جوان آنلاین: امروز موضوع مصرف فرهنگی بسیار مورد توجه است و ما در دولت موظف هستیم زمینه‌های تغییر نظام فرهنگی را متناسب با اولویت‌ها و نظام ارزشی و هنجاری فراهم کنیم.
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روز گذشته در نشست رونمایی و معرفی سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید گفت: اولین گام در اجرای سند؛ نوع ابلاغ، رونمایی، اشاعه و ترویج آن است. سند ملی خواندن به صورت مکتوب در فرایند اداری ابلاغ شده و زین پس وظیفه همه ماست که مطالبات این سند را بیان کنیم. مجموعه دستگاه‌های مسئول در این حوزه موظف به انجام تکالیف خود هستند. گزارش اجرای سند باید حداقل سالی یک‌بار توسط دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به شورای عالی انقلاب فرهنگی و رسانه‌ها ارائه شود. مسئولان امر نباید در مطالبه این موضوع کوتاه بیایند. با همت بلندی که دوستان دارند، ان‌شاءالله این مسیر هموار خواهد بود.
مقابله با فرهنگ دولتی
وی اظهار داشت: امروزه در حوزه کتاب فعالیت‌ها و اقدامات خوبی انجام شده است. رهبر فرزانه انقلاب از عنوان نهضت کتابخوانی یاد کرده‌اند، نهضتی فراگیر که باید الزامات آن رخ دهد. امروز موضوع مصرف فرهنگی بسیار مورد توجه است و ما در دولت موظف هستیم زمینه‌های تغییر نظام فرهنگی را متناسب با اولویت‌ها و نظام ارزشی و هنجاری فراهم کنیم. بعضی از دوستان می‌گویند ما به دولت فرهنگی نیاز داریم، نه فرهنگ دولتی، ولی منظور از دولت فرهنگی و مقابله با فرهنگ دولتی نباید حذف نظام‌های نظارتی، پوششی و حمایتی در آن زمینه باشد، چراکه انقلاب اسلامی اساساً انقلابی فرهنگی بوده و نگاهی به تقویم و شعار‌های انقلاب، اماکنی که انقلاب از آنجا برخاست و رهبران انقلاب نشان‌دهنده این موضوع است.
اسماعیلی تصریح کرد: حتماً هر مجموعه پویایی نیازمند اصلاح است و ما طی سه سال گذشته حدود ۷۹ آیین‌نامه، مقرری و بخشنامه را اصلاح و تکمیل کردیم یا اساساً مقرری جدیدی را به تصویب سازمان‌های بالادستی رساندیم. بدیهی است که باید متناسب با مسائل جدید، نظام مدیریتی خود را ارتقا دهیم، اما ارتقای نظام مدیریتی به معنای حذف اصول حاکم نیست. دولت مردمی معتقد است همه کار‌ها باید در اختیار مردم باشد؛ حوزه فرهنگ نیز مستثنا نیست. ما معتقدیم کار باید در اختیار تشکل‌ها، صنوف و جبهه فرهنگی باشد و زیرساخت‌ها با هدف قدرتمندسازی بخش مردمی شکل گرفته است. دولت فرهنگی، یعنی دولتی که تقویت زیرساخت‌ها را در اولویت قرار دهد. باید نظریه دولت دینی در حوزه حکمرانی فرهنگی را ارتقا دهیم. دولت فرهنگی، یعنی یک شخصیت معتبر فرهنگی بالای سر دولت قرار دارد که معتقد است مشکلات جامعه با اصلاح فرهنگ حل می‌شود. در حکمرانی فرهنگی، وظیفه حاکمیت نظارت، هدایت و حمایت است.
رئیس شورای فرهنگ عمومی اضافه کرد: موضوع مدارس برای ما بسیار حائز اهمیت است. قریب به ۱۷ میلیون دانش‌آموز در کشور وجود دارد، اگر قرار است اتفاق مهمی در حوزه کتابخوانی در کشور رخ دهد باید تمامی فناوری‌ها و تولیدات فرهنگی ما به مدارس متصل شود، در غیر این‌صورت نمی‌توانیم توقع اتفاق ویژه‌ای در سنین بالاتر را داشته باشیم. شورای عالی جوانان در شورای عالی انقلاب فرهنگی در دولت به شورای عالی جوانان و نوجوانان تبدیل شد. با این کار دوره نوجوانی به رسمیت شناخته شد تا کار‌هایی متمایز در این حوزه شکل بگیرد. در حال حاضر مجموعه‌ای از آرزو‌های برآورده نشده حوزه فرهنگ و هنر در قالب ده‌ها حکم در برنامه هفتم پیشرفت وجود دارد که ان‌شاءالله با پیگیری اصحاب رسانه و همت متصدیان امر، تحولاتی بزرگ در شأن حوزه فرهنگ و هنر رقم بخورد.
