اقتصاد نیت‌ها!

 جوان آنلاین: مجید میرزایی در کانال تلگرامی خود نوشت: امروز یه مقاله خوندم که در مورد «اقتصاد نیت» حرف زده بود. ممکنه به نظرتون این موضوع جدید بیاد، چون قبلاً بیشتر با مفهوم «اقتصاد توجه» آشنا بودیم. اقتصاد توجه به این اشاره داره که در فضای دیجیتال، زمان و توجه ما به محتوا‌هایی مثل تبلیغات، پست‌ها و ویدئو‌ها به نوعی تبدیل به یک کالای باارزش شده. این یعنی شرکت‌های بزرگ از هر لحظه‌ای که ما صرف تماشای تبلیغات یا محتوای مختلف می‌کنیم، سود می‌برند. اما حالا با پیشرفت تکنولوژی و ظهور ابزار‌های جدید مثل مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) و هوش مصنوعی، بازار در حال تغییر است. شرکت‌ها دیگه تنها به جلب توجه ما فکر نمی‌کنند، بلکه هدفشون اینه که بفهمن ما چه نیتی داریم، چه چیزی می‌خواهیم و حتی شاید بتونن پیش‌بینی کنند که در آینده چه چیزی می‌خواهیم. این یعنی نیت‌ها و انگیزه‌های ما تبدیل به کالای جدیدی میشه که در بازار دیجیتال خرید و فروش میشه. 
مثال ساده‌ای که می‌زنم اینه: فرض کنید شما به تازگی به دنبال خرید یک گوشی جدید هستید. وارد سایت‌های مختلف می‌شید، در فضای اجتماعی جست‌وجو می‌کنید و ویدئو‌هایی می‌بینید که در مورد گوشی‌های مختلف صحبت می‌کنند. حالا اگر هوش مصنوعی درست پیش‌بینی کنه که شما در آینده گوشی خاصی رو می‌خواهید، می‌تونه بر اساس رفتار و جست‌وجو‌های قبلی شما تبلیغاتی نشون بده که به شما فشار بیاره تا سریع‌تر خرید کنید. حتی ممکنه تبلیغات جدیدی به شما پیشنهاد بده که شاید هیچ وقت به ذهن شما نمی‌رسید، اما، چون سیستم پیش‌بینی کرده که شما الان به اون نیاز دارید، به شما پیشنهاد می‌شه. این یعنی نه تنها می‌دونند شما چه می‌خواهید، بلکه دارند شما رو به سمت خرید اون محصول خاص هدایت می‌کنند. این تغییر ممکنه خیلی جذاب باشه، ولی یه هشدار هم وجود داره: این‌که این فناوری‌ها می‌تونند نیت‌ها و انگیزه‌های ما رو بدون اطلاع خودمون برای تبلیغ‌دهنده‌ها و سازمان‌های مختلف استفاده کنند. شاید حتی این باعث بشه که انتخاب‌های ما دستکاری بشه و ما رو به سمت خواسته‌هایی هدایت کنند که خودمون شاید هیچ وقت نمی‌خواستیم. بنابراین باید مراقب باشیم که این تغییرات جدید، به جای کمک به جامعه و بهبود تصمیم‌گیری‌ها، تهدیدی برای آزادی انتخاب و دموکراسی ما نشه.