جوان آنلاین: چند سالی می‌شود اقتصاد مقاومتی به عنوان یکی از بهترین راه‌های استفاده از ظرفیت‌های هر منطقه در جهت کارآفرینی و ایجاد اشتغال مطرح است و حالا بسیاری از شهرستان‌ها از همین راه توانسته‌اند علاوه بر به حرکت درآوردن چرخ‌های اقتصاد و درآمدزایی خانواده‌ها، نام‌شان را در کل کشور مطرح کنند. شهرستان «انبارالوم» در استان گلستان که سال‌ها سایه محرومیت روی سرش سنگینی می‌کرد با ورود به عرصه اقتصاد مقاومتی و توجه به موضوع پرورش شتر توانسته است برای اکثر ساکنانش شغلی پایدار با درآمد ثابت ایجاد کند، به طوری که شهر‌های بزرگی مثل تهران، مشهد و شیراز بخشی از نیاز‌های خودشان به شیر و دوغ شتر را از این منطقه تأمین می‌کنند.
چند سالی می‌شود پرورش شتر به عنوان یکی از پرسودترین بخش‌های دامداری در کشور مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. این حیوان به دلیل خلقت منحصر‌به‌فردش، مستعد زندگی در شرایط سخت است. به تعبیر برخی دامداران قدیمی می‌توان شتر را در حوزه دامداری معادل با خرما در حوزه کشاورزی دانست.
شتر به علوفه بسیار کم، آب محدود و عرصه وسیع بیابانی نیاز دارد و در مقابل بیماری‌ها و اختلاف دما بسیار مقاوم است. از تمام اعضای بدن این حیوان می‌توان بهره اقتصادی برد. شتر به دلیل برخورداری از دستگاه گوارشی منحصر‌به‌فرد، بی‌ارزش‌ترین گیاهان را تبدیل به سلولز و انرژی می‌کند و این در حالی است که در شرایط کم‌آبی نیز تا مدت‌ها هیچ نیازی به آب ندارد.
در شرایطی که در برخی استان‌ها خشکسالی و کم‌آبی به دام‌ها صدمات زیادی رسانده و هر سال از جمعیت گاو و گوسفند‌های دامداران کم می‌شود، طرح پرورش شتر با عنایت به درآمدزایی بالایی که برای صاحبانش به دنبال دارد، طرفداران زیادی پیدا کرده است که می‌تواند در کنار اشتغال‌زایی به تولید محصولات متنوع از شیر و گوشت این حیوان بینجامد.
اقتصاد فرصت‌ها
در شرایط بحرانی خشکسالی که در بیشتر استان‌های کشور همچنان بارانی نمی‌بارد و چشمه‌ها و چاه‌ها با کاهش سطح آب روبه‌رو هستند، مدیریت مصرف آب و اقتصاد تنها در تغییر الگوی کشت کشاورزی یا صرفه‌جویی در مصرف آب و اجرای طرح‌های مکانیزه آب خلاصه نمی‌شود. در واقع پرورش شتر ظرفیتی است که می‌تواند خشکسالی را به فرصت تبدیل کند.
سال‌هاست پرورش صنعتی شتر در بسیاری از کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس رونق گرفته و مشتری خاص خود را نیز به صورت گسترده پیدا کرده است. پرورش شتر اکنون صنعتی سودآور است که می‌تواند اقتصاد دامداری کشور را متحول کند. در حال حاضر در ایران یک‌میلیون‌و۶۰۰ نفر شتر وجود دارد. این آمار موجب شده است کشورمان در رده هفتمین تولیدکننده شتر در آسیا قرار گیرد، ضمن اینکه در حال حاضر ۱۳استان در زمینه پرورش شتر فعال هستند.
قطب تولید دوغ و شیر لاکچری
«انبارالوم» از توابع شهرستان آق‌قلا در استان گلستان، از جمله مناطقی است که با روی آوردن به کار پرورش شتر در کنار پرورش سایر دام‌های سبک و سنگین توانسته است اقتصاد خود را متحول و برای جوانانش بیش از هزار فرصت شغلی ایجاد کند.
