به گزارش «جوان»، سرگئی لاوروف شامگاه جمعه طی سخنانی، یک بار دیگر تأکید کرد که روسیه به طور کامل به اصل غیرقابلقبول بودن جنگ هستهای پایبند است؛ جنگی که به گفته او امکان ندارد در آن برنده وجود داشته باشد، ولی این را هم روشن ساخت که «امروز در اختیار داشتن سلاح هستهای تنها پاسخ ممکن به برخی تهدیدات خارجی مهم برای امنیت کشورمان است.» وزیر امور خارجه روسیه گفت: «تشدید اوضاع در اطراف اوکراین، مؤید صحت نگرانیهای روسیه در این زمینه است. ناتو (به عنوان) سازمانی که لازم است یاد آوری کنم که خود را یک اتحاد هستهای اعلام کرده، با نقض آشکار اصل تجزیهناپذیری امنیت، روی «شکست استراتژیک» روسیه شرطبندی کرده است. غرب به طور جمعی، اقدامات ناگزیر ما برای حفاظت از محیط امنیتی خودمان را به عنوان بهانهای برای انتقال به یک رویارویی شدید با استفاده از زرادخانه ترکیبی از ابزارها به کار میگیرد.» به گفته دیپلمات ارشد روس، خطر بزرگ در رابطه با درگیری اوکراین این است که با تشدید اوضاع، ایالات متحده و کشورهای ناتو در معرض خطر قرار گرفتن در وضعیت درگیری مسلحانه مستقیم بین قدرتهای هستهای قرار بگیرند. هرچند لاوروف گفته که «ما معتقدیم باید و میتوان از چنین تحولی جلوگیری کرد» ولی تأکید کرده که یک راه جلوگیری از رویارویی هستهای با غرب، ارسال مداوم هشدارباش درباره احتمال بروز رویارویی هستهای به غرب است: «باید وجود خطرات نظامی- سیاسی بالا را یادآور شویم و سیگنالهای هشداردهندهای را به مخالفان خود ارسال کنیم»، زیرا به گفته او جنگ هستهای، برندهای نخواهد داشت. او گفته است: «درک این مسئله مهم است که سیاست کشور روسیه در زمینه بازدارندگی هستهای، دارای ماهیت دفاعی محض است. هدف از حفظ توانمندیهای نیروهای هستهای در پایینترین سطح لازم، تضمین حفاظت از حاکمیت کشور و تمامیت ارضی آن و جلوگیری از تجاوز به روسیه و همپیمانان آن است.»
به گفته وزیر خارجه روسیه، پنج قدرت هستهای جهان در بیانیه مشترکی که در سوم ژانویه ۲۰۲۰ صادر شده، گفتهاند جنگ هستهای هرگز نباید آغاز شود. لاوروف گفت: «در شرایط فعلی، آن سند از اهمیت بیشتری برخوردار است. منطق آن سند این است که لازم است از هرگونه درگیری نظامی میان قدرتهای هستهای جلوگیری شود، چراکه این خطر وجود دارد که ممکن است آن درگیری به سطح هستهای ارتقا پیدا کند.» هشدار هستهای لاوروف به فاصله کمتر از ۴۸ ساعت بعد از تهدید هستهای الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور بلاروس، متحد نزدیک مسکو صادر شده که روسها بخشی از تسلیحات هستهای خود را در آن کشور مستقر کردهاند. لوکاشنکو روز پنجشنبه هشدار داد که بلاروس در صورت مواجهه با تهاجم خارجی، از سلاحهای هستهای که روسیه در کشورش مستقر کرده بود، استفاده خواهد کرد: «تنها یک تهدید میتواند وجود داشته باشد؛ تجاوز به کشور ما.» لوکاشنکو گفت: «اگر تجاوز به کشور ما از لهستان، لیتوانی و لتونی شروع شود، ما فوراً با هر آنچه در اختیار داریم پاسخ خواهیم داد.»
هشدار روسیه جدی است؟!
وزیر خارجه روسیه چندمین مقام روس است که ظرف ۱۸ ماه جنگ روسیه، درباره وقوع رویارویی هستهای به غرب هشدار میدهد. ماه گذشته هم، دیمیتری مدودف، رئیسجمهور سابق و معاون شورای امنیت روسیه هم هشدار داده بود که اگر ضد حمله اوکراین علیه نیروهای روسیه موفقیتآمیز باشد، مسکو باید از سلاح هستهای استفاده کند. در میان متحدان در غرب، درباره تهدیدهای روسیه ارزیابیهای مختلف و بعضاً متناقضی وجود دارد. جو بایدن، رئیسجمهور امریکا تهدید روسیه برای استفاده از سلاحهای هستهای تاکتیکی را «واقعی» خوانده ولی ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هفته قبل گفت که ائتلاف نظامی غربی هیچ تغییری در موضع نیروی هستهای روسیه مشاهده نکرده است و بنابراین، ناتو نیازی به واکنش متقابل در موضع هستهای خود ندارد. مؤسسه مطالعات جنگ مستقر در واشنگتن دیسی، اوایل سال ۲۰۲۳ ارزیابی کرد که افزایش لفاظیهای جنگ هستهای از سوی روسیه بخشی از «عملیات اطلاعاتی» است که بر دلسردی اوکراین و حامیان غربی آن متمرکز شده است: «استناد روسیه به تهدیدات هستهای و دکترین هستهای بخشی از یک عملیات اطلاعاتی است که هدف آن دلسرد کردن اوکراین و غرب است، اما نشاندهنده هیچگونه قصد مادی روسیه برای استفاده از سلاحهای هستهای نیست.»