سندی قابل تحقق
مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در بخش دیگری از این نشست اظهار داشت: برای نگارش، تدوین و تصویب «سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید»، تلاش شد از فضای مرسوم سندنویسی به معنای انجام اقدامات غیرممکن فاصله بگیریم و آن را مبتنی بر اقدامات قابل تحقق تدوین کنیم. همچنین مقرر شد تمام عناصر دخیل در فضای اجرایی در سند نقش داشته باشند. شاید در کمتر سند فرهنگی به سراغ وزارت راه و شهرسازی رفاه رفته باشند، اما از آنجا که این وزارتخانه می‌تواند نقش مهمی در این حوزه داشته باشد، لازم است که به آن پرداخته شود. تلاش کردیم از ظرفیت‌های مردمی و مروجین نیز در تدوین سند بهره ببریم. بنابراین استفاده از این ظرفیت‌ها نیز در کارگروه ملی دیده شده است.
وی ادامه داد: یکی از موضوعات اساسی که در حوزه ترویج کتابخوانی همواره مطرح می‌شد و نیازمند چاره‌اندیشی بود و در این دولت نیز به آن توجه شد، بحث اتصال دوسویه، منطقی و علمی حوزه کتاب و کتابخوانی به مدارس است. همچنان که بیش از ۱۰ سال پیش رهبر انقلاب در بازدید از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به موضوع زنگ کتابخوانی در مدارس اشاره کردند. در این دولت این موضوع در دو محور پیگیری شد؛ نخست با دستور جناب آقای رئیس‌جمهور در هفته کتاب سال گذشته و دیگری نیز طرح این موضوع در سند ملی خواندن. با دستور رئیس‌جمهور شهید ما در اجرا نیز با آموزش و پرورش پیش رفتیم و به مقدمه انعقاد تفاهمنامه رسیدیم که اتفاق مبارکی است.
رمضانی تصریح کرد: بازنگری در تعابیر با توجه به تغییرات فضای جهانی در حوزه خواندن و مراجعه به مواد خواندنی نکته‌ای است که در تدوین این سند مدنظر قرار گرفت. با این حال باید بگویم این سند عاری از اشکال نیست، هرچند ما تلاش کردیم از ظرفیت‌های مشورتی نیز بهره‌مند شویم. اشکالات قابل بازنگری است و کارگروه این اختیار را دارد که بخشی از این اشکالات را در اجرا مرتفع کند.
وی تصریح کرد: نکات مدنظر مقام معظم رهبری در خصوص ترویج کتاب و کتابخوانی، محور‌های تولید محتوا، توجه به حوزه مدارس و رسانه‌ها و ظرفیت‌های فضای مجازی در تدوین این سند دیده شده و ما بخش عمده فرمایشات ایشان را در سند گنجانده‌ایم. فکر می‌کنم حتی اگر کمتر از نصف این سند عملیاتی شود، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در حوزه ترویح کتاب و کتابخوانی رخ خواهد داد. البته معتقدیم اگر پیگیری‌ها به خوبی انجام شود، این سند کاملاً قابل تحقق و دستیابی است. در دولت سیزدهم تلاش شد علاوه بر توجه به ساختار، کالبد و زیرساخت به نرم‌افزار و محتوا نیز توجه کنیم و سند ملی خواندن یکی از قرائن این موضوع است. از باب انجام تکلیف و قدرشناسی عرض می‌کنم که در هیچ دولتی این حجم توجه رئیس دولت و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به حوزه کتاب، کتابخوانی و کتابخانه‌های عمومی وجود نداشته است.
در انتهای این مراسم از سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید و لوح یادبود این نشست رونمایی شد.
