جوان آنلاین: الگوی کشت طی سال‌های اخیر یکی از چالش برانگیزترین مباحث مطرح شده در حوزه کشاورزی کشور بوده است. بسیاری از کارشناسان و دست‌اندرکاران نابه‌سامانی‌های تولید و حتی بازار محصولات کشاورزی را ناشی از عدم اجرای الگوی کشت مناسب می‌دانند. در عین حال برخی هم این مسئله را فرافکنی می‌دانند و معتقدند که بین بحث الگوی کشت و بازار رابطه مستقیمی وجود ندارد و نقش حلقه‌های واسط را در این میان نمی‌توان نادیده گرفت. اجرای یک الگوی کشت مناسب می‌تواند در تحقق سیاست و همچنین تأمین امنیت غذایی کشور بسیار مؤثر باشد؛ ضمن اینکه ساماندهی حضور محصولات ایرانی در بازار‌های صادراتی نیز با اجرای طرح مذکور قابل انجام خواهد بود. حالا کردستانی‌ها این الگو را راهکاری برای توسعه تولیدات در بخش کشاورزی خود می‌دانند و اجرای آن را در دستور کار قرار داده‌اند.
چند سالی می‌شود که به خاطر کمبود آب و بالابردن میزان بهره‌وری در صنعت کشاورزی بحث الگوی کشت مطرح شده است. حالا در اکثر استان‌ها سعی می‌شود با استفاده از این طرح به وضعیت خود سروسامانی بدهند. اجرای الگوی کشت یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش بهره‌وری تولید در بخش کشاورزی محسوب می‌شود و کردستانی‌ها هم آن را راهکاری برای توسعه تولیدات در این بخش می‌دانند و در دستور کار دارند.
انتخاب الگوی کشت متناسب با خاک، اقلیم و ظرفیت آب تجدیدشونده هر کشور از چالش‌های اساسی تولید پایدار در کشاورزی است و این مهم در قوانین و اسناد فرادستی کشاورزی نمایان و بر آن تأکید شده است.
اجرای طرح الگوی کشت از اصلی‌ترین عوامل افزایش بهره‌وری تولید در بخش کشاورزی است و این بخش به دلیل تأمین غذای مورد نیاز جامعه از مهم‌ترین حوزه‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود که برای مدیریت صحیح مصرف آب با توجه به خشکسالی‌های اخیر و تغییرات اقلیمی در دنیا باید برنامه‌های مدیریت آب به صورت جدی دنبال شود. سند الگوی محصولات کشاورزی دو سالی است که در این استان ابلاغ شده است و در این راستا «مهر» گزارش داده که معاون بهبود تولیدات سازمان جهاد کشاورزی کردستان به بخشی از این اقدامات و الزامات اجرای الگوی کشت پرداخته است. صالح احمدی با بیان اینکه سند الگوی محصولات کشاورزی به کردستان ابلاغ شده زیرا برای اجرای طرح الگوی کشت نیاز به همکاری همه دستگاه‌های اجرایی دارد، گفته است: «مهم‌ترین برنامه برای تحقق این مهم برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی است که در اولویت قرار دارد.»
وی ادامه داد: «از مهم‌ترین سیاست‌های روز دنیا استفاده از تکنیک‌های روز کشاورزی برای اجرای الگوی کشت است که باید کشاورز از آبیاری قطره‌ای و توسعه کشت‌های نشایی در مدیریت مصرف منابع آب و تولید محصولات کشاورزی مؤثر است. در دو سال اخیر روندی برای تأمین اعتبار مورد نیاز برای کشاورزان در نظر گرفته شده و مهم‌ترین سیاست ما ترویجی، آموزشی و اطلاع رسانی است تا کشاورزان آشنایی کافی داشته باشند و تولیدات آنها افزایش یابد.» به گفته این مسئول، اجرای الگوی کشت ۱۰۰درصد نیازمند انسجام بین دستگاهی و همراهی کشاورزان است. نگاه کشاورز نگاهی اقتصادی است، اما برای رسیدن به پایداری در تولید و جلوگیری از اشاعه آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز باید کشاورزان الگوی کشت و تناوب محصولات کشاورزی را رعایت کنند.
