جوان آنلاین: فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی یکی از محیط‌هایی است که افراد از یکدیگر تأثیر می‌گیرند و بر هم تأثیر می‌گذارند، به همین خاطر این فضا یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌هایی است که می‌تواند برای دگردیسی هویتی، ذائقه‌سازی و تغییرات فکری- فرهنگی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. در این بین برخی گروه‌های اجتماعی از توانایی اثرگذاری بالاتری برخوردارند و افراد بیشتر از آن‌ها تأثیر می‌پذیرند؛ افرادی که تحت عنوان سلبریتی‌ها و اینفلوئنسر‌ها می‌شناسیم‌شان! البته به لطف فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و پدیده رو به رشد بلاگری شاهد شکل‌گیری گروه تازه‌ای در فضای مجازی هستیم که به نام میکرو اینفلوئنسر‌ها شناخته می‌شوند؛ افرادی که شاید به اندازه سلبریتی‌ها و اینفلوئنسر‌ها شناخته‌شده نباشند، اما دایره دنبال‌کنندگان‌شان آنقدر گسترده است که بتوانند روی عده بیشتری از افراد تأثیر بگذارند. سلبریتی‌ها، اینفلوئنسر‌ها و میکرواینفلوئنسر‌ها از مهم‌ترین گروه‌هایی هستند که طی سال‌های اخیر توانسته‌اند روی پدیده حجاب و عادی‌سازی بدحجابی و بی‌حجابی اثرگذار باشند، پس برای مدیریت موضوع حجاب در فضای مجازی باید مدیریت این گروه‌ها را در اولویت قرار داد و این موضوعی است که در لایحه حمایت از حریم خانواده پیش‌بینی شده است.
در دین اسلام، حدود پوشش خانم‌ها، مشخص شده است که بر اساس آن، به جز دست و صورت، سایر اندام‌های بدن و نیز مو‌های سر، باید پوشانده شوند. بر همین اساس، اشخاصی که حجاب شرعی را در فضای عمومی جامعه رعایت نکنند، می‌توانند مشمول مجازاتی تحت عنوان مجازات جرم کشف حجاب قرار گیرند که در تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی ذکر شده است.
بر اساس این ماده، خانم‌هایی که بدون داشتن حجاب شرعی در معابر یا انظار عمومی حاضر شوند، به مجازاتی معادل حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا جریمه نقدی از ۵۰ تا ۵۰۰ هزار ریال محکوم خواهند شد، اما همانگونه که ملاحظه می‌شود، جرم بی‌حجابی یا کشف حجاب، صرفاً ناظر بر مواردی است که خانمی در مکان عمومی، حجاب شرعی را کنار بگذارد یا اینکه مثلاً کشف حجاب در خودرو صورت گرفته باشد. حال سؤالی که مطرح می‌شود، این است که آیا گذاشتن عکس بی‌حجاب در فضای مجازی هم جرم است؟
مجازات انتشار عکس بی‌حجاب در فضای مجازی
بر اساس ماده ۱۴ قانون جرائم رایانه‌ای، اگر شخصی به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای، محتویات و تصاویری مستهجن منتشر کند، به مجازات حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال یا هردو این مجازات‌ها محکوم خواهد شد. علاوه بر این، هر کس تصاویری با ماهیت مبتذل در فضای مجازی نیز منتشر کند، (چه عکس خود فرد، چه عکس‌های دیگران)، به حداقل یکی از مجازات‌های ذکر شده محکوم می‌شود، همچنین اشخاصی که ارسال یا انتشار عکس‌های مبتذل یا مستهجن را حرفه یا شغل خود قرار داده باشند یا به صورت سازمان‌یافته، جرم انتشار عکس بی‌حجاب مستهجن یا مبتذل را انجام دهند، در صورتی که برای ارتکاب جرم افسادفی‌الارض مجرم شناخته نشوند، به حداکثر دو مجازات حبس و جزای نقدی محکوم می‌شوند، ولی اگر عکس‌های بی‌حجاب و مستهجن به کمتر از ۱۰ نفر ارسال شده باشد، مرتکب به مجازات جزای نقدی از یک تا ۵ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