انبارالوم حدود ۷ هزار نفر جمعیت دارد. این منطقه اگرچه از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی متعددی برخوردار است، اما شهرتش در کشور وابسته به شیر و دوغ باکیفیت شترهایش است.
در همین راستا بسیج سازندگی با حمایت از جوانان انبارالوم برای ورود به اقتصاد پرورش شتر کاری کرده است آن‌ها عزم‌شان را جزم کنند و با اشتیاق بیشتری وارد میدان شوند و بتوانند شغل پایداری برای خود و دیگر همشهریان‌شان ایجاد کنند.
سعید محمدکیا، یکی از پرورش‌دهندگان شتر در انبارالوم است که توانسته به موفقیت‌های خوبی برسد.
او درباره تاریخچه پرورش شتر در این منطقه می‌گوید: پرورش شتر به صورت محدود و در حد نگهداری از دو یا سه نفر شتر از گذشته‌های دور در انبارالوم رواج داشت، اما طی سال‌های اخیر به دلیل سودآوری بالا مورد توجه بیشتر مردم قرار گرفت و به سرعت گسترش یافت. فقط طی چند سال گذشته گرایش به پرورش شتر در شهر چند برابر شده است و در حال حاضر ۳۰۰خانوار در انبارالوم مشغول پرورش شتر هستند و شیر و دوغ آن را به تهران، مشهد و شیراز صادر می‌کنند.
پرورش ارزان، محصول گران
کارآفرین انبارالومی با بیان اینکه حمایت‌های بسیج و راهنمایی‌های کارشناسان آن توانسته است بسیاری از مشکلات را از جلوی پای تازه‌وارد‌ها به دنیای پرورش شتر بردارد، در مورد علت گرایش سریع مردم به این کار می‌گوید: پرورش شتر بسیار ارزان تمام می‌شود. این حیوان در طبیعت از گیاهانی مثل کنگر، خارشتر و برگ گز استفاده می‌کند که هیچ حیوان دیگری از آن‌ها تغذیه نمی‌کند. شتر هر چقدر علوفه خشک بیشتر مصرف کند، غلظت و کیفیت دوغ و شیرش افزایش می‌یابد و هر چقدر علف سبز بخورد، غلظت شیرش کمتر می‌شود. در فصل گرما شیر شتر به حداکثر می‌رسد و در زمستان نصف می‌شود. شتر آب بسیار اندکی می‌خورد و مقاومت زیادی در برابر گرما دارد. همین کم‌هزینه‌بودن پرورش شتر، سوددهی آن را بسیار افزایش می‌دهد.
محمدکیا ادامه می‌دهد: طعم شیر هر شتر بر حسب چرایی که کرده و علوفه‌ای که خورده متفاوت است، اما به طور کلی، چون شتر علف‌های شور دوست دارد، معمولاً طعم شیرش هم کمی شورمزه است. همین عامل موجب افزایش ماندگاری شیر شتر در قیاس با سایر دام‌هاست. شتر را روزانه پنج بار می‌دوشیم و هر شتر هر روز ۱۲کیلوگرم شیر می‌دهد. شیر شتر به خاطر املاح، مواد معدنی و ویتامین‌هایی که دارد، نزدیک‌ترین شیر به شیر مادر (انسان) است. شتر احتیاج به پیاده‌روی زیاد دارد و همین امر باعث افزایش سلامت شیرش می‌شود. در انبارالوم پرورش‌دهنده‌ها با کمک خانواده‌های‌شان شتر را پرورش می‌دهند و دوشیدن شیر شتر بر عهده خانم‌هاست. بعد از دوشیدن شیر می‌توانیم مستقیماً و بدون حرارت آن را به دوغ تبدیل کنیم. کافی است به شیر شتر، دوغ اضافه کنیم تا بعد از ۲۰دقیقه به عمل آید.
