جوان آنلاین: جمله «آب نیست» را این روز‌ها بیش از سایر زمان‌ها از زبان مسئولان می‌شنویم که به منزله هشداری جدی محسوب می‌شود. در پنجمین سال پیاپی خشکسالی قرار داریم و این موضوع بر وضعیت بد سد‌های آبی دامن می‌زند، زیرا معمولاً بعد از چند سال خشکسالی، ترسالی اتفاق می‌افتد، اما اکنون خشکسالی‌های پیاپی ادامه دارد و بر این وضعیت دامن زده است، به همین جهت راهی جز مدیریت مصرف وجود ندارد. سخنگوی صنعت آب از خشک شدن سد لار خبر می‌دهد و می‌گوید: ۳۷درصد بارش باران عقب است. گیلان بالاتر از متوسط نرمال، دو استان نرمال و ۲۸ استان زیر نرمال بارندگی دارند.
خشک شدن سد‌های کشور و فاجعه خشکسالی را ایران یک‌بار در دهه ۸۰ تجربه کرد. در آن سال‌ها دولت با جیره‌بندی آب تلاش کرد، روز‌های بحرانی تابستان را پشت سر بگذرد، ضمن اینکه مردم نیز به شدت همراهی کردند.
در آن زمان جیره‌بندی آب، آخرین راهکاری بود که دولت وقت برگزید، زیرا این روش نه تنها بار روانی بر مردم داشت، بلکه روز‌هایی که قرار بود آب منطقه‌ای قطع شود، مردم آب ذخیره می‌کردند و گاهی تا پایان روز همه آب مصرف نمی‌شد و به عبارتی اصراف می‌شد.
علاوه بر کاهش بازندگی‌ها و بروز خشکسالی طولانی‌مدت، نبود الگوی کشت در بخش کشاورزی و هدررفت آب در این بخش نیز مزید بر علت شده است.
اگر به میزان مصارف آبی کشور در بخش‌های مختلف نگاه کنیم، می‌بینیم ۹۶درصد آن برای بخش کشاورزی، ۳درصد برای شرب و شست‌وشو و یک‌درصد برای مصارف صنعتی و ... استفاده می‌شود.
به رغم قرار گرفتن در منطقه نیمه‌خشک هنوز بخش عمده‌ای از اقتصاد بر محصولات کشاورزی تکیه دارد. در زمان حاضر شمال ایران و مناطق غربی مانند کردستان در وضعیت خوبی به سرمی برند، اما برای آن ۶۰۰ دشت چه اتفاقی افتاده است؟
سفره‌های آب زیرزمینی در این مناطق که بیش از میلیون‌ها سال طول می‌کشد تا ساخته شوند، در معرض خطر قرار گرفته‌اند، زیرا برداشت بیش از اندازه صورت گرفته و جمعیت نیز افزایش و الگوی کشت هم تغییر یافته است.
در ارومیه پیش‌تر‌ها کشت انگور صورت می‌گرفت، در حالی که اکنون، سیب کشت غالب این منطقه است و این محصول نیاز به آبیاری غرقابی دارد.
در سایر کشور‌ها تغییر الگوی کشت نیازمند بررسی دقیق و گرفتن مجوز از سوی ارگان‌های مختلف است.
نمونه دیگر تغییر الگوی کشت به منطقه داراب مربوط است. پرتقال داراب جای خود را به انار داده است، زیرا انار کشاورزان، با قیمت بالایی در کشور‌های حوزه خلیج‌فارس خریداری می‌شود.
ضربه دیگر این تغییر کشت، کاهش کشت پرتقال در کشور و واردات آن از کشوری مانند مصر است.
باید این واقعیت را پذیرفت که ایران در منطقه خشک و نیمه‌خشک واقع شده که هر لحظه با بروز خشکسالی و کم‌آبی روبه‌رو است.
جمله «آب نیست» را این روز‌ها بیش از سایر زمان‌ها از زبان مسئولان می‌شنویم که به منزله هشداری جدی محسوب می‌شود.
در این ایام وزارت نیرو و مسئولان مربوط بیش از سایر زمان‌ها با رسانه‌ها مصاحبه و وضعیت بحران آب را برای مردم تبیین می‌کنند.
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب در نشست خبری از خشک شدن سد لار خبر می‌دهد و می‌گوید: وضعیت سد‌های آبی در کشور وخیم است و سد لار تقریباً آبی ندارد. مسئله‌ای که وجود دارد آن است که سازمان هواشناسی وضعیت بارندگی را اعلام می‌کند و بسیاری مایلند از این وضعیت آگاه باشند که این موضوع به معنی ایجاد روان آب نیست، زیرا بارشی مؤثر است که تا ۱۵میلیمتر نفوذ کند.
وی می‌افزاید: ۳۷درصد بارش باران عقب است، گیلان بالاتر از متوسط نرمال، دو استان نرمال و ۲۸ استان زیر نرمال بارندگی دارند. با توجه به داده‌های موجود وضعیت بارندگی مناسب نبوده و وضعیت سد‌ها به همین منوال است. همچنین سطح برف نسبت به بلندمدت ۲۱سال گذشته با کاهش ۲۸درصدی روبه‌رو بوده است.
سخنگوی صنعت آب می‌گوید: برای مقابله با بحران فعلی، خروجی سد‌ها را کاهش دادیم که فاصله سد‌ها تغییر نکند.
وی در رابطه با احتمال جیره‌بندی آب در تابستان۱۴۰۴ گفت: ما به دنبال این هستیم که جیره‌بندی نداشته باشیم، چون هم به رفاه مردم و هم شبکه آسیب وارد می‌شود، زیرا اگر آب در ساعاتی قطع شود، مردم آب را ذخیره می‌کنند و سپس دور ریخته می‌شود، ضمن اینکه تخلیه و پر شدن آب به لوله آسیب وارد می‌کند.
