جوان آنلاین: بلاگرها و پدیده بلاگری در کشورمان هر روز پیچیده‌تر از دیروز می‌شود! ماجرا به جایی رسیده‌است که بلاگرها در حوزه سلامت و دارو و درمان هم وارد شدند! موضوعی که چند سالی می‌شود سابقه دارد. البته اگر به گذشته بازگردیم، خود وزارت بهداشت بود که برای نخستین‌بار پای سلبریتی‌ها را به تبلیغات حوزه دارو و درمان باز کرد تا واکسن گارداسیل را تبلیغ کنند. ماجرایی که به یکی از پر مخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی هم راه پیدا کرد تا اعتراض متخصصان این حوزه را برای تبلیغ دارویی تخصصی در پی داشته‌باشد. حالا، اما این مسئله چالش‌برانگیزتر شده‌است، چراکه با تعداد بلاگر‌هایی که در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، روز به روز بیشتر می‌شود. در کنار این رشد قارچ‌گونه بلاگرها، این افراد برای به دست آوردن درآمد بیشتر حاضرند هر کاری بکنند حتی تبلیغات دارو‌هایی که بدون تجویز پزشک می‌تواند سلامت افراد را با مخاطره مواجه کند. درست شبیه تبلیغ واکسن گارداسیل!
بلاگرها یک روز فرزندانشان را دستمایه جلب لایک و فالوور می‌کنند و روز دیگر با خورد و خوراکشان به دنبال جلب‌توجه هستند. این افراد پایش که برسد سیاستمدار می‌شوند و مردم را به اغتشاشگری تشویق می‌کنند. حتی حوزه سلامت هم از گزند بلاگرها در امان نمانده‌است. بلاگر‌هایی که هر روز جلوی دوربین گوشی‌های تلفن همراهشان ظاهر می‌شوند و سناریوی تازه‌ای برای سودجویی و درآمد‌زایی دارند. از تست کردن غذای رستوران‌های مختلف و تبلیغ آن‌ها گرفته تا تبلیغ انواع کرم و مراکز زیبایی و اعمال و خدمات مختلفی که برای زیباتر و جوان‌تر شدن ارائه می‌شود، اما عملکرد بلاگرها به همین جا محدود نمانده‌است! آن‌ها در حوزه سلامت هم وارد شده‌اند و دارو و درمان‌های مختلف را تجویز و تبلیغ می‌کنند؛ بلاگر‌هایی که معلوم نیست تحصیلاتشان چیست و چقدر از سلامت و پزشکی یا دارو و درمان سر در می‌آورند. بگذریم از اینکه به طور کلی و بر اساس قوانین موجود حتی یک پزشک یا داروساز هم حق ندارد دارویی را تبلیغ کند و تبلیغات دارویی کاملاً ممنوع است.
ممنوعیت قانونی
با توجه به اسناد بالادستی نظیر مواد ۳ و۱۴ قانون مقررات مربوط به امور پزشکی و دارویی، تبصره ۴ ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، بند ج ماده ۷ قانون احکام دائمی توسعه‌ای کشور و قانون منع تبلیغات کالا‌های آسیب‌رسان سلامت و غیرمجاز و مقررات جاری، تبلیغ و فروش اینترنتی دارو و مکمل‌ها ممنوع است و برخی کالا‌های سلامت‌محور نظیر کالا‌های آسیب‌رسان سلامت نیز حسب مورد با ممنوعیت یا محدودیت در تبلیغ و فروش اینترنتی مواجه هستند.
همچنین قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب سال ۱۳۳۴ هم در ماده ۵ می‌گوید: هیچ‌یک از مؤسسات پزشکی و دارویی و صاحبان فنون پزشکی و داروسازی و سایر مؤسسات مصرح در ماده اول این قانون حق انتشار‌آگهی تبلیغاتی که موجب گمراهی بیماران یا مراجعان به آن‌ها باشد یا به تشخیص وزارت بهداری بر خلاف اصول فنی و شئون پزشکی یا عفت عمومی باشد، ندارند و استفاده از عناوین مجعول و خلاف حقیقت روی تابلو و سرنسخه یا طرق دیگر و دادن وعده‌های فریبنده ندارند و همچنین دخل و تصرف یا تغییر در نسخه پزشکی به هر صورت که باشد، بدون اجازه خود پزشک از طرف داروساز ممنوع است. متخلفان برای بار اول به پرداخت۵ هزار ریال تا ۲۰ هزار ریال و برای دفعات بعد هر دفعه از ۲۰ هزار ریال تا ۵۰ هزار ریال جزای نقدی یا به حبس تأدیبی از یک ماه تا چهار ماه و یا به هر دو مجازات محکوم خواهند شد.