خواص دوغ شتر
دوغ تهیه شده از شیر شتر با دوغ به دست آمده از شیر گاو متفاوت است و تفاوت آن در جایی است که برای تهیه دوغ گاو ابتدا شیر را از طریق یک محرک بیرونی تبدیل به ماست و بعد ماست به دست آمده را با آب رقیق می‌کنند و تبدیل به دوغ می‌شود. این فرایند در شیر شتر متفاوت است، به این ترتیب که ماده محرک از خود شیر شتر تهیه می‌شود. بعد از آن با هر بار اضافه کردن شیر به آن ماده پس از چند ساعت محصولی به دست می‌آید که به لحاظ ساختار همان شیر است، اما به دلیل اینکه طعم آن شباهت زیادی به دوغ دارد به آن دوغ گفته می‌شود.
این مایع همان شیر است، با این تفاوت که ماندگاری آن بدون اضافه کردن مواد نگهدارنده افزایش می‌یابد. از خواص بارز دوغ شتر می‌توان به انرژی‌زا‌بودن و خاصیت لاغرکنندگی آن اشاره کرد.
دوغ شتر ملین بسیار خوبی است و برای درمان بواسیر، بیماری‌های طحال، ترمیم زخم‌های دستگاه گوارش، سل، یرقان، آسم و تنگی نفس، کم‌خونی و فشار خون مفید است. علاوه بر خاصیت لاغرکنندگی، یک لیوان دوغ شتر یک وعده غذایی کامل محسوب می‌شود.
در یک تحقیق ساده اثر لاکتوفرین و پروتئین اسیدی دوغ شتر یک کوهانه ترکمن صحرا در استان گلستان، روی سلول‌های سالم و بیمار کبد مورد مطالعه قرار گرفت و تغییرات مورفولوژیکی آن‌ها در زمان‌های مختلف بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد لاکتوفرین و پروتئین اثرات معنی‌داری روی رده‌های سلولی دارد و از تکثیر سلول‌های بیمار جلوگیری کرده است. همچنین اثرات آن‌ها روی سلول‌های سالم نشان داد این دو باعث طول عمر بیشتر سلول‌های سالم و افزایش سرعت تکثیر آن‌ها می‌شود. شیر شتر همچنین یک منبع غذایی ارزشمند برای افراد تحت درمان سرطان و بیماری‌های مشابه است.
جلوگیری از مهاجرت جوانان
بهره‌مندی از ظرفیت موجود در انبارالوم باعث شده است افراد زیادی در مسیر اقتصاد مقاومتی گام بردارند و بتوانند کار و حرفه ثابتی با درآمد خوب ایجاد کنند. سبحان یارمحمد یکی از توزیع‌کننده‌های شیر شتر در انبارالوم است. او درباره نحوه ورودش به این عرصه می‌گوید: «چند سال قبل در میدان تجریش تهران با مغازه‌ای روبه‌رو شدم که دوغ شتر می‌فروخت. به صاحب مغازه گفتم می‌توانم دوغ شتر را با کیفیت بهتر و قیمت ارزان‌تر برای‌تان بیاورم؟ او هم پذیرفت. همان شب در تجریش و پاسداران ۳۰۰لیتر دوغ و شیر شتر سفارش گرفتم. دوغ را در انبارالوم باکیفیت عالی و قیمت مناسب می‌خریدم و در تهران تحویل می‌دادم. به این ترتیب وارد کار توزیع دوغ و شیر شتر انبارالوم شدم که بسیار هم سودآور است. بعد از آن سراغ کارخانه‌های لبنیاتی رفتم و به آن‌ها گفتم می‌توانم برای‌تان شیر شتر با کیفیت بسیار خوب و قیمت مناسب بیاورم. در حال حاضر روزانه ۵۰۰کیلوگرم شیر شتر توزیع می‌کنم. شکر خدا جوان‌های بسیاری در انبارالوم در کار پرورش شتر اشتغال دارند و جلوی مهاجرت آن‌ها به شهر‌های بزرگ گرفته شده است.
