زهرا چيذري
به تصميمات تازه وزارت بهداشت كه توجه كنيد يك موضوع بيش از همه جلب توجه مي‌كند و آن مسئله چيزي نيست جز اينكه اين وزارتخانه در تلاش است هر طور شده هزينه‌ها را كاهش دهد. روز گذشته هم وزير بهداشت در مراسم معارفه رئيس جديد سازمان بيمه سلامت، خطاب به رئيس تازه‌نفس اين سازمان كه اتفاقاً خودش وي را انتخاب كرده‌است، گفت:«براي كاهش هزينه‌ها لازم است تمام رؤساي سازمان‌هاي بيمه‌گر بدانند كه سقف پرداختي در سال ۹۶ چقدر است؛ به همين دليل بسياري از عمل‌هاي جراحي غير اورژانس بايد در ليست انتظار قرار گيرند.»
توصيه وزير بهداشت براي قرار گرفتن جراحي‌هاي غير‌ضروري در فهرست انتظار به معني كم‌گذاشتن از سلامت بيماران براي مديريت منابع است، زيرا وقتي پزشكي براي بيمارش جراحي تجويز مي‌كند، بدين معناست كه وضعيت بيمار به اندازه چنين تجويزي بحراني است. اين تصميم وجه ديگري هم دارد. اينكه بپذيريم برخي از جراحي‌ها غير‌ضروري و القايي است كه با طرح تحول سلامت بازارشان داغ‌تر از گذشته شد. در واقع اين تصميم تازه بيشتر از آنكه بيماران را هدف قرار دهد، اولتيماتومي براي پزشكان است و حکايت از آن دارد که وزير سلامت طرح خودش را زير تيغ جراحي مي برد.
اين نخستين‌باري است كه رئيس سازمان بيمه سلامت از سوي وزير بهداشت تعيين مي‌شود. با الحاق بيمه سلامت به وزارت بهداشت با تصميم نمايندگان مجلس دهم اينبار سيد حسن قاضي‌زاده هاشمي تعيين كرد چه كسي سكاندار بيمه سلامت باشد. ماجراي كسري بودجه شديد طرح تحول در اختلافات جدي بيمه‌ها و وزارت بهداشت ريشه دارد. برخي اقدامات غير‌كارشناسانه و نادرست وزارت بهداشت همانند گام سوم طرح تحول سلامت از يك سو و كارشكني‌هاي هميشگي بيمه‌ها از سوي ديگر زمينه ساز بحراني‌شده كه حالا اين وزارتخانه را به فكر صرفه‌جويي در صرف منابع و البته نظارت بيشتر بر نحوه هزينه‌كرد آن در زير مجموعه وزارت بهداشت دارد. يكي از اقدامات وزارت بهداشت براي اين منظور همين توصيه روز گذشته وزير به طاهر موهبتي، رئيس تازه سازمان بيمه سلامت است.
يك توصيه جنجالي
اسفند‌ماه سال گذشته بود كه علي جعفريان، رئيس دانشگاه علوم پزشكي تهران در مصاحبه‌اي گفته بود: «به دليل بدهي بيمه‌ها شركت‌ها به بيمارستان‌ها تجهيزات نمي‌دهند و به همين دليل اعلام كرديم كه بيمارستان‌ها براي انجام جراحي‌هاي غير اورژانس كه نيازمند تجهيزات هستند، دست نگه دارند تا بعد از عيد اقدامات لازم براي آنها انجام شود.» به گفته وي، مجموعاً بدهي‌هاي دارويي و مربوط به تجهيزات پزشكي به حدود 420 ميليارد تومان مي‌رسد و اين موضوع باعث شده كه بسياري از شركت‌های ديگر به اين دانشگاه دارو و تجهيزات پزشكي ندهند. حالا اما شخص وزير بهداشت مشابه همين اظهار‌نظر را كرده است. هاشمي خطاب به طاهر موهبتي ، رئيس جديد سازمان بيمه سلامت توصيه كرد، هر چه مي‌توانند از هزينه‌ها كم كنند و به درآمدها بيفزايد. وي افزود:اميدواريم بتوانيم عوارض كالاهاي آسيب‌رسان را نيز به ليست درآمدهاي اين سازمان بياوريم. براي كاهش هزينه‌ها لازم است تمام رؤساي سازمان‌هاي بيمه‌گر بدانند كه سقف پرداختي در سال ۹۶ چقدر است؛ به همين دليل بسياري از عمل‌هاي جراحي غير اورژانس بايد در ليست انتظار قرار گيرند.
عامل رشد 400 درصدي هزينه بيمه‌ها
اما ببينيم چه شد كه شرايط وزارت بهداشت به جايي رسيد كه از هر راهي در پي كاهش هزينه‌هاست.