بر اساس تبصره این ماده قانونی حتی دخالت داروسازان در امور مختص به طبابت جز در مورد کمک‌های نخستین قبل از رسیدن پزشک مشمول ماده سه این قانون خواهد‌بود.
هشدار به بلاگرها
با تمام قوانین موجود، اما بلاگرها انگار از قانون خودشان تبعیت می‌کنند! به همین‌خاطر هم سازمان غذا و دارو درباره تبلیغ یک واکسن به بلاگرها هشدار داد.
طبق اعلام سازمان غذا و دارو مشاهده شده‌است که برخی بلاگرها اقدام به تبلیغ دارو‌هایی همچون واکسن گارداسیل در صفحات خود کرده‌اند. این در حالی است که تبلیغ دارو به هر شکل در قانون کشور ممنوع اعلام شده‌است و فروش و عرضه دارو در فضای مجازی اکیداً ممنوع است.
سازمان غذا و دارو از کلیه شهروندان درخواست می‌کند دارو‌های مورد نیاز خود را صرفاً از داروخانه‌های مجاز و تحت نظارت مسئول فنی تهیه کنند. از همه شهروندان درخواست می‌شود داروها و سایر اقلام سلامت‌محور خود را صرفاً از طریق داروخانه‌های مجاز و تحت نظارت مسئول فنی دریافت و مصرف کنند.
در این راستا از عموم شهروندان درخواست می‌شود از خرید دارو از طریق فضای مجازی اعم از اینستاگرام، تلگرام و واتس‌اپ جداً خودداری کنند، چراکه این عرصه محل اقدامات سوداگرایانه افرادی است که با مخفی کردن هویت واقعی خود سعی در کلاهبرداری و عرضه اقلام غیرمجاز دارند.
فقط فعالیت آموزشی
سجاد اسماعیل، سخنگوی سازمان غذا و دارو هم در مورد بلاگر‌های نسخه‌پیچ می‌گوید: «در قانون به صراحت بیان شده‌است تبلیغاتی که ترغیب‌کننده برای خرید کالای سلامت‌محور اعم از دارو‌های شیمیایی، گیاهی، مکمل و آرایشی و بهداشتی باشد، ممنوع است، چراکه در حوزه فرآورده‌های سلامت‌محور عدم تقارن اطلاعاتی بین گیرنده خدمات و ارائه‌کننده خدمات وجود داشته و نقش دولت این است که بازار را کنترل و از حق مصرف‌کننده دفاع کند.»
طبق تأکید وی، هیچ‌یک از افراد کادر درمان و غیرکادر درمان، به استناد قانون، مجاز به تبلیغ دارو و مکمل در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیستند و تنها می‌توانند در جنبه آموزش‌های عمومی مربوط به این کالا‌ها همچون عوارض مصرف داروها، تداخلات دارویی اطلاع‌رسانی کنند.
سخنگوی سازمان غذا و دارو تصریح می‌کند: «از سال ۹۷ دستورالعملی از سوی سازمان ابلاغ شد که براساس آن مکمل‌ها، فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی و دارو‌های گیاهی از طریق داروخانه به صورت غیرحضوری که سایت مستقل و درگاه اختصاصی دارند، قابل عرضه است.»
وی با اشاره به اینکه هرگونه ترغیب و تشویق برای مصرف دارو غیرقانونی است، می‌افزاید: «کارشناسان سازمان غذا و دارو و معاونت‌های غذا و داروی سراسر کشور گزارش تخلفات نهاد‌های مختلف را بررسی و ارزیابی کرده و موارد تخلف را به مراجع انتظامی و قضایی معرفی می‌کنند.»
اسماعیلی از مردم می‌خواهد به هیچ عنوان برای تهیه دارو، مکمل، دارو‌های گیاهی و آرایشی و بهداشتی به شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی اعتماد نکنند، چراکه توسط عده‌ای غیرمتخصص و سودجو با منافع شخصی صورت می‌گیرد که بعضاً بر اساس گزارش‌های دریافتی فرآورده‌ها در این بستر با ۱۰ برابر قیمت واقعی به فروش می‌رسند. همچنین، در مواردی مکمل‌های عرضه شده فاقد اصالت بوده یا مواد‌مخدر در ترکیبات آن دیده شده‌است.
