نگراني رژيم صهيونيستي از تحركات ديپلماتيك تهران در مجمع عمومي سازمان ملل كه منجر به ملاقات هاي دو و چندجانبه با چندين كشور غربي و غيرغربي شد تلآويو را مجبور كرده براي رويارويي با ايران وارد مذاكرات محرمانه با اعراب شود.
روز گذشته رسانه‌هاي زيادي نشست محرمانه مقامات رژيم صهيونيستي و برخي از كشورهاي عربي را منعكس كردند كه طي هفته‌هاي گذشته انجام شده است. تايمز اسرائيل در اين باره نوشت كه اسرائيل و اعراب به دنبال ايجاد يك اتحاد تازه عليه ايران هستند. البته روابط پنهاني تلآويو با برخي از دولت‌هاي عربي به خصوص در زمينه‌هاي اطلاعاتي و امنيتي سال‌ها است كه تقويت شده است، اما پس از شصت و هشتمين نشست مجمع عمومي سازمان ملل كه شاهد ديپلماسي قوي ايران بود، اين دو متحد پنهان نگران شده‌اند . نوع ديپلماسي ايران در نيويورك باعث شد كه دولت امريكا بارها تقاضاي ملاقات با رئيس‌جمهور ايران را مطرح كند كه در آخر تنها به يك تماس تلفني رسيد. همين مسئله سياست‌هاي تندروانه رژيم‌صهيونيستي را به شدت با چالش مواجه كرده است. پايگاه خبري شبكه العالم به نقل از سايت المنار در اين باره نوشت: شبكه دوم تلويزيون اسرائيل گزارش كرد كه نشست‌هاي ميان مسئولان اسرائيلي و مقام‌هاي كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس در هفته‌هاي اخير افزايش يافته است و هدف از اين ديدارها، هماهنگي تلاش‌ها و اقدامات ضد ايران و نيز نزديك شدن اين كشورها به امريكا است. نشست‌هاي مسئولان اسرائيلي با آن دسته از كشورهاي عربي حوزه خليج فارس برگزار مي‌شود كه اسرائيل با آنها روابط ديپلماتيك ندارد.
دو طرف در اين نشست‌ها در خصوص مسائل دو و چندجانبه و همچنين تحولات منطقه‌اي گفتوگو كرده‌اند اما مهم‌ترين حلقه بحث اين متحدان پنهان در خصوص جمهوري اسلامي ايران است. مقامات رژيم صهيونيستي معتقد هستند كه ايران توانسته دولت امريكا را فريب داده و باراك اوباما را به سمت سياست‌هاي تهران بكشاند.
آنگونه كه در خبرها عنوان شده، چند تن از شخصيت‌هاي بلندپايه خليج‌فارس به تازگي و محرمانه به تلآويو سفر كرده و به بررسي گرايشات اخير امريكا به سمت ايران پرداخته‌اند. اگرچه جزئيات اين نشست‌ها به بيرون درز نكرده است اما بر اساس اخبار موجود هدف از برگزاري اين جلسه‌ها و سفرها، تشكيل جبهه جديدي است كه مي‌توان آن را جبهه «نگراني‌ها» ناميد كه «بنيامين نتانياهو» نخست وزير رژيم‌صهيونيستي در صدر تأسيس‌كنندگان آن قرار دارد و هدف از تشكيل آن، ايجاد مانعي مستحكم در مقابل ايران با مشاركت تعداد زيادي از كشورهاي عربي حوزه خليج فارس است. «رون بروسوور» نماينده رژيم صهيونيستي در سازمان ملل در پاسخ به سؤال خبرنگار شبكه دوم تلويزيون اين رژيم در واشنگتن مبني بر اينكه آيا كشورهاي حوزه خليج فارس تماس‌هايي را با اسرائيل درباره نزديكي روابط ايران و امريكا برقرار كرده‌اند، گفت: عربستان و كشورهاي حوزه خليج فارس در اصل از جانب ايران نگران هستند و درباره اين نگراني خود با همه طرف‌ها در همه سطوح سخن مي‌گويند. وي افزود: عربستان و كشورهاي عربي حوزه خليج فارس، از تبديل شدن ايران به يك كشور هستهاي نگران هستند و اين پيام‌ها را به مسئولان در سطوح مختلف منتقل مي‌كنند.
