جوان آنلاین: حرکت و اردو‌های جهادی گنجینه‌ای عظیم است که در طول سالیان بعد از انقلاب اسلامی دستاورد‌های نابی به همراه داشته است. یکی از اقدامات مؤثر جهت بالا بردن سطح کیفیت خدمات جهادگران، تشکیل شورا‌های جهادی، مجامع استانی و مجمع کشوری بوده است. در میان استان‌ها، لرستان از جمله مناطقی است که توانسته با برنامه‌ریزی و مدیریت درست در این حوزه اتفاقات بزرگی را رقم بزند. ورود متخصصان رشته‌های مختلف از جمله بهداشت و درمان، عمران و کشاورزی به گروه‌های جهادی سطح کیفی کار‌ها را به شدت بالا برده است و حالا جهادگران با ورود به هر منطقه می‌توانند کار‌ها و اتفاقات بزرگی رقم بزنند.
شاید اگر بدانیم رئیس مجمع جهادی استان لرستان یک معلم است، دیگر نیازی به معرفی بیشتر آن نباشد. ضرغام پرنیان که دومین دبیر مجمع جهادی کشور نیز بوده، درباره سوابق جهادی خود می‌گوید: «حدود ۱۳سال است به صورت خانوادگی فعالیت جهادی می‌کنم و در دو حوزه فرهنگی و عمرانی مشغول هستم.»
این جهادگر با اشاره به تشکیل مجامع جهادی و تأثیرگذاری آن در پیشبرد بهتر برنامه‌های گروه‌ها توضیح می‌دهد: «از زمانی که حضرت آقا دستور تشکیل بسیج سازندگی را دادند، تعداد گروه‌ها از ۵۰ تا رفته‌رفته بالا رفت و جهادگران زیادی برای حضور در میدان اعلام آمادگی کردند. بر اساس آخرین آماری که رئیس بسیج سازندگی اعلام کرد حدود ۴۵ هزار گروه جهادی در سامانه اطلس به صورت رسمی ثبت شده است. نکته حائز اهمیت اینکه تا قبل از تشکیل مجامع جهادی، گروه‌ها و اقشار مختلف مخلصانه به مناطق محروم اعزام می‌شدند و به ارائه خدمات گوناگون می‌پرداختند، اما وحدت و انسجام در بین آن‌ها وجود نداشت.»
معلم بسیجی با بیان اینکه تشکیل مجامع و شورای جهادی نواحی در حوزه سیاستگذاری سند سالانه سازمان با چند هدف شکل گرفت، تصریح می‌کند: «اولین هدف ایجاد انسجام و وحدت بین گروه‌های جهادی بود، زیرا در حال حاضر ۵۰۰شورای جهادی در سطح شهرستان و ۳۲مجمع جهادی استانی داریم که به صورت یک جریان بزرگ متصل به هم در کشور بوده و مشغول برنامه‌ریزی برای خدمت به هموطنان نیازمند هستند.»
وی تصریح می‌کند: «در گذشته وقتی بحرانی به وجود می‌آمد ساماندهی گروه‌های جهادی به صورت کنونی میسر نبود. در بیشتر مواقع هم به دوباره کاری یا ناهماهنگی منجر می‌شد، اما امروزه این وحدت و هماهنگی نکته بسیار مهمی است که در ارائه خدمات گروه‌های جهادی به چشم می‌خورد. به عنوان مثال در سیل پلدختر در لرستان، ضلع شرقی منطقه کاملاً از بین رفته بود، در نتیجه در یک منطقه با ظرفیت محدود باید نیرو‌های امدادی و نهاد‌هایی را که آمده بودند، جاسازی و ساماندهی می‌کردیم. این نیرو‌ها قاعدتاً می‌توانستند مشکل ایجاد کنند، اما با بهره‌مندی از سیستم سازماندهی گروه‌ها از سوی مجمع جهادی استان مشکلی پیش نیامد. در آن زمان دبیران مجامع جهادی استان‌های دیگر با من در تماس بودند و ما دسته‌بندی‌ها را انجام می‌دادیم. به این صورت که قرار شد ابتدا گروه‌های استان‌های مجاور برای کمک‌رسانی بیایند و استان‌های دورتر را در اولویت‌های بعدی قرار دادیم.»