بر همین اساس معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان کردستان اذعان کرد: از اجرای برنامه‌های ترویجی و آموزشی و حمایت از کشاورزان در الگوی کشت به عنوان مهم‌ترین و اولویت‌دارترین برنامه‌های جهاد کشاورزی استان یاد کرد.
انجام اقدامات تعادل‌بخشی و حفاظت از آبخوان‌ها
برنامه الگوی کشت هر آنچه ظرفیت واقعی بخش کشاورزی است را آشکار کرده و تولید را به مکان‌های صحیح در بازه‌های زمانی مشخص منتسب می‌کند، بنابراین هدف از تدوین و اعلام برنامه الگوی کشت در گام نخست انجام نوعی از آمایش سرزمین در بخش کشاورزی است.
یکی از پژوهشگران مرکز تحقیقات محصولات کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفت: «تحقیقات مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان منجر به معرفی چندین رقم گندم شده است، در حالی که در گذشته کشاورزان با چند رقم محلی با عملکرد پایین استفاده می‌کردند.» محمدحسین خالدیان بیان کرد: «بیشترین تحقیقات غلات دیم در کردستان انجام می‌گیرد و برای اینکه کشاورزان بتوانند عملکرد بهتری داشته باشند ارقام جدید که عملکردی بین هزار و ۸۰۰تا ۲ هزار کیلوگرم را به دنبال دارند، منجر شد که کردستان رتبه دوم تولید گندم را در کشور داشته باشد.»
وی از کشاورزان درخواست کرد از ارقام جدید برای کشاورزی استفاده کنند و توصیه‌های تحقیقاتی را جدی بگیرند، چراکه چندین سال روی این تحقیقات کار کارشناسی انجام شده است.»
در همین راستا معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای کردستان نیز گفت: «به نسبت طرح‌های کشاورزی که در استان انجام می‌شود کار‌های تعادل‌بخشی و حفاظت از آبخوان را اعم از کنترل چاه‌های مجاز، انسداد چاه‌های غیرمجاز، نصب کنتور، اصلاح پروانه‌ها و اجرای طرح فرهنگسازی و اجرای طرح داناب در سطح مدارس در استان کردستان انجام می‌شود.»
عرفان مؤمن‌پور افزود: «کردستان با میانگین وضعیت بارش به نسبت استان‌های مجاور ۴۸۰ میلیمتر بارندگی داشت که به نسبت دراز مدت از ابتدای سال آبی تاکنون ۹درصد افزایش ثبت شده است.» وی یادآور شد: «به نسبت مصارف، ۹۰ درصد آب استان در بخش کشاورزی، ۷درصد در بخش شرب و ۳ درصد در بخش صنعت مصرف می‌شود.»
مؤمن پورظرفیت حجم ذخایر سد‌های استان را ۲میلیارد و ۷۰۰میلیون متر مکعب اعلام کرد و یادآور شد: اکنون ۳/۱ مترمکعب آب در سد‌های استان ذخیره که معادل ۴۸ درصد مخازن استان است.
وی به وضعیت آب زیرزمینی پرداخت و بیان کرد: «مصرف آب زیرزمینی مجاز و غیرمجاز استان ۵۲۵میلیون مترمکعب است که از این میزان ۴۰۸ میلیون متر مکعب در چاه‌های مجاز و ۲۲ درصد نیز به صورت غیرمجاز برداشت می‌شود.»
معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای کردستان تصریح کرد: «از محدوده شش محدوده مطالعاتی استان که دارای آبخوان است ۸۲۳ میلیون متر مکعب کسری مخزن داریم.» به گفته کارشناسان اگر الگوی کشت رعایت نشود محصولات تولید شده نه به نفع مصرف‌کننده خواهد بود و نه تولید‌کننده و نیم قرن است که الگوی کشت جزو چالش‌های نیم قرن اخیر در کشور است، اما وزارت جهاد کشاورزی برای اجرای آن تلاش کرده تا نیاز کشور را تأمین کند و تنوع کشت را برای حاصلخیزی خاک و تناسب زراعی و تناوبی به ارمغان آورد.