شبكه دهم تلويزيون اسرائيل نيز به حالت نوميدي كه در محافل «كشورهاي ميانه‌رو درخليج فارس» به ويژه درعربستان حاكم شده و نيز به توان ايراني‌ها براي «دواندن واشنگتن در پشت سر خود» به منظور دستيابي به توافق براي حل برنامه هستهاي ايران اشاره كرد و گزارش داد كه بزرگ‌ترين بازنده، همان عرب‌ها هستند. سايت دبليو ان دي نيز نوشت: عربستان سعودي و ديگر كشورهاي عرب در واكنش به تماس تلفني و تعامل ديپلماتيك اوباما با ايران در حال نزديك شدن به چين و روسيه هستند.
هراس عمده اسرائيل و برخي از دولت‌هاي عربي، تغيير توازن منطقه‌اي به نفع ايران است. اين دست از كشورهاي عربي درصدد برآمده‌اند براي جبران به روسيه و چين نزديك شوند و حتي عربستان به اين دو كشور پيشنهاد داده كه براي فاصله گرفتن از ايران حاضر است نفت را به قيمت پايين‌تر به آنها بفروشد.
اسرائيل را به بازي نگيريد
وقتي سياست يك كشور تأثيرگذار در معادلات منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي برخلاف پيش‌بيني‌ها عمل كرده و براي دور زدن رقيب يا دشمن مورد نظر از رويكرد متفاوتي بهره مي‌گيرد، بسياري از معادلات طرف مقابل را به هم مي‌ريزد. همان چالشي كه در حال حاضر اسرائيل و متحدان منطقه‌اي‌اش دچار آن شده‌اند. اين مسئله به صراحت در سخنان نخست وزير رژيم صهيونيستي هويدا است. بنيامين نتانياهو در گفتوگو با «بي بي‌سي فارسي» خطاب به دكتر حسن روحاني گفت: اسرائيل را به بازي نگيرد. وي افزود: «ما ساده‌لوح نيستيم.» نتانياهو به دليل رويكردهاي تندروانه خود حتي عرف ديپلماتيك را رعايت نكرده و مستقيم به اين مسئله اشاره كرده است كه ايران در حال بازي خوردن است. البته نخست وزير اين رژيم بيش از هر چيز خواهان تحت تأثير قرار دادن دولت امريكا است تا رويه در پيش گرفته را تغيير دهد اما دولت اوباما بيش از هر چيز به فكر منافعي است كه در حال حاضر براي امريكا تعريف شده به خصوص كه اكنون با بحران بودجه نيز مواجه شده است.
نتانياهو در اين مصاحبه تصريح كرده است كه برنامه غني‌سازي اورانيوم ايران بايد به طور كامل برچيده شود. وي در اين باره كه چرا به حسن روحاني، رئيس‌جمهوري ايران در مورد حل و فصل مناقشه هستهاي خوش‌بين نيست، گفت كه تصميم‌گير اصلي در ايران آيت‌الله علي خامنه‌اي، رهبر جمهوري اسلامي است. نتانياهو با تأكيد بر اينكه تهران به دنبال سلاح هستهاي است، گفت ايران از خط قرمزي كه در سخنراني قبلي او در سازمان ملل تعيين كرده عبور نكرده است. سخنان پيشين نتانياهو در خصوص خط قرمز فعاليت هستهاي ايران بازار كاريكاتوريست‌ها و طنزپردازان را براي مدت‌ها داغ كرد.
حال كه دولت امريكا در قبال ايران نسبت به راه‌حل ديپلماتيك تمايل نشان داده، بنيامين نتانياهو تأكيد كرده كه علاقه دارد مناقشه هستهاي ايران از طريق ديپلماتيك حل و فصل شود اما گفت كه مي‌خواهد اين راه‌حل ديپلماتيك واقعي باشد نه جعلي. وي در پاسخ به اينكه منظورش از يك راه‌حل حقيقي چيست، گفت: «برچيده شدن كامل توانايي ايران براي توليد سلاح هستهاي. آنها اگر به دنبال انرژي غيرنظامي هستند به غني‌سازي احتياجي ندارند.»
در حالي كه روزنامه چپگراي هاآرتص روز گذشته نوشت:مواضع نتانياهو در برابر ايران وي را به حاشيه رانده است.
