فریدون حسن
جوان آنلاین: فقط چهار روز تا روشنشدن مشعل بزرگترین آوردگاه ورزش جهان یعنی المپیک باقی مانده است. پنجم مرداد ماه سیوسومین دوره بازیهای المپیک در پاریس آغاز میشود؛ میدانی برای رقابت برترین ورزشکاران جهان برای به دستآوردن ارزشمندترین مدالهای ورزش جهان. ایران با ۴۰ ورزشکار در این آوردگاه بزرگ شرکت دارد. کاروان «خادم الرضا» در ۱۴ رشته به مصاف رقبای جهانی خود میرود، تیراندازی، کشتی آزاد، کشتی فرنگی، تکواندو، وزنهبرداری، شمشیربازی، قایقرانی، ژیمناستیک، پینگپنگ، دوچرخهسواری، تیروکمان، سنگنوردی، شنا و دوومیدانی رشتههایی هستند که ورزشکاران شایسته کشورمان در آنها حضور خواهند داشت تا بتوانند پرچم پرافتخار ایران را بالا ببرند. نگاه مسئولان ورزش کشور در این دوره از مسابقات المپیک مانند دوره قبل و بازیهای آسیایی باز هم اعزام کیفی برای افزایش شانس مدالآوری بوده است؛ نگاهی که هر چند هنوز انتقادهای زیادی به آن وارد است ولی به هر حال امیدواریم ورزشکارانی که با امید کسب مدال به پاریس میروند، با درخشش خود موجبات سرافرازی نام بزرگ ایران را فراهم کنند، هر چند هنوز هم بر این باوریم که با برنامهریزی درست و کمکردن هزینههای اضافی که کم هم نیست، میتوان ورزشکاران بیشتری به مسابقات اعزام و شانس مدالآوری کاروان را بیشتر کرد. بارها عنوان شده است همیشه غافلگیر شدهایم، چون در جایی و رشتهای که حتی تصورش را نمیکردهایم و از سوی ورزشکاری که شاید امید چندانی به او نداشتهایم، صاحب مدال شدهایم، اما با اعزام کیفی این فرصت را از خودمان و ورزشکاران جوان و پرانگیزه گرفتهایم، به هر حال کاروان ایران به پاریس به صورت کیفی اعزام شد و باید منتظر بمانیم تا شاهد رقابت ورزشکاران کشورمان با رقبای جهانی باشیم؛ رقابتی که امیدواریم ایران از آن سربلند بیرون بیاید. ورزشکاران کاروان «خادم الرضا» در این دوره از المپیک با شعار «صلح برای کودکان» گام به میدان میگذارند؛ شعاری که در راستای هدف فراموششده المپیک که همان صلح و آرامش برای بشریت بوده است، میخواهد صدای کودکان مظلوم غزه را به گوش تمام جهانیان برساند؛ کودکانی که حدود یک سال است حتی مجامع بزرگ ورزشی جهان با وجود تمام ادعاها صدایشان را نمیشنوند؛ کودکانی که حتی در زمان روشنشدن مشعل المپیک چشم به راه افتادن بمبهای صهیونیستهای کودککش روی سرشان هستند.
