سرویس ایران جوان آنلاین: مجاورت با آب‌های آزاد بین‌المللی، موقعیت ویژه تجاری، بازرگانی و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعتی و معدنی در کنار مسائل امنیتی از جمله نکات مثبتی است که موجب شده تا سواحل مکران در استان سیستان و بلوچستان در موقعیت ویژه‌ای قرار بگیرد. چند سال قبل بود که مقام معظم رهبری با گوشزد کردن اهمیت سواحل مکران خواستار سرمایه‌گذاری همه‌جانبه در این منطقه شد. سرانجام روز گذشته مدیرکل راه و شهرسازی جنوب استان سیستان و بلوچستان اعلام کرد: «به منظور ساخت دو قطعه از چابهار تا گواتر به طول ۱۰۰ کیلومتر، ۲۰ میلیارد تومان از سوی دفتر مقام معظم رهبری اختصاص داده شد.»
سیستان و بلوچستان به واسطه سواحل مکران در مسیر دو کریدور از سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا قرار گرفته است. این امر منطقه مکران را به عنوان محور ترانزیتی و توسعه جنوب‌شرق مطرح می‌کند که در آینده‌ای نزدیک با راه‌اندازی محور ترانزیتی از بندر چابهار آغاز و با عبور از شهر‌های استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، رضوی و شمالی به کشور‌های آسیای میانه ختم می‌شود. از آنجا که بندر چابهار در سواحل مکران به علت موقعیت استراتژیک خود و دسترسی به آب‌های آزاد بین‌المللی، جایگاه ویژه‌ای در مبادلات تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و سایر کشور‌های منطقه دارد، لذا توسعه آن از سال‌های گذشته مورد توجه قرار گرفته است. همچنین وجود آب‌های عمیق در خلیج چابهار، شرایط پهلوگیری کشتی‌های بالای ۱۰۰ هزار تن و افزایش میزان تخلیه و بارگیری کالا در بندر چابهار از جمله مزیت‌های این بندر است که این منطقه را نسبت به سایر نقاط ساحلی ایران متمایز کرده است. مزایای موجود موجب شده تا در آینده‌ای نزدیک و با اتصال بندر چابهار در سواحل مکران به شبکه ریلی کشور، این بندر در بحث ترانزیت کالا به کشور‌های افغانستان، روسیه، آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، مولداوی و گرجستان دارای موقعیت ویژه‌ای شود. موقعیت‌های اقتصادی این منطقه سبب شده تا پروژه‌های مهمی در سواحل مکران در استان سیستان و بلوچستان تعریف شود که از جمله آن‌ها می‌توان به صنعت سیمان، فولاد، ساخت شناور‌های آلومینیومی و فولادی، قوطی کنسرو، سازه‌های پیچ و مهره‌ای، کنسرو ماهی، اسید سولفوریک، تور ماهیگیری، شیرین‌سازی آب و فرآوری پیله ابریشم اشاره کرد.