در همين حال وندي شرمن، نماينده امريكا در مذاكرات 1+5 با ايران روز پنج‌شنبه در كميته شوراي روابطه خارجي تأكيد كرد: اگر مذاكرات پيشرفت كند، برخي از تحريم‌ها برداشته مي‌شود. شواهد حاكي است كه امريكا به دنبال ادامه غني‌سازي اورانيوم با غناي 5درصد است و مبناي مذاكراتش را در همين مقدار بسته است. سرعت غني‌سازي ايران نيز از ديگر مسائلي است كه واشنگتن در پي آن است. شرمن با تأكيد بر اين مسئله از نمايندگان كنگره خواسته است تا از اعمال تحريم‌هاي بيشتر عليه ايران خودداري كنند. به گفته وي احتمال دارد امريكا برخي از تحريم‌هاي كوتاه‌مدت را در عوض كاهش سطح غني‌سازي اورانيوم توسط ايران و روشن‌سازي درباره برنامه هستهاي توسط اين كشور بردارد. جان كري، وزير امور خارجه امريكا نيز گفت: اطمينان دارم كه مسئله هستهاي ايران راه‌حل ديپلماتيك دارد. دور جديد گفت‌وگوها ميان ايران و كشورهاي گروه 1+5 در روزهاي ۱۵ و ۱۶ اكتبر (۲۳ و ۲۴ مهرماه) در شهر ژنو برگزار مي‌شود.
طرح احتمالي 1+5 براي ايران
بنابر آخرين خبرهاي رسيده از مذاكرات وزراي خارجه گروه 1+5 در نيويورك و همچنين نشست‌هاي كارشناسي در ساختمان پنج طبقه وزارت خارجه امريكا، پيشنهادي كه قرار است دو كشور در مذاكرات ژنو بر روي آن توافق كنند، داراي چهار محور ذيل است كه توافقات آتي براساس آن صورت مي‌پذيرد:
۱- گروه 1+5 درخواست دارد كه ايران غني‌سازي ۲۰ درصد اورانيوم را كه هم اكنون در مجتمع غني‌سازي نطنز انجام مي‌دهد، كنار گذاشته و اورانيوم غني شده و آماده را براي تبديل به سوخت مورد استفاده قرار دهد. اين بخش از طرح 1+5 در حالي مطرح شده كه ايران بر حق غني‌سازي در سرزمين خود تأكيد كرده است.
۲- امريكايي‌ها و گروه 1+5 به ايران پيشنهاد مي‌دهند كه سوخت مورد نياز رآكتور تحقيقاتي تهران را كه با سوخت لوله اورانيوم ۲۰ درصد تأمين مي‌شود، از آرژانتين تحويل بگيرد.
لازم به ذكر است كه در سال ۱۹۸۷ ميلادي ايران طي يك معامله به ارزش ۵ ميليون دلار از كشور آرژانتين، سوخت ۲۰ درصدي خريداري كرده بود و تا سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ اين ميزان لوله سوخت مورد استفاده رآكتور تحقيقاتي براي تهيه راديوايزوتوپ‌هاي پزشكي قرار گرفته است.
رآكتور تحقيقاتي تهران در سال ۱۹۶۷ ميلادي توسط كمپاني وستينگ هاوس امريكا در منطقه اميرآباد شمالي در تهران راه‌اندازي شد كه قرار بود با سوخت اورانيوم غني شده با غلظت ۹۳ درصد كار كند.
اما در سال ۱۹۸۷ دولت ايران تغيير ساختار و طراحي سوخت رآكتور تحقيقاتي تهران را به يك شركت آرژانتيني داد تا بتواند به جاي اورانيوم ۹۳ درصد در لوله سوخت، از اورانيوم با خلوص ۲۰ درصد استفاده كند.
۳- لغو تحريم بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران و مذاكره در مورد لغو تحريم‌هاي ديگر كه مد نظر دولت ايران باشند.
۴- طرح روسيه به عنوان پايه و ستون توافقات در مذاكرات تصويب شود كه براساس اين طرح، كه «گام به گام» ناميده مي‌شود در مقابل هر توافقي كه از يك طرف مثلاً امريكا پذيرفته مي‌شود، طرف ديگر، مثلاً ايران با يك توافق موافقت خواهد كرد. به عنوان مثال، موضوع توقف غني‌سازي ۲۰ درصدي در برابر لغو تحريم بانك مركزي ايران.
به نظر مي‌رسد كه دور جديد مذاكرات ايران و گروه 1+5 در ژنو شامل اولين توافقات گام به گام طرفين براي رسيدن به يك توافق نهايي با موفقيت همراه شود و خواسته‌هاي طرفين را مد نظر قرار دهد.