پرچمداری شهسواری و الفتی
شیوا نوروزی
حمل پرچم در مراسم افتتاحیه و اختتامیه بازیهای المپیک اهمیت زیادی دارد و به همین خاطر کشورها برای انتخاب پرچمداران وسواس به خرج میدهند. کشورهای شرکتکننده در این بازیها معمولاً بهترین و شاخصترین نفرات خود را انتخاب میکنند و حمل پرچم را به آنها میسپارند. در المپیک، رژه کاروانها در مراسم افتتاحیه اهمیت ویژهای دارد و پرچمداران پیشاپیش سایرین حرکت خواهند کرد. کسب عناوین مختلف ورزشی و همچنین شاخصههای اخلاقی- فرهنگی، تأثیر زیادی در انتخاب پرچمداران دارد. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و هر چهار سال یکبار شاخصترین نفرات اعزامی مسئولیت حمل پرچم کشورمان را بر عهده میگیرند. انتخاب یک نفر برای مراسم افتتاحیه و یک نفر برای مراسم اختتامیه عرف همیشگی بازیها بوده، اما در چند دوره اخیر کمیته بینالمللی المپیک از کشورها خواسته است برای نشاندادن برابری جنسیتی، دوپرچمدار (یک مرد و یک زن) را برای رژه افتتاحیه انتخاب کنند. طبق الزام IOC برای کشورها، مقامات کمیته ملی المپیک نیز تمام تلاششان را به کار گرفتند تا بهترینها را برای این مسئولیت مهم انتخاب کنند. پس از بررسی همه جوانب، ندا شهسواری و مهدی الفتی به صورت مشترک عهدهدار پرچمداری مراسم افتتاحیه شدند. همچنین فاطمه مجلل نیز در روز اختتامیه پرچمدار کاروان ایران خواهد بود. قطعاً عملکرد درخشان هر سه ورزشکار ما از جمله ملاکهای اصلی برای حمل پرچم در پاریس ۲۰۲۴ بوده است. در این بین ندا شهسواری رکورددار ورزش بانوان کشورمان نیز محسوب میشود، این بانوی ورزشکار طی سالها حضور حرفهای در رشته تنیسروی میز تاکنون سه بار موفق به کسب سهمیه بازیهای المپیک و حضور در این رویداد مهم شده است. شهسواری برای سومین بار پا به المپیک میگذارد تا با درخشش در این بازیها از اعتبار خود و ورزش بانوان ایران دفاع کند. شهسواری در اظهاراتش تأکید کرد از پرچمداری کاروان ورزش ایران احساس غرور میکند. الفتی نیز با گرفتن سهمیه المپیک به حسرت چندین دهه ژیمناستیک ایران پایان داد و برای اولینبار این رشته در المپیک نماینده دارد. فاطمه مجلل نیز در شرایطی پرچمدار مراسم اختتامیه است که اولین سهمیه قایقرانی کاروان ایران در بازیهای ۲۰۲۴ را کسب کرد. در دوره گذشته بازیهای المپیک که با یک سال تأخیر در توکیو برگزار شد، افتخار پرچمداری به صمد نیکخواهبهرامی، کاپیتان سابق تیمملی بسکتبال و هانیه رستمیان ملیپوش تیراندازی رسید و در المپیک ۲۰۱۶ ریو نیز زهرا نعمتی بانوی تیراندازی باکمان پرچم ایران را پیشاپیش کاروان به حرکت درآورد.
در انتظار مدالهای خوشرنگ
درخشش در المپیک یک شبه به دست نمیآید و همه آنها که تاکنون دستشان به مدال این بازیها رسیده است، تلاش زیادی برای رسیدن به این هدف کردهاند. همچنین مسیر کسب سهمیه المپیک نیز دیگر آسان نیست و حتی بهترینهای جهان نیز برای گرفتن جواز ورودی مسیر سختی را پشتسر میگذارند، به همین دلیل است که برترین ورزشکاران و تیمهای دنیا سر از المپیک درمیآورند و ارزش مدالهای این بازیها با هیچ رویدادی قابل قیاس نیست. حضور بهترینها، رقابت و حساسیت بازیها در رشتههای مختلف را صدچندان کرده است و ورزشکاران باید تا لحظه آخر برای مدال بجنگند. کاهش چشمگیر تعداد ورزشکاران ایرانی در این دوره بازیهای المپیک بازتاب زیادی داشته است؛ کاروان «خادمالرضا» در این دوره ۴۰ ورزشکار خواهد داشت و در ۱۴ رشته بازیها به میدان خواهیم رفت، در حالی که در توکیو ۶۶ ورزشکار داشتیم و امسال