از نگاه اغلب كارشناسان و چهره‌هايي همچون مسعود پزشكيان، نايب رئيس مجلس شوراي اسلامي آنچه تناسب بين منابع و مخارج را در ساختار سلامت از بين برد، چيزي نبود جز اجراي نامناسب طرح تحول سلامت. بررسي 10 ساله سبد هزينه خانوارهاي شهري كشور نشان مي‌دهد كه طي سال‌هاي ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳ تنها در دو سال ۱۳۸۴ و ۱۳۹۰ رشد درآمدهاي خانوارهاي ايراني بيش از رشد هزينه‌هاي بخش سلامت بوده و در ساير سال‌ها بدون استثنا بين درصد رشد درآمدها و درصد رشد هزينه‌هاي بهداشت شكاف وجود داشته‌است. در سال‌هاي ۹۲ و ۹۳ نيز به ترتيب شاهد فاصله 5/7 و 4/7 درصدي رشد هزينه‌هاي درمان در مقابل رشد درآمدها هستيم. در فاز سوم طرح تحول رشد تعرفه‌ها از 46 تا 200، 300 درصد افزايش داشته است و به طور ميانگين2/5 برابر شده و 150 درصد رشد داشته است.
همچنين منابع بودجه تزريق شده به طرح تحول سلامت از محل ماليات بر ارزش افزوده، افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي مثل بنزين، از محل افزايش حق بيمه‌اي پرداخت شد. علاوه بر اين بودجه دولتي و مرحله دوم هدفمندي يارانه‌ها كه قرار بود يارانه‌ها افزايش پيدا كند براي بخش سلامت هزينه شد، بنابراين همه اين موارد و بي‌عدالتي‌ها در نهايت از جيب مردم كسر خواهد شد. هاشمي درباره اين كسري بودجه با اشاره به تصميم رئيس‌جمهور در ابتداي دولت يازدهم مبني بر حذف يارانه افراد پردرآمد اينگونه توضيح داد: اين تصميم به دلايلي اجرايي نشد و رفراندوم گذاشته شد و ۹۰ درصد مردم گفتند كه يارانه خود را مي‌خواهند. اين برنامه همزمان با شروع طرح تحول نظام سلامت و بيمه‌شدن رايگان مردم بود. در طراحي اوليه قرار بود حدود 4 تا 5 ميليون نفر از مردم تحت پوشش بيمه رايگان قرار گيرند، اما رئيس‌جمهور تصميم گرفتند همه كساني كه بيمه نشده‌اند، تحت پوشش قرار گيرند.
وي با اعتراف به رشد 400 درصدي هزينه بيمه‌ها طي سال‌هاي اخير افزود: علت اين تصميم اين بود كه تصور مي‌كرديم منابع لازم از محل حذف يارانه‌ها تأمين مي‌شود، اما اين اتفاق نيفتاد. طرح تحول و بيمه‌شدن رايگان ۱۱ ميليون نفر ادامه پيدا كرد؛ اين يعني افراد تحت پوشش هر روز با دريافت خدمتي هزينه ايجاد مي‌كنند. اين روند دليل رشد ۴۰۰ درصدي هزينه‌هاي بيمه طي چند سال اخير بوده است. اشكال كار اين است كه نتوانستيم تصميم اوليه را عملي كنيم و منابع لازم تأمين شود. محمدجواد كبير، رئيس سابق سازمان بيمه سلامت، استقرار نظام ارجاع و پزشك خانواده را راهكار برون‌رفت حوزه سلامت از مشكلات دانست و با اشاره به فروش 8 هزار ميليارد اوراق قرضه براي پر كردن چاله مخارج طرح تحول تأكيد كرد: اين رقم كه در تاريخ بيمه مي‌توان از آن به عنوان رنسانس ياد كرد، توانست در سال ۹۵ مرهمي بر مشكلات ما باشد. از نگاه وي ما به بازنگري جدي بين منابع و مصارف بيمه سلامت نياز داريم. با تمام اينها حالا مردم مانده‌اند و دردهايي كه بايد براي تسكين‌شان در صف انتظار باقي بمانند.
پزشکان در طول تاریخ تصمیم گیرنده های اصلی سیاست های وزرات بهداشته بوده و هستند. این قشر هم بطور صبیعی اول سیاست ها را به نفع خود رقم می زنند و اگر چیزی ماند برای بقیه کادر پزشکی می گذارند. پزشکان حتی برای خود این حق را بوجود می اورند که برای فرستادن بیمار به مراکز پارا کلینکی و خرید مواد پزشکی مانند انواع پروتز ها از ان ها حق وحساب بگیرند و000000. بد ترین تخصص ها هم انواع جراحان هستند از چشم تا زنان و0000. البته و صد البته در بین پزشکان افراد شریف وپاک و پزشک واقعی زیاد است. 