به گفته پرنیان، در حال حاضر مناطق را محوربندی کرده‌ایم و هر جا مشکلی پیش بیاید، اولویت با مجامع جهادی نزدیک است، در واقع یکی از برکات مهم مجامع همین سازماندهی گروه‌هاست.
این جهادگر با بیان اینکه هدف بعدی مطالبه‌گری است و شامل مطالبه‌گری درون‌سازمانی و برون‌سازمانی می‌شود، می‌گوید: «شورا‌های جهادی آسیب‌های کف مناطق هدف را احصا می‌کنند، مشکلات شهرستان‌ها را بررسی و برنامه‌ریزی می‌کنند که چگونه خلأ‌ها را رفع کنند، در اینجا ما اعضای مجمع به مطالبه درون‌سازمانی می‌پردازیم، به این معنا که ما افراد جهادی، بسیج سازندگی را متولی کار جهادی می‌دانیم، بنابراین خلأ‌ها را شناخته و از آن در جهت کمک به حل‌وفصل و رفع آن مطالبه می‌کنیم.»
تخصصی‌کردن گروه‌های جهادی
اخلاص نیرو‌های جهادی و انگیزه‌شان برای خدمت به محرومان بر هیچ کس پوشیده نیست، اما برای بالا بردن راندمان کاری نیاز بود که از افراد متخصص در هر حیطه‌ای استفاده شود، مانند پزشک متخصص و مهندسان و متخصصان در حوزه‌های عمران و کشاورزی و فرهنگ تا کیفیت خدمات ارائه‌شده بالا رود که با تشکیل شورا‌های جهادی و مجامع محقق شد.
پس می‌توان گفت هدف دیگری که با ایجاد مجامع جهادی استان محقق شد، بحث تخصصی‌کردن گروه‌های جهادی و راه‌اندازی کارگروه‌های تخصصی بود.
رئیس مجمع جهادی استان لرستان درباره جایگاه مجمع در میان گروه‌های جهادی می‌گوید: «در دوره اول تشکیل مجمع، هنوز، چون تازه متولد شده و شناخت زیادی در مورد آن وجود نداشت، اطلاعات و توضیحات بیشتری در موردش می‌دادیم تا گروه‌های جهادی با مجامع هماهنگ شوند، با این حال در مجمع اول یکسری ضعف‌ها را برطرف کردیم، در مجمع دوم به تنویر افکار گروه‌های جهادی پرداختیم، سپس نظام‌نامه مجمع اصلاح و انتقادات افراد جهادی در آن پیاده شد و این امر خود به برقراری ارتباط هرچه بهتر انجامید.»
این معلم جهادگر تأکید می‌کند: «بنده ناظر انتخابات در استان‌ها بودم، بنابراین دیدم که چقدر این ارتباط تفاوت کرده است، به عنوان مثال اگر قبلاً ۴۰درصد بود، الان شاهد ۸۰درصد ارتباط بین گروه‌های جهادی و مجامع هستیم، در حال حاضر این مجامع برای ارکان سپاه هم شناخته شده است و جهت هم‌افزایی با آن‌ها جلسات زیادی داشتیم. خوشبختانه ارکان‌های دولتی هم از مجمع جهادی استان‌ها مطلع هستند.»
وی ادامه می‌دهد: «بحث بعدی نشست دبیران در مشهد بود، یک ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری دبیران مجامع جهادی در مشهد گرد هم آمدند. به دلیل کم‌کاری دولت و وجود ناامیدی در مردم برای تشویق مردم به حضور در انتخابات و تبیین نقش‌شان در انتخابات این کار انجام شد و یقین داشتیم جریان جهادی به واسطه کار خالصانه مورد اعتماد مردم است. ۵۰۰شورای جهادی به این بحث ورود و مردم را جهت مشارکت در انتخابات قانع می‌کردند.»
بحث جهادی، گفتمان عمومی می‌شود
یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در تاریخ فعالیت گروه‌های جهادی رخ داد، پیام ۹بندی حضرت آقا به گروه‌های جهادی بود.