مجازات جدی‌تر افراد مشهور در لایحه حمایت از حریم خانواده
قانون در لایحه حمایت از حریم خانواده، اما به شکلی جدی وارد این مسئله شده و با عنایت به تأثیرپذیری جامعه از سلبریتی‌ها و اینفلوئنسر‌ها مجازات جدی‌تری را برای این گروه در نظر گرفته است. در فصل پنجم لایحه ماده۴۳ مربوط به افراد شهیر در میان توده است. در این ماده تصریح شده است: هرگاه شخصی که دارای شهرت یا تأثیرگذاری اجتماعی است، در فضای مجازی یا غیرمجازی، مرتکب جرائم موضوع این قانون شود، «علاوه بر محکومیت به مجازات مقرر در خصوص جرم ارتکابی»، «به جزای نقدی درجه۲ یا ۱۰ درصد از کل دارایی (به جز مستثنیات دِین) هر کدام که بیشتر باشد و محرومیت از فعالیت‌های شغلی یا حرفهای به مدت شش ماه تا پنج سال و به تشخیص قاضی به ممنوعیت خروج از کشور به مدت دو سال و ممنوعیت از فعالیت عمومی در فضای مجازی از شش ماه تا دو سال و حذف محتوا‌های سابقِ ناقض قانون و لغو تمامی امتیازات، تخفیفات و معافیت‌های اعطایی» و در مراتب بعدی «جزای نقدی درجه یک یا ۱۰ درصد از کل دارایی (به جز مستثنیات دِین) هر کدام که بیشتر باشد و محرومیت از فعالیت‌های شغلی یا حرفهای به مدت پنج تا ۱۵ سال و ممنوعیت خروج از کشور به مدت دو سال و ممنوعیت از فعالیت عمومی در فضای مجازی از شش ماه تا دو سال و حذف محتوا‌های سابق ِناقض قانون و لغو تمامی امتیازات، تخفیفات و معافیت‌های‌اعطایی محکوم می‌شود.»
مرتبه اول نقض قانون حجاب: بازه جزای نقدی درجه ۲ از ۱۵۰تا ۲۸۰میلیون تومان است. اگر ۱۰درصد ثروت این سلبریتی یا بلاگر از بازه عددی مذکور بیشتر باشد، آن سلبریتی باید ۱۰ درصد ثروت خود را به عنوان جریمه پرداخت کند.
به عنوان نمونه، اگر ثروت سلبریتی یا بلاگر قانون‌شکن معادل ۵۰میلیارد تومان باشد، مبلغ جریمه این فرد خاطی ۵میلیارد تومان خواهد شد. سلبریتی قانون‌شکن مضاف بر جریمه نقدی مذکور به موارد زیر محکوم می‌شود:
- محرومیت از فعالیت‌های شغلی یا حرفهای به مدت شش ماه تا پنج سال
- ممنوعیت خروج از کشور به مدت دو سال (به تشخیص قاضی)
- ممنوعیت از فعالیت عمومی در فضای مجازی از شش ماه تا دو سال
- حذف محتوا‌های سابق ِناقض قانون
- لغو تمامی امتیازات، تخفیفات و معافیت‌های اعطایی
تکرار قانون‌شکنی از سوی سلبریتی یا بلاگر: بازه جزای نقدی درجه یک بیش از ۲۸۰میلیون تومان ذکر شده است. اگر ۱۰درصد ثروت این سلبریتی یا بلاگر از بازه عددی مذکور بیشتر باشد، آن سلبریتی باید ۱۰درصد ثروت خود را به عنوان جریمه پرداخت کند. سلبریتی قانون‌شکن مضاف بر این جریمه نقدی، به موارد زیر محکوم می‌شود:
- محرومیت از فعالیت‌های شغلی یا حرفهای به مدت پنج تا ۱۵سال
- ممنوعیت خروج از کشور به مدت دو سال
- ممنوعیت از فعالیت عمومی در فضای مجازی از شش ماه تا دو سال
- حذف محتوا‌های سابق ِناقض قانون
- لغو تمامی امتیازات، تخفیفات و معافیت‌های‌اعطایی
موارد مذکور مرتبط با سلبریتی خاطی بود. پس از اعمال جرایم فوق موارد زیر نیز انجام خواهد شد: اول، صداوسیما حق ندارد با سلبریتی قانون‌شکن تا پایان مدت محرومیت قرارداد منعقد یا از او دعوت کند. دوم، اگر فرد خاطی در جریان دادرسی و محکومیت، قرارداد حضور در پروژه صوتی و تصویری نظیر سریال نمایش خانگی یا فیلم سینمایی منعقد کند و از طرفی، نقش فرد در پروژه قابل اصلاح نباشد، پخش و تولید پروژه طی یک هفته متوقف خواهد شد.
