جوان آنلاین: مدیر یک مؤسسه پژوهشی در هرات معتقد است در سال‌های اخیر مستندنگاری به لطف جایزه جلال رشدی ۹۰ درصدی را تجربه کرده است و مؤسسات و نهاد‌های فرهنگی می‌توانند با بررسی جایزه ادبی جلال آل‌احمد، رشد‌ها را دریابند و کمبود‌ها را مرتفع سازند.
به گزارش جوان به نقل از روابط‌عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، جایزه ادبی جلال آل‌احمد که شانزدهمین دوره‌اش در حال برگزاری است، به عنوان یکی از جوایز معتبر ادبی در ایران، راهی به سوی غنای ادبیات داستانی، نقد ادبی و مستندنگاری در زبان فارسی گشوده است. این جایزه اکنون در جایگاهی قرار گرفته که می‌تواند فارسی‌نویسان سراسر گیتی را زیر چتر خود گرد آورد. به همین دلیل ناشرانی که به‌ویژه در کشور افغانستان مشغول به انتشار کتاب‌های فارسی هستند، تمایل دارند تا آثار خود را در این جشنواره عرضه کنند.
مسعود امینی، مدیر مؤسسه پژوهشی بایسنغر در هرات درباره اهمیت جایزه جلال گفت: جایزه جلال از چند جهت می‌تواند حائز اهمیت باشد؛ نخست اینکه نام یکی از بزرگان ادب فارسی، یعنی جلال آل‌احمد را زنده نگه می‌دارد. این جایزه کمک می‌کند تا بتوان در اعصار مختلف بزرگانی، چون جلال یا پیروانی از مکتب او را داشته باشیم. پس چنین جوایزی در زنده نگه داشتن نام بزرگان نقش دارد.
وی افزود: وجه دوم، اهمیت این جایزه در تشخیص انواع ادبی است. در دستورالعمل جایزه جلال ذکر شده که این جایزه در داستان بلند و کوتاه، نقد ادبی و مستندنگاری فعالیت دارد. یکی از راه‌هایی که می‌توان وضعیت این انواع ادبی را بررسی کرد، پژوهش در این جایزه است. یعنی شما در هر دوره می‌بینید که در حوزه مستندنگاری یا نقد ادبی چه رشدی داشته‌ایم یا اینکه این انواع کلاً در جهت رشد هستند یا خیر. به عنوان مثال من با دقت در دوره‌های مختلف جایزه به این نتیجه رسیده‌ام که مستندنگاری رشدی ۹۰ درصدی را در این سال‌ها تجربه کرده است. بنابراین مؤسسات و نهاد‌های فرهنگی می‌توانند با بررسی جایزه جلال، رشد‌ها را دریابند و کمبود‌ها را مرتفع سازند. وجه سوم اهمیت در این است که به‌طور کل جوایزی، چون جایزه جلال، نویسندگان را ترغیب می‌کند و به ادامه راهشان امیدوار می‌سازد. این نکته البته به گسترده بودن چتر این جایزه بستگی دارد؛ هرچه شمولیت این جایزه بیشتر باشد، برای نویسندگان خوب است و آن‌ها را ترغیب می‌کند. با دقت در دوره‌های مختلف این جایزه شاهد هستیم که تعداد نویسندگان افزایش چشمگیری داشته است. البته بیشتر شدن تعداد نویسندگان هر جامعه عوامل مختلفی دارد و یکی از آن‌ها وجود جوایز ادبی معتبر است.
مدیر مؤسسه پژوهشی بایسنغر در رابطه با حضور نویسندگان فارسی‌زبان دیگر کشور‌ها در جایزه جلال گفت: اگر ما چتر جوایزی، چون جلال را گسترده‌تر کنیم و شمولیت بیشتری به آن بدهیم، می‌توان امیدوار بود که این جوایز میان همه فارسی‌نویسان جهان مقبولیت پیدا کند. جوایز ادبی فارسی نباید خود را محدود کند. افغانستان و تاجیکستان هم مانند ایران مهد زبان فارسی هستند؛ فردوسی در ایران بوده، حنظله بادغیسی در افغانستان فعلی و رودکی در مرز‌های فعلی تاجیکستان. زبان فارسی محدود به مرز‌های سیاسی فعلی ایران نمی‌شود. پس اگر چتر این جوایز گسترده‌تر شود، اتفاقات خوبی خواهد افتاد، اما در همین وضعیت فعلی هم جایزه جلال اهمیت بسیاری دارد.
امینی در پایان با طرح یک پیشنهاد خاطرنشان کرد: به نظرم لزوم انتشار کتاب در ایران برای شرکت در جایزه، مانع از حضور فارسی‌زبانان در بیرون از جغرافیای سیاسی ایران می‌شود. در این صورت است که نمی‌توان کتابی را که در تاجیکستان، افغانستان یا دیگر نقاط جهان به زبان فارسی منتشر شده در این جایزه شرکت داد. در دوره نهم جایزه جلال؛ رهنورد زریاب، حسین فخری، علی موسوی و سیامک هروی با داستان‌های خود از افغانستان در آن دوره شرکت داشتند. از این حیث که ما جایزه بین‌المللی در زبان فارسی نداریم و کشور ایران امروزه طلایه‌دار زبان فارسی است توقع می‌رود چتر این جایزه بازتر شود و شمولیت بیشتری پیدا کند. به همین دلیل می‌توان شرایط شرکت در جایزه جلال را به سمتی برد که همه نویسندگان از سراسر گیتی بتوانند در آن شرکت کنند.
