جوان آنلاین: حضور سگ‌ها در سطح شهر‌ها و روستا‌ها آسایش مردم را به خطر انداخته و هر چند وقت یک بار حوادثی را در نقاط مختلف کشور رقم می‌زند؛ حوادثی، چون حمله سگ‌های ولگرد به یک دانش‌آموز در خراسان‌جنوبی، کنده‌شدن پوست سر پسر هشت ساله در تبریز بر اثر گاز گرفتن سگ‌ها و همچنین حمله این حیوانات به دختر پنج ساله تبریزی! مواردی که فقط در چند هفته اخیر اتفاق افتاده و تهدید جدی وجود سگ‌های ولگرد را به وضوح نشان داده است، البته افزایش تعداد سگ‌های ولگرد در معابر عمومی، معضلات دیگری را نیز به وجود آورده است، معضلاتی، چون شیوع بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، ایجاد رعب و وحشت در بین شهروندان و همچنین آلوده‌کردن محیط که تمام این موارد ضرورت جمع‌آوری و کنترل اصولی این حیوانات را نشان می‌دهد.
اگر چه از گذشته‌های دور، سگ‌ها دوست بشر به شمار می‌رفتند و با اهلی‌شدن‌شان به بشر خدماتی ارائه کرده‌اند، اما امروزه در هیچ جامعه‌ای وجود سگ‌های ولگرد و بدون صاحب پذیرفته نیست. به اعتقاد کارشناسان بخشی از این مسئله به غذادهی دستی این حیوانات از سوی انسان‌ها برمی‌گردد که موجب ازدیاد نسل‌شان شده است. در واقع برخی از روی خیرخواهی به سگ‌های ولگرد غذا می‌دهند و به خیال خود کار خوبی می‌کنند! اما این رفتار به افزایش تولیدمثل این حیوان منجر شده که علاوه بر به خطر انداختن زندگی خود آن‌ها برای طبیعت نیز مشکل ایجاد کرده است.
سگ‌گزیدگی ۱۶برابر شده است
ایران در رتبه سوم مرگ ناشی از سگ‌گزیدگی دنیا قرار دارد و سالانه ۳۵ تا ۵۰ نفر به‌ویژه کودکان بر اثر این موضوع جان خود را از دست می‌دهند، این آمار تکان‌دهنده‌ای است که به تازگی مرکز پژوهش‌های مجلس از معضل سگ‌های ولگرد ارائه داده است. همچنین بر اساس مستندات اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت، آمار سگ‌گزیدگی از حدود ۱۵هزار مورد در سال۱۳۶۶ به بیش از ۲۴۸هزار مورد در سال۱۴۰۱ رسیده، یعنی ۱۶برابر افزایش پیدا کرده است!
در این میان سه استان خراسان‌رضوی با ۱۰۲مصدوم، تهران با ۹۸مصدوم و اصفهان با ۸۳مصدوم صدرنشین آمار سگ‌گزیدگی در کشور هستند.
آنطور که مشخص است سگ‌های بدون صاحب در سایه بی‌تدبیری نهاد‌های ناظر به معضلی جدی تبدیل شده‌اند که با پرسه در گوشه و کنار شهر‌ها و روستا‌ها هر روز قربانی می‌گیرند!
قانون جمع‌آوری سگ‌های ولگرد چه می‌گوید؟
فرقی نمی‌کند کجای شهر‌ها باشد، شمال یا جنوب، شرق یا غرب، حتی در حاشیه شهر‌ها هم سگ‌های ولگرد زیادی وجود دارد. گاهی تعداد این سگ‌ها به قدری زیاد است که به صورت گله‌ای در نقاطی از شهر‌ها تردد می‌کنند و رعب و وحشت را در آن مناطق به وجود می‌آورند، به همین دلیل ساکنان آنجا، خواهان پاکسازی محل زندگی‌شان از وجود این حیوانات می‌شوند، اما مگر خواسته آن‌ها برای مسئولان اهمیتی دارد؟!
مطابق قانون، جمع‌آوری سگ‌های ولگرد در حیطه وظایف شهرداری‌هاست و به استناد بند۱۵ ماده۵۵ قانون شهرداری‌ها، جلوگیری از شیوع امراض «ساریه» انسانی و حیوانی و جمع‌آوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض، مزاحم و ولگرد از وظایف این نهاد است. در این بند قانونی آمده است: «جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و اعلام این گونه بیماری‌ها به وزارت بهداشت و مؤسسات بهداشتی و دامپزشکی و شهرداری‌های مجاور هنگام بروز آن‌ها و دور نگه‌داشتن بیماران مبتلا به امراض ساریه و جمع‌آوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض و مضر و ولگرد و ممانعت از چرا و گردش چارپایان و احشام در شهر و دفع و اتلاف حشرات»، هر چند نمی‌توان منکر اقدامات انجام‌شده از سوی شهرداری‌ها در ادوار مختلف شد، اما آنطور که مشخص است زور اقدامات انجام‌شده به ساماندهی سگ‌های ولگرد نرسیده است چراکه اگر رسیده بود، امروز شاهد اتفاقات تلخ حمله این حیوانات به افراد در رده‌های سنی مختلف نبودیم.