رئیس مجمع جهادی لرستان در رابطه با این پیام می‌گوید: «حضرت آقا همیشه در کنار بچه‌های جهادی است و این پیام ۹بندی ایشان هم مانند سایر سخنان‌شان نقشه راه مجمع جهادی است. علاوه بر پیام ۹بندی، ایشان در گفت‌وگویی با ۴۲نفر از مسئولان جهادی به این مطالب اشاره کردند که بحث جهادی باید وارد گفتمان عمومی شود و این بحث بسیار اهمیت دارد، یعنی تمام اقشار مردم با گفتمان و بینش جهادی آشنا شوند. در راستای منویات حضرت آقا پیشنهاد ما این بود که طرح ولایت جهادی در شهرستان‌های استان‌های کشور اجرا شود. به این صورت که مسئولان جهادی را از استان‌های مختلف گرد هم بیاوریم، دوره تشکیلاتی برگزار کنیم. بندبند پیام آقا را توضیح دهیم و در راستای این پیام به تولید محتوا بپردازیم.»
به گفته پرنیان، مجمع سوم جهادگران به دنبال پیاده کردن مفاد پیام رهبری خواهد بود.
وی درباره کارگروه‌های تخصصی در مجامع جهادی و شورا‌ها می‌گوید: «به تناسب عرصه‌های مختلفی که گروه‌های جهادی در آن فعالیت می‌کنند، صاحبنظران با سرگروه‌شان جمع می‌شوند و در شورای جهادی به شورای جهادی در کارگروه استانی و بعد از آن به مجمع استانی مشورت می‌دهند. از دیگر اقدامات کارگروه‌های تخصصی، آسیب‌شناسی معضلات و ارائه راهکار است که در تمام گروه‌های تخصصی به دنبال توانمندسازی گروه‌های جهادی هستند.»
وی به این نکته اشاره می‌کند که متأسفانه فرصت ناب همفکری و برگزاری دوره‌های آموزشی در راستای رشد کمی و کیفی گروه‌های جهادی در مجمع دوم جهادی استان به خاطر تلاقی آن با انتشار ویروس منحوس کرونا گرفته شد، هر چند در قالب فضای مجازی، ارتباطات برقرار بود، اما از سطح کیفیت کار‌ها کاسته شد، اما در مجمع سوم عملکرد بسیار خوبی به چشم خورد و با برنامه‌های مدون، طرح‌ها در دستور کار قرار گرفت.
بازنگری در سیاست‌های بسیج سازندگی
وقتی در مجامع جهادی از مطالبات برون‌سازمانی صحبت می‌شود، منظور مطالبه‌گری مجمع از دستگاه‌های متولی خدمات‌رسان به محرومان مثل بنیاد مستضعفان، ستاد فرمان اجرایی امام خمینی (ره)، سازمان تبلیغات اسلامی و همچنین مطالبه‌گری از مسئولان در حوزه جغرافیایی هر استان است. در همین رابطه معلم جهادگر لرستانی می‌گوید: «برای مثال مطالبه‌گری درباره اینکه افرادی که در ضمن خدمت به محرومان در گروه‌های جهادی آسیب می‌بینند یا به رحمت خدا می‌روند، شهید محسوب شوند یا به درجه جانبازی نائل شوند و مجامع جهادی در کنار سازمان بسیج سازندگی این بحث را پیگیری می‌کند. الحمدلله یکی از مباحث و موانع مهم بر سر راه تصویب چنین قانونی، بحث هزینه‌ها بود که سردار باقری آن را تقبل کردند و در حال حاضر در کمیسیون امنیت ملی در حال بررسی است. مطالبه‌گری دیگر در بحث التزام دولت برای واگذاری پروژه‌ها به گروه‌های جهادی است در زمینه‌هایی که تخصیص دارند. موضوع بعدی در رابطه با بحث احیای جهاد سازندگی بود که به دستور رئیس‌جمهور بنا بود این کار عملی شود، اما در نهایت مجمع جهادگران توانستند تصمیم دولت را تغییر دهند که با نظرات دلسوزانه و منطقی‌شان مسیر را به سمت شورای عالی جهاد سازندگی تغییر دادند.»
به گفته پرنیان، یکی دیگر از تقاضا‌های مجمع عالی جهادگران تقاضای بازنگری در سیاست‌های بسیج سازندگی بود که در نهایت نظر مساعد رئیس سازمان بسیج مستضعفین در این زمینه جلب شد.