اختصاص ۲۰ میلیارد تومان از سوی مقام معظم رهبری
مزایای موجود در رونق و توسعه سواحل مکران در شرق کشور سبب شده تا از سال‌ها قبل بار‌ها مقام معظم رهبری به این مهم توجه ویژه کرده و خواستار تسریع در رونق هرچه بیشتر آن شود، موضوعی که حالا با کمک نقدی رهبری وارد فاز جدیدی شده است. روز گذشته بود که مدیرکل راه و شهرسازی جنوب استان سیستان و بلوچستان اعلام کرد: «۲۰ میلیارد تومان از سوی دفتر مقام معظم رهبری برای کریدور ساحلی مکران اختصاص داده شد.» ابراهیم جاوشیری در توضیحات بیشتر در این زمینه افزود: «ایجاد کریدور ساحلی مکران یکی از تأکیدات مقام معظم رهبری برای آبادانی سواحل مکران است، این کریدور از شرقی‌ترین نقطه یعنی بندر صفر مرزی گواتر در سیستان و بلوچستان آغاز می‌شود و با عبور از چابهار و جاسک به خرمشهر ختم می‌شود.» وی ادامه داد: «۲۶۵ کیلومتر از این کریدور در حوزه سیستان و بلوچستان از گواتر در شرق تا زرآباد در غرب است که با اختصاص بودجه‌های دولت و کمک‌های دفتر رهبری بخش‌هایی از آن به پیمان رفته است.» مدیرکل راه و شهرسازی جنوب استان سیستان و بلوچستان تصریح کرد: «از حوزه کنارک تا زرآباد به طول ۱۵۴ کیلومتر، ۴ قطعه با مبلغ ۱۸۵ میلیارد تومان به پیمان رفته و ۴ شرکت مشغول کار شده‌اند.» به گفته این مسئول، همچنین از چابهار تا گواتر به‌طول ۱۰۰ کیلومتر، دو قطعه قرارداد بسته شده و اعتبار آن به ارزش ۲۰ میلیارد تومان از سوی دفتر رهبری اختصاص داده شده است.
اهمیت ویژه جهانی سواحل مکران
مکران، سرزمینی ساحلی در جنوب‌شرقی ایران و جنوب‌غربی پاکستان است که در طول خلیج عمان از رأس‌الکوه در باختر جاسک تا «لاس‌بلا» در جنوب‌خاوری ایالت بلوچستان پاکستان گسترده است. وجود منطقه آزاد تجاری- اقتصادی چابهار، وجود سواحل مناسب، زمین و پس‌کرانه‌های مناسب در امتداد ساحل، وجود بستر‌های عالی برای ترانزیت و کشتیرانی تجاری و وجود خلیج‌های کوچک (خورها) از جمله قابلیت‌های این منطقه به شمار می‌آید. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این منطقه، مجاورت آن با آب‌های آزاد بین المللی در سرتاسر مرز جنوبی، همسایگی مستقیم با کشور‌های پاکستان و افغانستان و به طور غیرمستقیم با کشور‌های آسیای مرکزی (از طریق ترکمنستان) است که یک راه غیرقابل چشم‌پوشی برای این کشور‌های محصور در خشکی (به جز پاکستان) به دریا‌های آزاد محسوب می‌شود. از آنجا که استان سیستان و بلوچستان در مسیر دو کریدور از سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا قرار دارد لذا این مهم، منطقه مکران را به عنوان محور ترانزیتی طرح توسعه جنوب‌شرق مطرح می‌کند که در صورت راه‌اندازی محور ترانزیتی کشور که از بندر چابهار آغاز و با عبور از شهر‌های استان سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی، رضوی و شمالی به کشور‌های آسیای میانه ختم می‌شود، این منطقه محروم، از فقر و محرومیت خارج و به سوی توسعه حرکت خواهد کرد. همچنین بندر چابهار یکی از چهارراه‌های اصلی کریدور جنوبی تجارت جهانی نیز محسوب می‌شود. این بندر به علت موقعیت راهبردی خود و دستیابی به آب‌های آزاد بین‌المللی، جایگاه ویژه‌ای در مبادلات بین ایران و سایر نقاط منطقه دارد. چابهار نسبت به سایر نقاط ساحلی ایران، مزیت‌های خاص خود را دارد؛ آب‌های عمیق در خلیج چابهار، شرایط پهلوگیری کشتی‌های بزرگ و ایجاد تأسیسات بندری را فراهم می‌کند. این بندر، مهم‌ترین بندر تجاری خارج از حوضچه خلیج فارس است و از نظر سیاسی و راهبردی در مواقع جنگ و بحران‌های منطقه‌ای می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند. قرار گرفتن چابهار در یک خلیج، موقعیت بندری ایده‌آلی برای توسعه فیزیکی در آینده به آن می‌بخشد که بسیاری از بنادر دنیا، از آن محرومند.