بیماری‌های شایع و خطرناک
برخی از بیماری‌ها بین سگ‌های ولگرد و انسان‌ها مشترک است، به همین دلیل گاهی اوقات این بیماری‌ها از سگ به انسان منتقل می‌شود. اکثر دامپزشکان و مسئولان از مردم خواسته‌اند از سگ‌های ولگرد که حتی روی بدن آن‌ها علائم مریضی مشاهده نمی‌شود، دوری کنند و به هیچ عنوان به آن‌ها نزدیک نشوند، چراکه برخی از این بیماری‌ها از طریق لمس و ارتباط فیزیکی با حیوان منتقل می‌شود و برخی دیگر از طریق لیس‌زدن سگ یا ریختن بزاق دهان حیوان روی زخم انسان و مهم‌تر از همه گازگرفتگی سگ‌های ولگرد صورت می‌گیرد.
حدود ۵۰ نوع بیماری مشترک بین انسان و سگ شناسایی شده که خطرناک‌ترین آن بیماری هاری است. بیماری‌های «احشایی» مانند سالک، گال، کیست و انواع قارچ‌ها و بیماری‌های انگلی نیز در زمره این بیماری‌ها قرار دارد. به همین دلیل است که بهداشت جهانی سالانه هزینه زیادی بابت این بیماری‌ها پرداخت می‌کند.
ضرورت توقف غذادهی به سگ‌ها
حیوانات غریزه‌ای دارند که وقتی احساس امنیت کنند و غذای‌شان هم فراهم باشد، بیشتر تولیدمثل می‌کنند، حال اگر یکی از این موارد نباشد، خودبه‌خود حیوان تولیدمثل نمی‌کند. سگ‌ها هم همینطور هستند، وقتی غذا و امنیت‌شان تأمین باشد، به راحتی تولیدمثل می‌کنند و این باعث ازدیاد جمعیت‌شان می‌شود.
وقتی برخی از سر خیرخواهی و عمدتاً ناآگاهی به سگ‌های ولگرد غذا می‌دهند، حاشیه امنی را برای‌شان ایجاد می‌کنند. شاید در ظاهر این کار خوبی به نظر برسد، اما این افراد باعث می‌شوند حیوانات آواره شهر‌ها، تعدادشان زیاد شود و با زیادشدن و جمع‌شدن‌شان، بیماری‌هایی را منتقل کنند، بنابراین باید غذادهی به سگ‌های ولگرد که یک آفت برای محیط زیست به حساب می‌آید، هر چه سریع‌تر متوقف شود. این هشداری است که عمده کارشناسان محیط زیست بار‌ها و بار‌ها آن را تذکر داده‌اند.
مهدی اسماعیلی‌بیدهندی، فعال محیط زیست با اشاره به اینکه از نظر اخلاقی غذادادن به سگ‌های ولگرد پذیرفته است، می‌گوید: «باید سگ‌های بلاصاحب با شیوه درست جمع‌آوری و عقیم شوند و غذارسانی تنها در محل‌های تعیین‌شده انجام شود.»
این در حالی است که حسین آخانی، فعال محیط زیست می‌گوید: «جنبش سگ ولگردپروری در ایران دو دهه است با منافع کلان برای سگ‌معاشان راه افتاده است»، برای همین ایران را به صدر جدول کشورهایی، چون هند و چین برده و آمار مرگ‌ومیر هاری را افزایش داده است.
همچنین پوریا سرداری، کارشناس محیط زیست با تأکید بر اینکه غذارسانی به سگ‌های ولگرد یک نوع حیوان‌آزاری است، بیان می‌کند: «درباره غذارسانی به سگ‌ها و گربه‌ها نباید احساسی شویم و به آن‌ها غذا دهیم، زیرا این کار هیچ کمکی به این حیوانات نمی‌کند، با وجود این برای مقابله با این معضل نیازمند تصویب قانون نگهداری حیوان صاحبدار گله و خانگی هستیم. همچنین بی‌درنگ باید با مافیای غیرقانونی سگ و گربه که آشکارا در فضای مجازی به کاسبی مشغول هستند، برخورد شود.»
در این راستا باید غذارسانی به هر بهانه‌ای طبق ماده۶۸۸ قانون مجازات اسلامی ممنوع اعلام و جرم‌انگاری شود تا بلکه از این طریق، نوع زندگی و میزان تولیدمثل سگ‌های ولگرد به تعادل برسد و میزان سگ‌گزیدگی و بیماری‌های ناشی از جمعیت زیاد این حیوان را روزبه‌روز کمتر و کمتر کند، البته اجرای بی‌کم و کاست وظایفی که بر دوش شهرداری‌هاست نیز باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد تا با همکاری سازمان‌ها و نهاد‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند و حتی وظایفی دارند، هر چه زودتر این معضل برطرف شود.