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه مدیریت مصرف آب تنها راهکار عبور از شرایط کم‌آبی فعلی است، می‌گوید: درحال حاضر در تهران یک مقدار افت فشار آب بعد از ساعت ۱۲شب اعمال می‌شود، اما قطعی‌های موردی آب، فعلاً برنامه‌ریزی شده نیست، اگر اصلاحی در کاهش مقادیر مصرف آب در تهران نشود. مدیریت فشار آب را در کل شهر تهران در حال آزمایش هستیم، تمام تلاش ما این است که به سمت نوبت‌بندی آب نرسیم.
بزرگ‌زاده خاطرنشان می‌کند: اگر مدیریت مصرف آب صورت بگیرد و بارش‌های بهاره به کمک ما بیاید، نیازی به اعمال این روش‌ها نیست، اما اگر منابع آب سطحی را از دست بدهیم، ناچاراً بخشی از منابع زیرزمینی را از دست خواهیم داد، چراکه کیفیت خط قرمز وزارت نیرو است.
مصرف آب هر تهرانی باید به ۱۳۰ لیتر در روز برسد
وی می‌افزاید: مصرف آب هر تهرانی باید به ۱۳۰لیتر در شبانه‌روز برسد و این یک ضرورت است.
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه بارش‌های سال آبی جاری تا صبح دیروز به ۱/۱۰۱ میلیمتر رسیده است، می‌گوید: مقدار بارش‌ها در مدت مشابه به‌صورت میانگین در درازمدت ۵۷ ساله بالغ بر ۷/۱۵۹ میلیمتر بوده است که مقایسه این رقم با بارش‌های سال‌آبی جاری از افت ۳۷درصدی بارش‌ها حکایت دارد.
وی ادامه می‌دهد: سازمان هواشناسی بنا به وظیفه خود، هر مقدار بارش حتی در حد یک تا دو میلیمتر را هم با عنوان شروع بارش‌ها یا ورود سامانه‌های بارشی اعلام می‌کند، درحالی که این بارش‌ها اغلب به روان‌آب منجر نمی‌شود. تنها استانی که بارش‌های بیش از نرمال در سال آبی جاری داشته استان گیلان بوده و بارش‌های مازندران و زنجان نرمال است، به جز این سه استان، بارش‌ها در ۲۸استان دیگر زیر نرمال است.
وی می‌افزاید: در خوش‌بینانه‌ترین پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، بارش‌های فروردین و اردیبهشت نرمال است که جبران‌کننده کم‌بارشی پاییز و زمستان نخواهد بود.
بزرگ‌زاده با بیان اینکه کارشناسان سازمان هواشناسی در بهترین شرایط، بارش‌های پایان سال و فروردین ماه را نرمال پیش‌بینی می‌کنند، می‌گوید: در هر صورت اگر در حوضه کارون بزرگ سیلاب بهاره داشته باشیم، سد‌های خوزستان آمادگی مهار آن را دارند.
سخنگوی صنعت آب از فعال‌شدن کمیته‌های سازگاری با کم‌آبی در تمامی استان‌ها خبر می‌دهد و می‌افزاید: در بسیاری از نقاط کشور جایگزینی منابع زیرزمینی با این حجم از افت بارش‌ها امکانپذیر نیست، در برخی نقاط با مشکلات کیفی در آب‌های زیرزمینی مواجهیم و در برخی نقاط هم افزایش برداشت از منابع زیرزمینی ممکن است به مشکلات ناپایداری کیفی و کمی آبخوان منجر شود، پس راه‌حل ساده‌لوحانه فشار بر منابع زیرزمینی برای جبران کم‌بارشی‌ها، قابل اجرا نیست بلکه اصلی‌ترین راهکار، مدیریت مصرف و کاهش بارگذاری‌هاست.
وی تأکید می‌کند: در بحث کشاورزی، آب کشت پاییزه و بهاره را در حال تأمین داریم، اما برای کشت تابستانه باید فکری جدی شود، در استان‌هایی مثل خوزستان به‌هیچ‌وجه نباید برنج کشت شود، باید برای تمامی استان‌ها به‌ویژه اصفهان و خوزستان، بر اساس میزان منابع آبی در اختیار، الگوی کشت مشخص تعریف شود.
بزرگ‌زاده تصریح می‌کند: حدود ۲میلیون هکتار اراضی کم‌بهره‌ور در کشور داریم که باید کاهش بارگذاری را از این اراضی کم‌بهره‌ور شروع و با تخصیص درست آب به اراضی با بهره‌وری بیشتر، به‌گونه‌ای عمل کنیم که امنیت غذایی دچار خدشه نشود.
سخنگوی صنعت آب درباره آخرین وضعیت رهاسازی آب هیرمند می‌گوید: امسال مقادیری از آب را دریافت کردیم که ناشی از بارش و سیلاب در منطقه و کشور همسایه بود، اما قابل توجه نبود، مقداری وارد شد و ما مدیریت کردیم. ما انتظار داریم مطابق معاهده در سال‌های نرمال ۸۲۰میلیون مترمکعب و در سال‌های غیرنرمال مطابق مفاد متناسب با بارش دریافتی داشته باشیم. مقامات افغان بار‌ها اعلام کرده‌اند به معاهده پایبندند، اما ما توقع داریم در عمل ببینیم. یکی از مواضع جمهوری اسلامی و در صدر فهرست مطالبات این است که سد کمال خان به لحاظ فنی اصلاح و امکان تخلیه سیلاب به صورت طبیعی ایجاد شود.
اگر مسولین اب به موقع ودرفصل بارش ابرها را بارور میکردن الان دیگر دنبال راه وچاه نمیگشتن 
