۲ که روند چالشیشدن پرونده هستهای ایران شروع شد، به طور سنتی در چارچوب ملاحظات اشاعهای، با دستیابی ایران به سلاح هستهای مخالف و از چند قطعنامه شورای امنیت علیه ایران حمایت کردهاند، با این حال برخی تحلیلگران اخیراً ادعا میکنند روسیه و چین در فضای تنش فزاینده با امریکا و اروپا که تحت تأثیر جنگ اوکراین تشدید شده، دیگر مانند گذشته مخالف دستیابی ایران به سلاح هستهای نیستند.
نیکول گراژوسکی و اور رابینوویتز، دو تحلیلگر روس در مقالهای که روز ۲۸ ژانویه ۲۰۲۵ در فارین افرز منتشر شده، نوشتهاند: «روسیه که زمانی معمار توافق برای محدودکردن برنامه هستهای ایران بود، امروز به یک مشوق و تسهیلگر در جهت برنامه هستهای تهران بدل شده است.» آنها مینویسند: «امروز مسکو و تهران به یکدیگر روی آوردهاند. حمایت ایران برای تلاشهای جنگی روسیه حیاتی شده است و توسعه برنامه هستهای تهران با کمک روسیه، به سرعت در حال تبدیل شدن به قویترین اهرم فشار ایران علیه اسرائیل و غرب میشود.»
این روند به خصوص با ورود دوباره ترامپ به کاخ سفید که مناسبات تنشآمیز او با کشورهای دیگر، توافقات قبلی از جمله توافقات منع اشاعه را به سمت فرسایش سوق خواهد داد، جدیتر از گذشته است. در حالی که «چن ژیائودونگ» معاون وزیر امور خارجه چین به تازگی بعد از امضای یادداشت فشار حداکثری ترامپ علیه ایران، اعلام کرد آماده همکاری با ایران برای پیگیری تفاهمات مشترک مهم بین «شی جین پینگ» و «مسعود پزشکیان» رؤسای جمهور چین و ایران، تقویت ارتباطات و همکاری در زمینههای مختلف و تلاش برای رشد پایدار و بلندمدت مشارکت راهبردی جامع تهران و پکن است.
به نظر میرسد فشارهای دولت ترامپ بر ایران و جنگ تعرفهای او علیه چین، تهران و پکن را بیش از قبل به هم نزدیک خواهد کرد؛ زمینهای که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه در اکتبر ۲۰۲۵، میتواند تهران را متقاعد به برداشتن گامهای هستهای بیشتر کند.
شورای آتلانتیک به تازگی گزارشی با عنوان «پیشبینی جهان ۲۰۳۵» منتشر کرده که نزدیک به نیمی از کارشناسانی که با آنها گفتوگو شده (۴۷ درصد) پیشبینی کردهاند تا سال ۲۰۳۵، جهان عمدتاً به دو بلوک همسو با چین و ایالات متحده تقسیم خواهد شد و در میان همین دو بلوک، حدود ۶۰ درصد نیز انتظار دارند بلوک همسو با چین شامل روسیه، ایران و کرهشمالی به عنوان متحدان رسمی باشد، در حالی که ۸۸ درصد کسانی که از آنها نظرسنجی شده در همین زمینه پیشبینی کردهاند حداقل یک دولت طی ۱۰ سال آینده به کلوپ ۹ دولت کنونی دارندگان سلاح هستهای خواهد پیوست، این گزارش پیشبینی کرده که ایران محتملترین-، اما نه تنها بالقوه- قدرت تسلیحات هستهای جدید در افق است.