در این دوره هیچ رشته تیمی از ایران نتوانست سهمیه بگیرد. در بین کشورهای آسیایی، ایران از حیث تعداد ورزشکار در رده نهم قرار دارد و ژاپن (۴۰۷ سهمیه)، چین (۳۹۸ سهمیه) و کرهجنوبی (۱۴۴ سهمیه) سه تیم اول قارهکهن هستند. باوجود اینکه گرفتن سهمیه در برخی رشتهها برایمان به اندازه گرفتن مدال ارزشمند است، اما در برخی رشتهها از هماکنون مردم منتظر مدالآوری ملیپوشان ایران هستند. قطعاً کشتی همچنان ورزش اول و امید نخست ایرانیها برای رفتن روی سکوی المپیک و تصاحب خوشرنگترین مدالها به حساب میآید. کشتی آزاد با پنج سهمیه به پاریس خواهد رفت و کشتی فرنگی نیز هر شش سهمیه کامل را به دست آورده است. با سرمایهگذاری انجامشده و برنامهریزی فدراسیون علیرضا دبیر، مدالهای کشتی مثل همیشه میتواند جایگاه ایران در ردهبندی مدالها را ارتقا دهد. از بین شاگردان محسن کاوه در رشته آزاد، امیرحسین زارع و حسن یزدانی امیدهای مدال طلا محسوب میشوند و میرزازاده و ساروی نیز بهترین نفرات حسن رنگرز در رشته فرنگی هستند. تکواندو اگرچه در المپیک توکیو ناکام بود، اما امیدواریم آرین سلیمی، مهران برخورداری، ناهید کیانی و حتی مبینا نعمتزاده این طلسم را در پاریس بشکنند. شرایط وزنهبرداری اگرچه خیلی تعریفی ندارد ولی باز هم روی پولادمردان المپیکی حساب میکنیم و از علی داوودی و مصطفی جوادی انتظار مدال داریم. طلای جواد فروغی در توکیو ۲۰۲۰ همه را غافلگیر کرد، منتها این تیرانداز نتوانست سهمیه پاریس را بگیرد، با وجود این هانیه رستمیان ظرفیت کسب مدال را دارد و محمد بیرانوند ۱۵ ساله نیز میتواند درخشش فروغی را تکرار کند. عملکرد خوب شمشیربازان و ملیپوشان تنیس رویمیز نیز باعث شده است آنها نیز برای کسب مدال در المپیک شانس مدال داشته باشند.
رکوردشکنی بانوان
توجه به ورزش بانوان در سالهای اخیر بیشتر شده و نتایج ورزشکاران زن نگاهها را به این حوزه تغییر داده است. حضور پررنگ زنان در کاروانهای ورزشی کشورمان در رویدادهای مهم از جمله بازیهای المپیک و بازیهای آسیایی مهر تأییدی است بر این ادعا. حضور بانوان در ترکیب کاروان اعزامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی از المپیک آتالانتا (۱۹۹۶) استارت خورد؛ لیدا فریمان، تیرانداز ایرانی تنها بانوی کاروان کشورمان در بازیهای ۱۹۹۶ بود و اتفاقاً مسئولیت پرچمداری را نیز بر عهده داشت. در المپیک سیدنی نیز همین شرایط ادامه پیدا کرد و منیژه کاظمی ملیپوش تیراندازی تنها ورزشکار زن کشورمان در بازیهای ۲۰۰۰ لقب گرفت. در دوره بعدی یعنی المپیک ۲۰۰۴ آتن نسیم حسنپور دیگر ملیپوش تیراندازی، چراغ ورزش بانوان را روشن نگه داشت و رقابت در این میدان بزرگ را تجربه کرد. المپیک ۲۰۰۸ پکن را باید نقطه عطف ورزش بانوان خواند چراکه با ورود سه بانوی المپیکی به میدان توجهات بسیاری به ورزش بانوان جلب شد. سارا خوشجمال فکری در رشته تکواندو، هما حسینی در رشته قایقرانی و نجمه آبتین در رشته تیراندازی باکمان به جنگ رقبای قدرتمند خود رفتند و راه را برای حضور سایرین هموار ساختند. در المپیک لندن تعداد بانوان کاروان بیش از دو برابر شد و هشت زن در بازیهای ۲۰۱۲ به میدان رفتند؛ الهه احمدی و مهلقا جامبزرگ (تیراندازی)، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، سوسن حاجیپور (تکواندو)، زهرا دهقان (تیروکمان)، سولماز عباسی و آرزو حکیمی (قایقرانی) و لیلا رجبی (پرتاب وزنه) نفرات حاضر در این بازیها بودند. این روند صعودی در المپیکهای ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ نیز ادامه پیدا کرد. در بازیهای ریو ۹ زن و در بازیهای توکیو ۱۰ زن حضور داشتند. اوج درخشش ورزش بانوان ما در این دوره است؛ ۱۱ ملیپوش باانگیزه در رشتههای مختلف پرقدرت به میدان میروند، به این امید که به سکوی المپیک هم برسند. هانیه رستمیان در تپانچه ۲۵ متر، شرمینه چهلامیرانی و فاطمه امینی در تفنگ بادی ۱۰ متر، ناهید کیانی و مبینا نعمتزاده در تکواندو، مبینا فلاح در تیراندازی باکمان، مهسا جاور، زینب نوروزی و فاطمه مجلل در روئینگ، ندا شهسواری در تنیس رویمیز و فرزانه فصیحی در دوومیدانی نمایندگان ورزش بانوان در بازیهای پاریس هستند. از بین آنها تیراندازان و تکواندوکاران ما برای کسب مدال شانس بیشتری دارند، به ویژه هانیه رستمیان و ناهید کیانی که هر یک در حوزه ورزشی خود تاکنون درخششهای زیادی داشته و مدالهای خوشرنگی را بر گردن آویختهاند.
ژیمناستیک ۶۰ سال بعد!
دنیا حیدری
بدون تردید مهمترین و جالبترین اتفاق رخ داده در سیوسومین دوره المپیک کسب سهمیه از سوی ژیمناستیک آن هم بعد از چیزی حدود ۶۰ سال بود. مهدی الفتی که در بازیهای آسیایی هانگژو تاریخسازی کرد و در این رقابتها صاحب مدال نقره شد، بعد از ۶۰ سال توانست در پرش خرک سهمیه المپیک بگیرد. الفتی با ۶۲ امتیاز در رده دوم رنکینگ مسابقات کسب سهمیه المپیک قرار گرفت و مسافر پاریس شد تا ژیمناستیک ایران برای دومین مرتبه حضور در المپیک را تجربه کند. نخستین تجربه ژیمناستیک در المپیک به سال ۱۹۶۴ برمیگردد، البته ایران در اولین حضورش در المپیک دو نماینده داشت. جلال بازرگان و جمیله سروری، نمایندگان ایران در مسیر المپیک ۱۹۶۴ توکیو موفق به کسب سهمیه شدند، اما الفتی در شرایطی بعد از شش دهه بار دیگر پای ژیمناستیک ایران را به المپیک باز کرد که این رشته به مدت چند سال با مشکلات عدیده مدیریتی دست و پنجه نرم میکرد و به واسطه همین مشکلات، بارها و بارها ورزشکاران در حسرت اعزام به مسابقات مختلف سوختند، اما الفتی در اولین سازش مدیران که با پادرمیانی مسئولان رده بالای ورزش رخ داد، بعد از ۸۰ سال، در بازیهای آسیایی هانگژو برای ایران مدالآوری کرد و با گردنآویز نقره به کشور بازگشت و در ادامه نیز با کسب سهمیه المپیک پاریس یک بار دیگر تاریخسازی کرد، حال آنکه کمتر کسی تصور حضور ژیمناستیک ایران در پاریس را داشت. با وجود این، اما اوایل اردیبهشت ماه امسال بود که با اعلام سایت فدراسیون جهانی ژیمناستیک، مهدی الفتی، ملیپوش ژیمناستیک ایران توانست در پی کسب ۶۲ امتیاز و قرار گرفتن در رده دوم رنکینگ مسابقات کسب سهمیه المپیک، به پاریس راه یابد. مهدی الفتی در پایان مسابقات جام جهانی ژیمناستیک قطر در وسیله پرش خرک امتیاز خوبی کسب نکرد، اما توانست به دلیل بالاتربودن رنکینگ، سهمیه المپیک پاریس را بگیرد. بعد از اینکه فدراسیون جهانی این سهمیه را برای ایران اعلام کرد، ژیمناست استرالیایی از فدراسیون جهانی و مهدی الفتی شکایت کرد و درخواست داشت سهمیه المپیک الفتی حذف و به او داده شود، اما سرانجام ۱۳ تیرماه بود که در جلسه آنلاین دادگاه حکمیت ورزش CAS)) اعلام شد ایران برنده این پرونده است و الفتی که بعد از ۶۰ سال برای ژیمناستیک ایران سهمیه گرفته است، میتواند بدون هیچ دغدغهای راهی پاریس شود. الفتی پیش از این نیز با کسب نقره بازیهای آسیایی هانگژو توانمندیهای خود و ژیمناستیک ایران را به رخ کشیده بود و با کسب سهمیه المپیک بار دیگر به این مهم مهر تأیید زد، با وجود این کار او برای رفتن روی سکو در المپیک بسیار دشوار است.
باران پاداش
درخشش در المپیک و رفتن روی سکو در بزرگترین رویداد ورزشی دنیا هرگز بدون پاداش نبوده، اما این بار پاداش المپیکیها قابل توجهتر از دیگر ادوار المپیک است. بهمن ماه سال گذشته بود که پاداش پای سکوی المپیکیها نهایی شد؛ پاداشی که نسبت به سالهای قبل تفاوت زیادی داشت و البته جدا از بستهحمایتی بود که از زمان کسب سهمیه به ورزشکاران پرداخت میشد. پاداش پای سکو که رقم قابل توجهی هم دارد، پاداشی است که کمیته ملیالمپیک تعیین کرده و پرداخت خواهد کرد. بر اساس آنچه دبیر این کمیته اوایل بهمن سال گذشته اعلام کرد، پاداش طلایی المپیک ۱۰ میلیارد تومان است، اما به ورزشکارانی که موفق به کسب نقره یا برنز شوند به ترتیب ۴ و ۲ میلیارد تومان پرداخت خواهد شد و با توجه به اعلام قبلی، رقم پاداشی که کمیته ملی المپیک برای ورزشکاران مدالآور در المپیک پاریس در نظر گرفته به شکل ریالی تصویب شده است. اما پاداش کمیته ملیالمپیک تنها پاداشی نیست که برای مدالآوران المپیک در نظر گرفته شده است، وزارت ورزش هم که در تمام ادوار بازیهای المپیک پاداشی برای مدالآوران در نظر گرفته، این بار هم جدا از پاداش پای سکویی که کمیته ملیالمپیک پرداخت آن را تقبل کرده، رقمی را جداگانه برای ورزشکارانی در نظر گرفته که در پاریس پایشان به سکو میرسد. طبق اعلام وزیر ورزش، پاداش مدالآوران این بازیها نسبت به دوره قبل چهار برابر شده است، به طوری که طلاییهای المپیک ۸ میلیارد تومان، نقرهایها ۴ و برنزیها ۲ میلیارد تومان پاداش دریافت خواهند کرد و این جدا از پاداش ویژهای است که وزارت ورزش در حاسیه مراسم بدرقه ورزشکاران المپیکی وعده واریزش را تا پیش از اعزام به پاریس داد. کیومرث هاشمی از پرداخت ۱۰۰ میلیون تومان به المپیکیها خبر داد. همچنین قرار است ۳۰ میلیون تومان به مربیان و ۱۰ میلیون تومان نیز به خانواده (مادر) یا همسر ورزشکاران المپیکی، در جهت ارتقای روحیه و انگیزه آنها پرداخت شود، البته پاداش مربیان بر اساس بالاترین مدال مدنظر قرار میگیرد. با این تفاوت که اگر ورزشکاری نقره بگیرد ۴ میلیاردتومان پاداش دریافت خواهد کرد، اما ۴ میلیارد تومان دیگر هم در اختیار فدراسیون قرار میگیرد که ۵۰ درصد آن باید به مربی برسد و ۵۰ درصد دیگر به اختیار رئیس فدراسیون به کادر فدراسیون و تمام نیروهایی که دخیل بودهاند، پرداخت میشود. علاوه بر پاداشهایی که از سوی کمیته ملیالمپیک و وزارت ورزش برای مدالآوران المپیک پاریس در نظر گرفته شده است، فدراسیونها نیز همواره پاداشی به فراخور شرایط مالی خود در نظر میگیرند و فدراسیونهای جهانی نیز اقداماتی مشابه انجام میدهند.
غایبان پاریس
سیوسومین دوره بازیهای المپیک از پنجم تا ۲۱ مرداد ماه سال جاری به میزبانی پاریس برگزار میشود و ایران با کاروانی متشکل از ۴۰ ورزشکار در این رویداد بزرگ ورزشی شرکت خواهد کرد، عدمحضور برخی رشتهها و چهرههای ورزشی در این دوره کاملاً مشهود است و توی ذوق میزند، خصوصاً که جز شمشیربازی، هیچکدام از رشتههای تیمی ایران موفق به کسب سهمیه المپیک نشدند و از حضور در پاریس بازماندند. نیم قرن ناکامی فوتبال، حسرت طولانی هندبال و اضافهشدن والیبال و بسکتبال به جمع تیمهای ناکام از حضور در المپیک، آن هم در شرایطی که در ادوار اخیر در المپیک حضور داشتند، اتفاقی تلخ برای ورزش ایران است. رشتههای تیمی خصوصاً رشتههای توپی از اعتبار و جایگاه ویژهای برخوردار هستند و معمولاً یکی از نشانههای پیشرفت و کیفیت ورزش هر کشوری محسوب میشوند و اساساً یکی از معیارهای قوی برای سنجش جایگاه یک کشور در ورزش جهان محسوب میشوند، اما ناکامی در کسب سهمیه المپیک تنها یقه رشتههای توپی ایران را نگرفته و رشتههایی، چون بوکس هم بعد از سالها دستشان به سهمیه المپیک نرسید. بوکس ایران پیش از انقلاب اسلامی در پنج دوره المپیکهای ۱۹۴۸، ۱۹۵۲، ۱۹۶۰، ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ حضور داشت و بعد از انقلاب اسلامی نیز از المپیک ۱۹۹۲ بارسلونا مجدداً در این مسابقات حاضر شد و به ترتیب در المپیکهای ۱۹۹۶، ۲۰۰۰، ۲۰۰۴، ۲۰۰۸، ۲۰۱۲، ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ نماینده داشت، اما در این دوره با وجود حضور شانسهایی، چون مهدی پرویزی، دانیال شهبخش، علی حبیبینژاد، کسری طهماسبی، میثم قشلاقی، علی فتحی و روزبه صفری دستش به سهمیه المپیک پاریس نرسید، آن هم در شرایطی که حضور ثابتی در المپیک داشت. بوکس ایران بعد از هشت دوره حضور مداوم در بزرگترین رویداد ورزشی دنیا حالا تنها میتواند نظارهگر تلاش سایرین باشد، ضمن اینکه کاراته نیز پس از حضور درخشان در توکیو و کسب یک مدال طلا از المپیک، از این رقابتها حذف شد، اما جودو با توجه به اینکه طی چند سال اخیر درگیر تحریم و تعلیق بود، عدمحضورش در پاریس قابل پیشبینی بود. درست برخلاف ناکامی نفراتی، چون جواد فروغی و فاطمه کرمزاده (تیراندازی)، سمیه یزدانی (دوچرخه)، نازنین ملایی (قایقرانی)، الهام حسینی (وزنهبرداری بانوان) و مهلا مؤمنزاده که نه فقط شانسهای کسب سهمیه بودند و برخی حتی عنواندار دور قبل که در فهرست نخبگان ورزش ایران قرار گرفته بودند و از سوی کمیته بینالمللی برای حضور در المپیک بورسیه شده بودند، اما سرنوشتشان شبیه سرنوشت وزن ۵۷ کیلوگرم ورزش استان عدمحضور در المپیک پاریس بود.